4. อโธปุปฺผิยตฺเถรอปทานวณฺณนา

อภิภู นาม โส ภิกฺขูติอาทิกํ อายสฺมโต อโธปุปฺผิยตฺเถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร อเนเกสุ ภเวสุ วิวฏฺฏูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต สิขิสฺส ภควโต กาเล กุลเคเห นิพฺพตฺโต วุทฺธิปฺปตฺโต ฆราวาสํ สณฺฐเปตฺวา อปรภาเค กาเมสุ อาทีนวํ ทิสฺวา ตํ ปหาย อิสิปพฺพชฺชํ ปพฺพชิตฺวา ปญฺจาภิญฺญาอฏฺฐสมาปตฺติลาภี อิทฺธีสุ จ วสีภาวํ ปตฺวา หิมวนฺตสฺมิํ ปฏิวสติฯ ตสฺส สิขิสฺส ภควโต อภิภู นาม อคฺคสาวโก วิเวกาภิรโต หิมวนฺตมคมาสิฯ อถ โส ตาปโส ตํ อคฺคสาวกตฺเถรํ ทิสฺวา เถรสฺส ฐิตปพฺพตํ อารุหนฺโต ปพฺพตสฺส เหฏฺฐาตลโต สุคนฺธานิ วณฺณสมฺปนฺนานิ สตฺต ปุปฺผานิ คเหตฺวา ปูเชสิฯ อถ โส เถโร ตสฺสานุโมทนมกาสิฯ โสปิ ตาปโส สกสฺสมํ อคมาสิฯ ตตฺถ เอเกน อชคเรน ปีฬิโต อปรภาเค อปริหีนชฺฌาโน เตเนว อุปทฺทเวน อุปทฺทุโต กาลํ กตฺวา พฺรหฺมโลกปรายโน หุตฺวา พฺรหฺมสมฺปตฺติํ ฉกามาวจรสมฺปตฺติญฺจ อนุภวิตฺวา มนุสฺเสสุ มนุสฺสสมฺปตฺติโย จ เขเปตฺวา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท เอกสฺมิํ กุลเคเห นิพฺพตฺโต วุทฺธิปฺปตฺโต ภควโต ธมฺมํ สุตฺวา ปสนฺนมานโส ปพฺพชิตฺวา นจิรสฺเสว อรหา อโหสิฯ โส อปรภาเค อตฺตโน กตปุญฺญนาเมน อโธปุปฺผิยตฺเถโรติ ปากโฏฯ

[22] โส เอกทิวสํ อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสนฺโต อภิภู นาม โส ภิกฺขูติอาทิมาหฯ ตตฺถ สีลสมาธีหิ ปเร อภิภวตีติ อภิภู, ขนฺธมาราทิมาเร อภิภวติ อชฺโฌตฺถรตีติ วา อภิภู, สสนฺตานปรสนฺตานคตกิเลเส อภิภวติ วิเหเสติ วิทฺธํเสตีติ วา อภิภูฯ ภิกฺขนสีโล ยาจนสีโลติ ภิกฺขุ, ฉินฺนภินฺนปฏธโรติ วา ภิกฺขุฯ อภิภู นาม อคฺคสาวโก โส ภิกฺขูติ อตฺโถ, สิขิสฺส ภควโต อคฺคสาวโกติ สมฺพนฺโธฯ

[27] อชคโร มํ ปีเฬสีติ ตถารูปํ สีลสมฺปนฺนํ ฌานสมฺปนฺนํ ตาปสํ ปุพฺเพ กตปาเปน เวเรน จ มหนฺโต อชครสปฺโป ปีเฬสิฯ โส เตเนว อุปทฺทเวน อุปทฺทุโต อปริหีนชฺฌาโน กาลํ กตฺวา พฺรหฺมโลกปรายโณ อาสิฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติฯ

อโธปุปฺผิยตฺเถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ

5. รํสิสญฺญกตฺเถรอปทานวณฺณนา

ปพฺพเต หิมวนฺตมฺหีติอาทิกํ อายสฺมโต รํสิสญฺญกตฺเถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร เตสุ เตสุ ภเวสุ วิวฏฺฏูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต วิปสฺสิสฺส ภควโต กาเล กุลเคเห นิพฺพตฺโต วุทฺธิมนฺวาย ฆราวาสํ สณฺฐเปตฺวา กาเมสุ อาทีนวํ ทิสฺวา ฆราวาสํ ปหาย ตาปสปพฺพชฺชํ ปพฺพชิตฺวา อชินจมฺมธโร หิมวนฺตมฺหิ วาสํ กปฺเปสิฯ ตสฺมิํ สมเย วิปสฺสี ภควา หิมวนฺตมคมาสิฯ อถ โส ตาปโส ตมุปคตํ ภควนฺตํ ทิสฺวา ตสฺส ภควโต สรีรโต นิกฺขนฺตฉพฺพณฺณพุทฺธรํสีสุ ปสีทิตฺวา อญฺชลิํ ปคฺคยฺห ปญฺจงฺเคน นมกฺการมกาสิฯ โส เตเนว ปุญฺเญน อิโต จุโต ตุสิตาทีสุ ทิพฺพสมฺปตฺติโย อนุภวิตฺวา อปรภาเค มนุสฺสสมฺปตฺติโย จ อนุภวิตฺวา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท กุลเคเห นิพฺพตฺโต วุทฺธิมนฺวาย ฆราวาสํ สณฺฐเปตฺวา ตตฺถาทีนวํ ทิสฺวา เคหํ ปหาย ปพฺพชิตฺวา นจิรสฺเสว อรหา อโหสิฯ

[30] โส อปรภาเค อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสนฺโต ปพฺพเต หิมวนฺตมฺหีติอาทิมาหฯ ตตฺถ ปพฺพเตติ ปกาเรน พฺรูหติ วฑฺเฒตีติ ปพฺพโต, หิโม อสฺส อตฺถีติ หิมวนฺโต, หิมวนฺโต จ โส ปพฺพโต จาติ หิมวนฺตปพฺพโตฯ หิมวนฺตปพฺพเตติ วตฺตพฺเพ คาถาวจนสุขตฺถํ ‘‘ปพฺพเต หิมวนฺตมฺหี’’ติ วุตฺตํฯ ตสฺมิํ หิมวนฺตมฺหิ ปพฺพเต วาสํ กปฺเปสิํ ปุเร อหนฺติ สมฺพนฺโธฯ เสสํ สพฺพตฺถ นยานุสาเรน อุตฺตานเมวาติฯ

รํสิสญฺญกตฺเถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ