[18] โส อปรภาเค อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสนฺโต ขณฺโฑ นามาสิ นาเมนาติอาทิมาหฯ ตตฺถ ตสฺส อคฺคสาวกตฺเถรสฺส กิเลสานํ ขณฺฑิตตฺตา ขณฺโฑติ นามํฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติฯ

เอกสญฺญกตฺเถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ

6. ติณสนฺถรทายกตฺเถรอปทานวณฺณนา

หิมวนฺตสฺสาวิทูเรติอาทิกํ อายสฺมโต ติณสนฺถรทายกตฺเถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต ติสฺสสฺส ภควโต กาเล เอกสฺมิํ กุลเคเห นิพฺพตฺโต พุทฺธุปฺปาทโต ปเคว อุปฺปนฺนตฺตา ฆราวาสํ ปหาย ตาปสปพฺพชฺชํ ปพฺพชิตฺวา หิมวนฺตสฺส อวิทูเร เอกํ สรํ นิสฺสาย ปฏิวสติฯ ตสฺมิํ สมเย ติสฺโส ภควา ตสฺสานุกมฺปาย อากาเสน อคมาสิฯ อถ โข โส ตาปโส อากาสโต โอรุยฺห ฐิตํ ตํ ภควนฺตํ ทิสฺวา ปสนฺนมานโส ติณํ ลายิตฺวา ติณสนฺถรํ กตฺวา นิสีทาเปตฺวา พหุมานาทเรน ปญฺจปติฏฺฐิเตน วนฺทิตฺวา ปฏิกุฏิโก หุตฺวา ปกฺกามิฯ โส ยาวตายุกํ ฐตฺวา ตโต จวิตฺวา เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต อเนกวิธสมฺปตฺติํ อนุภวิตฺวา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท เอกสฺมิํ กุลเคเห นิพฺพตฺโต วุทฺธิปฺปตฺโต สตฺถริ ปสีทิตฺวา ปพฺพชิโต นจิรสฺเสว อรหา อโหสิฯ

[22] โส อปรภาเค อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสนฺโต หิมวนฺตสฺสาวิทูเรติอาทิมาหฯ ตํ เหฏฺฐา วุตฺตตฺถเมวฯ มหาชาตสฺสโรติ เอตฺถ ปน สรนฺติ เอตฺถ ปานียตฺถิกา ทฺวิปทจตุปฺปทาทโย สตฺตาติ สรํ, อถ วา สรนฺติ เอตฺถ นทีกนฺทราทโยติ สรํ, มหนฺโต จ โส สยเมว ชาตตฺตา สโร เจติ มหาชาตสฺสโรฯ อโนตตฺตฉทฺทนฺตทหาทโย วิย อปากฏนามตฺตา ‘‘มหาชาตสฺสโร’’ติ วุตฺโตติ ทฏฺฐพฺโพฯ

สตปตฺเตหิ สญฺฉนฺโนติ เอเกกสฺมิํ ปุปฺเผ สตสตปตฺตานํ วเสน สตปตฺโต, สตปตฺตเสตปทุเมหิ สญฺฉนฺโน คหนีภูโตติ อตฺโถฯ นานาสกุณมาลโยติ อเนเก หํสกุกฺกุฏกุกฺกุหเทณฺฑิภาทโย เอกโต กุณนฺติ สทฺทํ กโรนฺตีติ สกุณาติ ลทฺธนามานํ ปกฺขีนํ อาลโย อาธารภูโตติ อตฺโถฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานตฺถเมวาติฯ

ติณสนฺถรทายกตฺเถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ

7. สูจิทายกตฺเถรอปทานวณฺณนา

ติํสกปฺปสหสฺสมฺหีติอาทิกํ อายสฺมโต สูจิทายกตฺเถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ ปุริมชินวเรสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต สุเมธสฺส ภควโต กาเล เอกสฺมิํ กุลเคเห นิพฺพตฺโต วุทฺธิมนฺวาย ภควโต จีวรกมฺมํ กาตุํ ปญฺจ สูจิโย อทาสิฯ โส เตน ปุญฺเญน เทวมนุสฺเสสุ ปุญฺญมนุภวิตฺวา วิจรนฺโต อุปฺปนฺนุปฺปนฺนภเว ติกฺขปญฺโญ หุตฺวา ปากโฏ อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท เอกสฺมิํ กุลเคเห นิพฺพตฺโต วุทฺธิมนฺวาย สตฺถริ ปสีทิตฺวา ปพฺพชนฺโต ติกฺขปญฺญตาย ขุรคฺเคเยว อรหตฺตํ ปาปุณิฯ

[30] โส อปรภาเค ปุญฺญํ ปจฺจเวกฺขนฺโต ตํ ทิสฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสนฺโต ติํสกปฺปสหสฺสมฺหีติอาทิมาหฯ อนฺตรนฺตรํ ปเนตฺถ สุวิญฺเญยฺยเมวฯ

[31] ปญฺจสูจี มยา ทินฺนาติ เอตฺถ สูจติ ฉิทฺทํ กโรติ วิชฺฌตีติ สูจิ, ปญฺจมตฺตา สูจี ปญฺจสูจี มยา ทินฺนาติ อตฺโถฯ เสสํ สุวิญฺเญยฺยเมวาติฯ

สูจิทายกตฺเถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ