6. จิตกปูชกตฺเถรอปทานวณฺณนา

วสามิ ราชายตเนติอาทิกํ อายสฺมโต จิตกปูชกตฺเถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตโต ปรํ อุปฺปนฺนุปฺปนฺนภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต สิขิสฺส ภควโต กาเล ราชายตนรุกฺขเทวตา หุตฺวา นิพฺพตฺโต อนฺตรนฺตรา เทวตาหิ สทฺธิํ ธมฺมํ สุตฺวา ปสนฺโน ภควติ ปรินิพฺพุเต สปริวาโร คนฺธทีปธูปปุปฺผเภริอาทีนิ คาหาเปตฺวา ภควโต อาฬหนฏฺฐานํ คนฺตฺวา ทีปาทีนิ ปูเชตฺวา อเนเกหิ ตูริเยหิ อเนเกหิ วาทิเตหิ ตํ ปูเชสิฯ ตโต ปฏฺฐาย สกภวนํ อุปวิฏฺโฐปิ ภควนฺตเมว สริตฺวา สมฺมุขา วิย วนฺทติฯ โส เตเนว ปุญฺเญน เตน จิตฺตปฺปสาเทน ราชายตนโต กาลํ กโต ตุสิตาทีสุ นิพฺพตฺโต ทิพฺพสมฺปตฺติํ อนุภวิตฺวา ตโต มนุสฺเสสุ มนุสฺสสมฺปตฺติํ อนุภวิตฺวา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท กุลเคเห นิพฺพตฺโต วิญฺญุตํ ปตฺโต ภควติ อุปฺปนฺนจิตฺตปฺปสาโท ภควโต สาสเน ปพฺพชิตฺวา นจิรสฺเสว อรหา อโหสิฯ

[49] โส อปรภาเค อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสนฺโต วสามิ ราชายตเนติอาทิมาหฯ ราชายตเนติ เทวราชูนํ อายตนํ ราชายตนํ, ตสฺส รุกฺขสฺส นามเธยฺโย วาฯ ปรินิพฺพุเต ภควตีติ ปริสมนฺตโต กิญฺจิ อนวเสเสตฺวา ขนฺธปรินิพฺพานกาเล ปรินิพฺพานสมเย ปรินิพฺพานปฺปตฺตสฺส สิขิโน โลกพนฺธุโนติ สมฺพนฺโธฯ

[50] จิตกํ อคมาสหนฺติ จนฺทนาครุเทวทารุกปฺปูรตกฺโกลาทิสุคนฺธทารูหิ จิตํ ราสิคตนฺติ จิตํ, จิตเมว จิตกํ, พุทฺธคารเวน จิตกํ ปูชนตฺถาย จิตกสฺส สมีปํ อหํ อคมาสินฺติ อตฺโถฯ ตตฺถ คนฺตฺวา กตกิจฺจํ ทสฺเสนฺโต ตูริยํ ตตฺถ วาเทตฺวาติอาทิมาหฯ ตํ สพฺพํ สุวิญฺเญยฺยเมวาติฯ

จิตกปูชกตฺเถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ

7. พุทฺธสญฺญกตฺเถรอปทานวณฺณนา

ยทา วิปสฺสี โลกคฺโคติอาทิกํ อายสฺมโต พุทฺธสญฺญกตฺเถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต วิปสฺสิสฺส ภควโต กาเล เอกสฺมิํ ภูมฏฺฐกวิมาเน เทวปุตฺโต หุตฺวา นิพฺพตฺติฯ ตทา วิปสฺสี ภควา อายุสงฺขารํ โวสฺสชฺชิฯ อถ สกลทสสหสฺสิโลกธาตุ สสาครปพฺพตา ปกมฺปิตฺถฯ ตทา ตสฺส เทวปุตฺตสฺส ภวนมฺปิ กมฺปิตฺถฯ ตสฺมิํ ขเณ โส เทวปุตฺโต สํสยชาโต – ‘‘กิํ นุ โข ปถวีกมฺปาย นิพฺพตฺตี’’ติ จินฺเตตฺวา พุทฺธสฺส อายุสงฺขารโวสฺสชฺชภาวํ ญตฺวา มหาโสกํ โทมนสฺสํ อุปฺปาเทสิฯ ตทา เวสฺสวโณ มหาราชา อาคนฺตฺวา ‘‘มา จินฺตยิตฺถา’’ติ อสฺสาเสสิฯ โส เทวปุตฺโต ตโต จุโต เตน ปุญฺเญน เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท กุลเคเห นิพฺพตฺโต วิญฺญุตํ ปตฺโต ฆราวาสํ ปหาย ปพฺพชิตฺวา นจิรสฺเสว อรหา อโหสิฯ

[57] โส อปรภาเค อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสนฺโต ยทา วิปสฺสี โลกคฺโคติอาทิมาหฯ อายุสงฺขารโมสฺสชฺชีติ อา สมนฺตโต ยุโนติ ปาเลติ สตฺเตติ อายุ, อายุสฺส สงฺขาโร ราสิภาโว อายุสงฺขาโร, ตํ อายุสงฺขารํ โอสฺสชฺชิ ปริจฺจชิ ชหาสีติ อตฺโถฯ ตสฺมิํ อายุสงฺขารโวสฺสชฺชเนฯ ชลเมขลาสาคโรทกเมขลาสหิตา สกลทสสหสฺสจกฺกวาฬปถวี กมฺปิตฺถาติ สมฺพนฺโธฯ

[58] โอตตํ วิตฺถตํ มยฺหนฺติ มยฺหํ ภวนํ โอตตํ วิตฺถตํ จิตฺตํ วิจิตฺตํ สุจิ สุปริสุทฺธํ จิตฺตํ อเนเกหิ สตฺตหิ รตเนหิ วิจิตฺตํ โสภมานํ ปกมฺปิตฺถ ปกาเรน กมฺปิตฺถาติ อตฺโถฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติฯ

พุทฺธสญฺญกตฺเถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ

8. มคฺคสญฺญกตฺเถรอปทานวณฺณนา

ปทุมุตฺตรพุทฺธสฺสาติอาทิกํ อายสฺมโต มคฺคสญฺญกตฺเถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตโต โอรํ ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต ปทุมุตฺตรสฺส ภควโต กาเล หิมวนฺเต เทวปุตฺโต หุตฺวา นิพฺพตฺโต อรญฺญํ คนฺตฺวา มคฺคมูฬฺหานํ มคฺคํ คเวสนฺตานํ ตสฺส สาวกานํ โภเชตฺวา มคฺคํ อาจิกฺขิฯ โส เตน ปุญฺเญน เทวมนุสฺสสมฺปตฺติมนุภวิตฺวา อุปฺปนฺนุปฺปนฺนภเว สพฺพตฺถ อมูฬฺโห สญฺญวา อโหสิฯ อถ อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท กุลเคเห นิพฺพตฺโต วิญฺญุตํ ปตฺโต ฆราวาเส อนลฺลีโน ปพฺพชิตฺวา นจิรสฺเสว อรหา อโหสิฯ