เมนู

9. วนวจฺฉตฺเถรอปทานวณฺณนา

นวมาปทาเน อิมมฺหิ ภทฺทเก กปฺเปติอาทิกํ อายสฺมโต วนวจฺฉตฺเถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต กสฺสปสฺส ภควโต กาเล กุลเคเห นิพฺพตฺโต วิญฺญุตํ ปตฺวา สตฺถุ ธมฺมเทสนํ สุตฺวา สทฺธาชาโต ปพฺพชิตฺวา ปริสุทฺธํ พฺรหฺมจริยํ จริตฺวา ตโต จุโต เทวโลเก นิพฺพตฺโต, ตโต จุโต อรญฺญายตเน ภิกฺขูนํ สมีเป กโปตโยนิยํ นิพฺพตฺโตฯ เตสุ เมตฺตจิตฺโต ธมฺมํ สุตฺวา ตโต จุโต เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท กปิลวตฺถุสฺมิํ พฺราหฺมณกุเล นิพฺพตฺติฯ ตสฺส มาตุกุจฺฉิคตกาเลเยว มาตุ โทหโฬ อุทปาทิ วเน วสิตุํ วเน วิชายิตุํ ฯ ตโต อิจฺฉานุรูปวเสน วเน วสนฺติยา คพฺภวุฏฺฐานํ อโหสิฯ คพฺภโต นิกฺขนฺตญฺจ นํ กาสาวขณฺเฑน ปฏิคฺคเหสุํฯ ตทา โพธิสตฺตสฺส อุปฺปนฺนกาโล, ราชา ตํ กุมารํ อาหราเปตฺวา สเหว โปเสสิฯ อถ โพธิสตฺโต มหาภินิกฺขมนํ นิกฺขมิตฺวา ปพฺพชิตฺวา ฉพฺพสานิ ทุกฺกรการิกํ กตฺวา พุทฺเธ ชาเต โส มหากสฺสปสฺส สนฺติกํ คนฺตฺวา ตสฺโสวาเท ปสนฺโน ตสฺส สนฺติกา พุทฺธุปฺปาทภาวํ สุตฺวา สตฺถุ สนฺติกํ คนฺตฺวา ธมฺมํ สุตฺวา ปพฺพชิตฺวา นจิรสฺเสว ฉฬภิญฺโญ อรหา อโหสิฯ

[251] โส อรหตฺตํ ปตฺวา อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสนฺโต อิมมฺหิ ภทฺทเก กปฺเปติอาทิมาหฯ ตตฺถ พฺรหฺมพนฺธุ มหายโสติ เอตฺถ พฺราหฺมณานํ พนฺธุ ญาตโกติ พฺราหฺมณพนฺธูติ วตฺตพฺเพ คาถาพนฺธสุขตฺถํ ‘‘พฺรหฺมพนฺธู’’ติ วุตฺตนฺติ เวทิตพฺพํฯ โลกตฺตยพฺยาปกยสตฺตา มหายโสฯ เสสํ สพฺพํ สุวิญฺเญยฺยเมวาติฯ

วนวจฺฉตฺเถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ

10. จูฬสุคนฺธตฺเถรอปทานวณฺณนา

ทสมาปทาเน อิมมฺหิ ภทฺทเก กปฺเปติอาทิกํ อายสฺมโต สุคนฺธตฺเถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต กสฺสปสมฺมาสมฺพุทฺธกาเล พาราณสิยํ วิภวสมฺปนฺเน กุเล นิพฺพตฺโต วิญฺญุตํ ปตฺวา สตฺถุ สนฺติเก ธมฺมํ สุตฺวา สพฺพทา นมสฺสมาโน มหาทานํ ททมาโน มาสสฺส สตฺตกฺขตฺตุํ ภควโต คนฺธกุฏิยา จตุชฺชาติคนฺเธน วิลิมฺเปสิฯ ‘‘มม นิพฺพตฺตนิพฺพตฺตฏฺฐาเน สรีรโต สุคนฺธคนฺโธ นิพฺพตฺตตู’’ติ ปตฺถนํ อกาสิฯ ภควา ตํ พฺยากาสิฯ โส ยาวตายุกํ ฐตฺวา ปุญฺญานิ กโรนฺโต ตโต จุโต เทวโลเก นิพฺพตฺโต กามาวจรโลกํ สรีรคนฺเธน สุคนฺธํ กุรุมาโน สุคนฺธเทวปุตฺโตติ ปากโฏ อโหสิฯ โส เทวโลกสมฺปตฺติโย อนุภวิตฺวา ตโต จุโต อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท มหาโภคกุเล นิพฺพตฺติ, ตสฺส มาตุกุจฺฉิคตสฺเสว มาตุยา สรีรคนฺเธน สกลเคหํ สกลนครญฺจ สุคนฺเธน เอกคนฺธํ อโหสิ, ชาตกฺขเณ สกลํ สาวตฺถินครํ สุคนฺธกรณฺฑโก วิย อโหสิ, เตนสฺส สุคนฺโธติ นามํ กริํสุฯ โส วุทฺธิํ อคมาสิฯ ตทา สตฺถา สาวตฺถิยํ ปตฺวา เชตวนมหาวิหารํ ปฏิคฺคเหสิ, ตํ ทิสฺวา ปสนฺนมานโส ภควโต สนฺติเก ปพฺพชิตฺวา นจิรสฺเสว สห ปฏิสมฺภิทาหิ อรหตฺตํ ปาปุณิฯ ตสฺส อุปฺปนฺนทิวสโต ปฏฺฐาย ยาว ปรินิพฺพานา เอตฺถนฺตเร นิปนฺนฏฺฐานาทีสุ สุคนฺธเมว วายิฯ เทวาปิ ทิพฺพจุณฺณทิพฺพคนฺธปุปฺผานิ โอกิรนฺติฯ

[272] โสปิ เถโร อรหตฺตํ ปตฺวา อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสนฺโต อิมมฺหิ ภทฺทเก กปฺเปติอาทิมาหฯ ตํ สพฺพํ เหฏฺฐา วุตฺตนยตฺตา อุตฺตานตฺถตฺตา จ สุวิญฺเญยฺยเมว, เกวลํ ปุญฺญนานตฺตํ นามนานตฺตญฺจ วิเสโสฯ

จูฬสุคนฺธตฺเถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ

ปญฺจปญฺญาสมวคฺควณฺณนา สมตฺตาฯ