[51] โส เตน ปุญฺเญน เทวมนุสฺเสสุ อุภยสมฺปตฺติสุขํ อนุภวิตฺวา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท สาวตฺถิยํ อญฺญตรสฺมิํ กุเล นิพฺพตฺโต วุทฺธิมนฺวาย มหทฺธโน มหาโภโค รตนตฺตเย ปสนฺโน สตฺถุ ธมฺมเทสนํ สุตฺวา ปฏิลทฺธสทฺโธ ปพฺพชิตฺวา นจิรสฺเสว อรหา หุตฺวา อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ ปจฺจกฺขโต ญตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสนฺโต หิมวนฺตสฺสาวิทูเรติอาทิมาหฯ ปทุมุปฺปลสญฺฉนฺโนติ เอตฺถ สตปตฺเตหิ สมฺปุณฺโณ เสตปทุโม จ ตีณิ นีลรตฺตเสตุปฺปลานิ จ ปทุมุปฺปลานิ เตหิ สญฺฉนฺโน คหนีภูโต สมฺปุณฺโณ มหาชาตสฺสโร อหูติ สมฺพนฺโธฯ ปุณฺฑรีกสโมตฺถโฏติ ปุณฺฑรีเกหิ รตฺตปทุเมหิ โอตฺถโฏ สมฺปุณฺโณติ อตฺโถฯ เสสํ สุวิญฺเญยฺยเมวาติฯ

กุมุททายกตฺเถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ

โสฬสมวคฺควณฺณนา สมตฺตาฯ

17. สุปาริจริยวคฺโค

1. สุปาริจริยตฺเถรอปทานวณฺณนา

ปทุโม นาม นาเมนาติอาทิกํ อายสฺมโต สุปาริจริยตฺเถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ ปุริมมุนิปุงฺคเวสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต ปทุมุตฺตรสฺส ภควโต กาเล ยกฺขโยนิยํ นิพฺพตฺโต หิมวติ ยกฺขสมาคมํ คโต ภควโต เทวยกฺขคนฺธพฺพนาคานํ ธมฺมเทสนํ สุตฺวา ปสนฺนมานโส อุโภ หตฺเถ อาภุชิตฺวา อปฺโผเฏสิ นมสฺสิ จฯ โส เตน ปุญฺเญน ตโต จุโต อุปริ เทวโลเก อุปฺปนฺโน ตตฺถ ทิพฺพสุขํ อนุภวิตฺวา มนุสฺเสสุ จ จกฺกวติอาทิสมฺปตฺติโย อนุภวิตฺวา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท สาวตฺถิยํ คหปติกุเล นิพฺพตฺโต อฑฺโฒ มหทฺธโน มหาโภโค รตนตฺตเย ปสนฺโน สตฺถุ ธมฺมเทสนํ สุตฺวา สทฺธาชาโต ปพฺพชิตฺวา นจิรสฺเสว อรหตฺตํ ปาปุณิฯ

[1] โส เอกทิวสํ อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสนฺโต ปทุโม นาม นาเมนาติอาทิมาหฯ

ตตฺถ ปทุโมติ ยสฺส ปาทนิกฺเขปสมเย ปถวิํ ภินฺทิตฺวา ปทุมํ อุคฺคนฺตฺวา ปาทตลํ สมฺปฏิจฺฉติ, เตน สญฺญาเณน โส ภควา ปทุโมติ สงฺขํ คโต, อิธ ปทุมุตฺตโร ภควา อธิปฺเปโตฯ โส ภควา ปวนา วสนวิหารา อภินิกฺขมฺม วนมชฺฌํ ปวิสิตฺวา ธมฺมํ เทเสตีติ สมฺพนฺโธฯ

ยกฺขานํ สมโยติ เทวานํ สมาคโม อาสิ อโหสีติ อตฺโถฯ อชฺฌาเปกฺขิํสุ ตาวเทติ ตสฺมิํ เทสนากาเล อธิอเปกฺขิํสุ, วิเสเสน ปสฺสนสีลา อเหสุนฺติ อตฺโถฯ เสสํ ปากฏเมวาติฯ

สุปาริจริยตฺเถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ

2. กณเวรปุปฺผิยตฺเถรอปทานวณฺณนา

สิทฺธตฺโถ นาม ภควาติอาทิกํ อายสฺมโต กณเวรปุปฺผิยตฺเถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร สิทฺธตฺถสฺส ภควโต กาเล สุทฺทกุเล นิพฺพตฺโต วุทฺธิมนฺวาย รญฺโญ อนฺเตปุรปาลโก อโหสิฯ ตสฺมิํ สมเย สิทฺธตฺโถ ภควา ภิกฺขุสงฺฆปริวุโต ราชวีถิํ ปฏิปชฺชิฯ อถ โส อนฺเตปุรปาลโก จรมานํ ภควนฺตํ ทิสฺวา ปสนฺนมานโส หุตฺวา กณเวรปุปฺเผน ภควนฺตํ ปูเชตฺวา นมสฺสมาโน อฏฺฐาสิฯ โส เตน ปุญฺเญน สุคติสมฺปตฺติโยเยว อนุภวิตฺวา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท เอกสฺมิํ กุเล นิพฺพตฺติตฺวา วุทฺธิปฺปตฺโต สตฺถุ ธมฺมเทสนํ สุตฺวา ปฏิลทฺธสทฺโธ ปพฺพชิตฺวา นจิรสฺเสว อรหา อโหสิฯ

[7] โส ปตฺตอคฺคผโล ปุพฺเพ กตกุสลํ สริตฺวา สญฺชาตโสมนสฺโส ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสนฺโต สิทฺธตฺโถ นาม ภควาติอาทิมาหฯ ตํ สพฺพํ เหฏฺฐา วุตฺตตฺตา อุตฺตานตฺถเมวาติฯ

กณเวรปุปฺผิยตฺเถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ