เอวํ ธมฺมภณฺฑาคาริเกน ปฏิญฺญาเตสุ จตุราสีติยา ธมฺมกฺขนฺธสหสฺเสสุ กติปยธมฺมกฺขนฺธสงฺคหํฯ วคฺคโต อกิตฺติวคฺโค, หตฺถินาควคฺโค, ยุธญฺชยวคฺโคติ วคฺคตฺตยสงฺคหํฯ จริยโต อกิตฺติวคฺเค ทส, หตฺถินาควคฺเค ทส, ยุธญฺชยวคฺเค ปญฺจทสาติ ปญฺจติํสจริยาสงฺคหํฯ ตีสุ วคฺเคสุ อกิตฺติวคฺโค อาทิ, จริยาสุ อกิตฺติจริยาฯ ตสฺสาปิ –

‘‘กปฺเป จ สตสหสฺเส, จตุโร จ อสงฺขิเย;

เอตฺถนฺตเร ยํ จริตํ, สพฺพํ ตํ โพธิปาจน’’นฺติฯ –

อยํ คาถา อาทิฯ ตสฺส อิโต ปภุติ อนุกฺกเมน อตฺถสํวณฺณนา โหติฯ

คนฺถารมฺภกถา นิฏฺฐิตาฯ

นิทานกถา

สา ปนายํ อตฺถสํวณฺณนา ยสฺมา ทูเรนิทานํ, อวิทูเรนิทานํ, สนฺติเกนิทานนฺติ อิมานิ ตีณิ นิทานานิ ทสฺเสตฺวา วุจฺจมานา สุณนฺเตหิ สมุทาคมโต ปฏฺฐาย สุฏฺฐุ วิญฺญาตา นาม โหติฯ ตสฺมา เตสํ นิทานานํ อยํ วิภาโค เวทิตพฺโพฯ

ทีปงฺกรทสพลสฺส ปาทมูลสฺมิญฺหิ กตาภินีหารสฺส มหาโพธิสตฺตสฺส ยาว ตุสิตภวเน นิพฺพตฺติ, ตาว ปวตฺโต กถามคฺโค ทูเรนิทานํ นามฯ ตุสิตภวนโต ปฏฺฐาย ยาว โพธิมณฺเฑ สพฺพญฺญุตญฺญาณปฺปตฺติ, ตาว ปวตฺโต กถามคฺโค อวิทูเรนิทานํ นามฯ มหาโพธิมณฺฑโต ปน ปฏฺฐาย ยาว ปจฺจุปฺปนฺนวตฺถุ, ตาว ปวตฺโต กถามคฺโค สนฺติเกนิทานํ นามฯ อิเมสุ ตีสุ นิทาเนสุ ยสฺมา ทูเรนิทานอวิทูเรนิทานานิ สพฺพสาธารณานิ, ตสฺมา ตานิ ชาตกฏฺฐกถายํ (ชา. อฏฺฐ. 1.ทูเรนิทานกถา) วิตฺถาริตนเยเนว วิตฺถารโต เวทิตพฺพานิฯ สนฺติเกนิทาเน ปน อตฺถิ วิเสโสติ ติณฺณมฺปิ นิทานานํ อยมาทิโต ปฏฺฐาย สงฺเขปกถาฯ