8. สทฺทสญฺญกตฺเถรอปทานวณฺณนา

ปพฺพเต หิมวนฺตมฺหีติอาทิกํ อายสฺมโต สทฺทสญฺญกตฺเถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต ผุสฺสสฺส ภควโต กาเล เอกสฺมิํ กุลเคเห นิพฺพตฺโต วุทฺธิปฺปตฺโต สทฺธาชาโต ตาปสปพฺพชฺชํ ปพฺพชิตฺวา หิมวนฺตมฺหิ อรญฺญาวาเส วสนฺโต อตฺตโน อนุกมฺปาย อุปคตสฺส ภควโต ธมฺมํ สุตฺวา ธมฺเมสุ จิตฺตํ ปสาเทตฺวา ยาวตายุกํ ฐตฺวา อปรภาเค กาลํ กตฺวา ตุสิตาทีสุ ฉสุ กามาวจรสมฺปตฺติโย จ มนุสฺเสสุ มนุสฺสสมฺปตฺติโย จ อนุภวิตฺวา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท เอกสฺมิํ กุลเคเห นิพฺพตฺโต วุทฺธิมนฺวาย สทฺธาชาโต ปพฺพชิตฺวา วิปสฺสนํ วฑฺเฒตฺวา อรหตฺตํ ปาปุณิฯ

[43] โส อปรภาเค อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสนฺโต ปพฺพเต หิมวนฺตมฺหีติอาทิมาหฯ ตํ สพฺพํ อุตฺตานตฺถเมวาติฯ

สทฺทสญฺญกตฺเถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ

9. โพธิสิญฺจกตฺเถรอปทานวณฺณนา

วิปสฺสิสฺส ภควโตติอาทิกํ อายสฺมโต โพธิสิญฺจกตฺเถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร อเนกาสุ ชาตีสุ วิวฏฺฏูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต วิปสฺสิสฺส ภควโต กาเล กุลเคเห นิพฺพตฺโต สาสเน ปพฺพชิตฺวา วตฺตปฏิปตฺติยา สาสนํ โสภยนฺโต มหาชเน โพธิปูชํ กุรุมาเน ทิสฺวา อเนกานิ ปุปฺผานิ สุคนฺโธทกานิ จ คาหาเปตฺวา ปูเชสิฯ โส เตน ปุญฺเญน เทวโลเก นิพฺพตฺโต ฉ กามาวจรสมฺปตฺติโย อนุภวิตฺวา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท กุลเคเห นิพฺพตฺโต วุทฺธิมนฺวาย สทฺธาชาโต ปพฺพชิตฺวา นจิรสฺเสว อรหา อโหสิฯ

[46] โส อรหา หุตฺวา ฌานผลสุเขน วีตินาเมตฺวา ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสนฺโต วิปสฺสิสฺส ภควโตติอาทิมาหฯ

ตตฺถ วิเสสํ ปรมตฺถํ นิพฺพานํ ปสฺสตีติ วิปสฺสี, วิเสเสน ภพฺพาภพฺพชเน ปสฺสตีติ วา วิปสฺสี, วิปสฺสนฺโต จตุสจฺจํ ปสฺสนทกฺขนสีโลติ วา วิปสฺสี, ตสฺส วิปสฺสิสฺส ภควโต มหาโพธิมโห อหูติ สมฺพนฺโธฯ ตตฺราปิ มหาโพธีติ โพธิ วุจฺจติ จตูสุ มคฺเคสุ ญาณํ, ตเมตฺถ นิสินฺโน ภควา ปฏิวิชฺฌตีติ กณิการปาทปรุกฺโขปิ โพธิจฺเจว วุจฺจติ, มหิโต จ โส เทวพฺรหฺมนราสุเรหิ โพธิ เจติ มหาโพธิ, มหโต พุทฺธสฺส ภควโต โพธีติ วา มหาโพธิ, ตสฺส มโห ปูชา อโหสีติ อตฺโถฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานตฺถเมวาติฯ

โพธิสิญฺจกตฺเถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ

10. ปทุมปุปฺผิยตฺเถรอปทานวณฺณนา

โปกฺขรวนํ ปวิฏฺโฐติอาทิกํ อายสฺมโต ปทุมปุปฺผิยตฺเถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต ผุสฺสสฺส ภควโต กาเล เอกสฺมิํ กุลเคเห นิพฺพตฺโต วุทฺธิมนฺวาย ปทุมสมฺปนฺนํ เอกํ โปกฺขรณิํ ปวิสิตฺวา ภิสมุฬาเล ขาทนฺโต โปกฺขรณิยา อวิทูเร คจฺฉมานํ ผุสฺสํ ภควนฺตํ ทิสฺวา ปสนฺนมานโส ตโต ปทุมานิ โอจินิตฺวา อากาเส อุกฺขิปิตฺวา ภควนฺตํ ปูเชสิ, ตานิ ปุปฺผานิ อากาเส วิตานํ หุตฺวา อฏฺฐํสุฯ โส ภิยฺโยโสมตฺตาย ปสนฺนมานโส ปพฺพชิตฺวา วตฺตปฏิปตฺติสาโร สมณธมฺมํ ปูเรตฺวา ตโต จุโต ตุสิตภวนมลํ กุรุมาโน วิย ตตฺถ อุปฺปชฺชิตฺวา กเมน ฉ กามาวจรสมฺปตฺติโย จ มนุสฺสสมฺปตฺติโย จ อนุภวิตฺวา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท กุลเคเห นิพฺพตฺโต วุทฺธิปฺปตฺโต สทฺธาชาโต ปพฺพชิตฺวา นจิรสฺเสว อรหา อโหสิฯ

[51] โส อปรภาเค อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสนฺโต โปกฺขรวนํ ปวิฏฺโฐติอาทิมาหฯ ตตฺถ ปกาเรน นฬทณฺฑปตฺตาทีหิ ขรนฺตีติ โปกฺขรา, โปกฺขรานํ สมุฏฺฐิตฏฺเฐน สมูหนฺติ โปกฺขรวนํ, ปทุมคจฺฉสณฺเฑหิ มณฺฑิตํ มชฺฌํ ปวิฏฺโฐ อหนฺติ อตฺโถฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติฯ

ปทุมปุปฺผิยตฺเถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ

นวมวคฺควณฺณนา สมตฺตาฯ