9. สมาทปกตฺเถรอปทานวณฺณนา

นคเร พนฺธุมติยาติอาทิกํ อายสฺมโต สมาทปกตฺเถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ เถโร ปุริมพุทฺธานํ สนฺติเก กตกุสลสมฺภาโร อเนเกสุ ภเวสุ วิวฏฺฏูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต วิปสฺสิสฺส ภควโต กาเล กุลเคเห นิพฺพตฺโต วุทฺธิมนฺวาย ฆราวาสํ สณฺฐเปตฺวา ปุญฺญานิ กโรนฺโต วสมาโน สทฺโธ ปสนฺโน พหู อุปาสเก สนฺนิปาเตตฺวา คณเชฏฺฐโก หุตฺวา ‘‘มาฬกํ กริสฺสามา’’ติ เต สพฺเพ สมาทเปตฺวา เอกํ มาฬกํ สมํ กาเรตฺวา ปณฺฑรปุลินํ โอกิริตฺวา ภควโต นิยฺยาเทสิฯ โส เตน ปุญฺเญน เทวโลเก อุปฺปนฺโน ฉ กามาวจรสมฺปตฺติโย อนุภวิตฺวา มนุสฺเสสุ จ จกฺกวตฺติอาทิสมฺปตฺติโย อนุภวิตฺวา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท กุลเคเห นิพฺพตฺโต วิญฺญุตํ ปตฺโต ภควติ ปสนฺโน ธมฺมํ สุตฺวา ปสนฺนมานโส สทฺธาชาโต ปพฺพชิตฺวา สีลสมฺปนฺโน วตฺตสมฺปนฺโน นจิรสฺเสว อรหตฺตํ ปาปุณิฯ

[44] โส อปรภาเค อตฺตโน กตกุสลํ สริตฺวา สญฺชาตโสมนสฺโส ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสนฺโต นคเร พนฺธุมติยาติอาทิมาหฯ ตตฺถ พนฺธนฺติ ญาติโคตฺตาทิวเสน เอกสมฺพนฺธา โหนฺติ สกลนครวาสิโนติ พนฺธู, พนฺธู เอตสฺมิํ วิชฺชนฺตีติ พนฺธุมตี, ตสฺสา พนฺธุมติยา นาม นคเร มหาปูคคโณ อุปาสกสมูโห อโหสีติ อตฺโถฯ มาฬํ กสฺสาม สงฺฆสฺสาติ เอตฺถ มาติ คณฺหาติ สมฺปตฺตสมฺปตฺตชนานํ จิตฺตนฺติ มาฬํ, อถ วา สมฺปตฺตยติคณานํ จิตฺตสฺส วิเวกกรเณ อลนฺติ มาฬํ, มาฬเมว มาฬกํ, ภิกฺขุสงฺฆสฺส ผาสุวิหารตฺถาย มาฬกํ กริสฺสามาติ อตฺโถฯ เสสํ ปากฏเมวาติฯ

สมาทปกตฺเถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ

10. ปญฺจงฺคุลิยตฺเถรอปทานวณฺณนา

ติสฺโส นามาสิ ภควาติอาทิกํ อายสฺมโต ปญฺจงฺคุลิยตฺเถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาเร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต ติสฺสสฺส ภควโต กาเล เอกสฺมิํ กุเล นิพฺพตฺโต วุทฺธิมนฺวาย ฆราวาสํ สณฺฐเปตฺวา วิภวสมฺปนฺโน สทฺโธ ปสนฺโน วีถิโต วิหารํ ปฏิปนฺนํ ภควนฺตํ ทิสฺวา ชาติสุมนาทิอเนกานิ สุคนฺธปุปฺผานิ จนฺทนาทีนิ จ วิเลปนานิ คาหาเปตฺวา วิหารํ คโต ปุปฺเผหิ ภควนฺตํ ปูเชตฺวา วิเลปเนหิ ภควโต สรีเร ปญฺจงฺคุลิกํ กตฺวา วนฺทิตฺวา ปกฺกามิฯ

[50] โส เตน ปุญฺเญน เทวมนุสฺเสสุ อุภยสมฺปตฺติโย อนุภวิตฺวา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท วิภวสมฺปนฺเน เอกสฺมิํ กุเล นิพฺพตฺติตฺวา วุทฺธิมนฺวาย สตฺถุ ธมฺมเทสนํ สุตฺวา ปสนฺนมานโส ปพฺพชิตฺวา วิปสฺสนํ วฑฺเฒตฺวา นจิรสฺเสว อรหา หุตฺวา ปุพฺพกมฺมํ สรนฺโต ปจฺจกฺขโต ญตฺวา ‘‘อิมํ นาม กุสลกมฺมํ กตฺวา อีทิสํ โลกุตฺตรสมฺปตฺติํ ปตฺโตมฺหี’’ติ ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสนฺโต ติสฺโส นามาสิ ภควาติอาทิมาหฯ ตํ สพฺพํ อุตฺตานตฺถเมวาติฯ

ปญฺจงฺคุลิยตฺเถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ

สตฺตรสมวคฺควณฺณนา สมตฺตาฯ

18. กุมุทวคฺโค

1. กุมุทมาลิยตฺเถรอปทานวณฺณนา

ปพฺพเต หิมวนฺตมฺหีติอาทิกํ อายสฺมโต กุมุทมาลิยตฺเถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ เถโร ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต อตฺถทสฺสิสฺส ภควโต กาเล หิมวนฺตปพฺพตสมีเป ชาตสฺสรสฺส อาสนฺเน รกฺขโส หุตฺวา นิพฺพตฺโต อตฺถทสฺสิํ ภควนฺตํ ตตฺถ อุปคตํ ทิสฺวา ปสนฺนมานโส กุมุทปุปฺผานิ โอจินิตฺวา ภควนฺตํ ปูเชสิฯ ภควา อนุโมทนํ กตฺวา ปกฺกามิฯ

[1] โส เตน ปุญฺเญน ตโต จวิตฺวา เทวโลกํ อุปปนฺโน ฉ กามาวจรสมฺปตฺติโย อนุภวิตฺวา มนุสฺเสสุ จ จกฺกวตฺติอาทิสมฺปตฺติโย อนุภวิตฺวา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท กุลเคเห นิพฺพตฺโต วุทฺธิปฺปตฺโต รตนตฺตเย ปสนฺโน ปพฺพชิตฺวา วายมนฺโต พฺรหฺมจริยปริโยสานํ อรหตฺตํ ปตฺวา อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสนฺโต ปพฺพเต หิมวนฺตมฺหีติอาทิมาหฯ ตตฺถ ตตฺถโช รกฺขโส อาสินฺติ ตสฺมิํ ชาตสฺสรสมีเป ชาโต นิพฺพตฺโต รกฺขโส ปรรุธิรมํสขาทโก นิทฺทโย โฆรรูโป ภยานกสภาโว มหาพโล มหาถาโม กกฺขโฬ ยกฺโข อาสิํ อโหสินฺติ อตฺโถฯ