ธญฺญานํ ปุญฺญวนฺตานํ ขตฺติยพฺราหฺมณคหปติมหาสาลานํ อเนเกสํ กุลานํ อากรตฺตา ธญฺญวตี, อถ วา มุตฺตามณิอาทิสตฺตรตนานํ สตฺตวิธธญฺญานํ อุปโภคปริโภคานํ อากรตฺตา ธญฺญวตี, อถ วา ธญฺญานํ พุทฺธปจฺเจกพุทฺธขีณาสวานํ วสนฏฺฐานํ อารามวิหาราทีนํ อากรตฺตา ธญฺญวตี, ตสฺสา ธญฺญวติยาฯ นครนฺติ ปตฺเถนฺติ เอตฺถ อุปโภคปริโภคตฺถิกา ชนาติ นครํ, น คจฺฉตีติ วา นคํ, ราชยุวราชมหามตฺตาทีนํ วสนฏฺฐานํฯ นคํ ราติ อาททาติ คณฺหาตีติ นครํ, ราชาทีนํ วสนฏฺฐานสมูหภูตํ ปาการปริขาทีหิ ปริกฺขิตฺตํ ปริจฺฉินฺนฏฺฐานํ นครํ นามาติ อตฺโถฯ นคเร ยทา อหํ วิปสฺสิสฺส ภควโต สนฺติเก พฺยากรณํ อลภิํ, ตทา ตสฺมิํ ธญฺญวติยา นคเร พฺราหฺมโณ อโหสินฺติ สมฺพนฺโธฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติฯ

กุสุมาสนิยตฺเถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ

7. ผลทายกตฺเถรอปทานวณฺณนา

อชฺฌายโก มนฺตธโรติอาทิกํ อายสฺมโต ผลทายกตฺเถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร อเนเกสุ ภเวสุ วิวฏฺฏูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต ปทุมุตฺตรสฺส ภควโต กาเล พฺราหฺมณกุเล นิพฺพตฺโต วิญฺญุตํ ปตฺวา เวทตฺตยาทิสกสิปฺเปสุ ปารปฺปตฺโต อเนเกสํ พฺราหฺมณสหสฺสานิํ ปาโมกฺโข อาจริโย สกสิปฺปานํ ปริโยสานํ อทิสฺวา ตตฺถ จ สารํ อปสฺสนฺโต ฆราวาสํ ปหาย อิสิปพฺพชฺชํ ปพฺพชิตฺวา หิมวนฺตสฺส อวิทูเร อสฺสมํ กาเรตฺวา สห สิสฺเสหิ วาสํ กปฺเปสิ, ตสฺมิํ สมเย ปทุมุตฺตโร ภควา ภิกฺขาย จรมาโน ตสฺสานุกมฺปาย ตํ ปเทสํ สมฺปาปุณิฯ ตาปโส ภควนฺตํ ทิสฺวา ปสนฺนมานโส อตฺตโน อตฺถาย ปุฏเก นิกฺขิปิตฺวา รุกฺขคฺเค ลคฺคิตานิ มธุรานิ ปทุมผลานิ มธุนา สห อทาสิฯ ภควา ตสฺส โสมนสฺสุปฺปาทนตฺถํ ปสฺสนฺตสฺเสว ปริภุญฺชิตฺวา อากาเส ฐิโต ผลทานานิสํสํ กเถตฺวา ปกฺกามิฯ