อาหุตีนํ ปฏิคฺคหนฺติ อาหุนํ วุจฺจติ ปูชาสกฺการํ ปฏิคฺคหํ เคหสทิสนฺติ อตฺโถฯ

[2] ถูปํ กตฺวาน เวฬุนาติ เวฬุเปสิกาหิ เจติยํ กตฺวาติ อตฺโถฯ นานาปุปฺผํ สโมกิรินฺติ จมฺปกาทีหิ อเนเกหิ ปุปฺเผหิ สโมกิริํ ปูเชสินฺติ อตฺโถฯ สมฺมุขา วิย สมฺพุทฺธนฺติ สชีวมานสฺส สมฺพุทฺธสฺส สมฺมุขา อิว นิมฺมิตํ อุปฺปาทิตํ เจติยํ อหํ อภิ วิเสเสน วนฺทิํ ปณามมกาสินฺติ อตฺโถฯ เสสํ สุวิญฺเญยฺยเมวาติฯ

สกจินฺตนิยตฺเถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ

2. อโวปุปฺผิยตฺเถรอปทานวณฺณนา

วิหารา อภินิกฺขมฺมาติอาทิกํ อายสฺมโต อโวปุปฺผิยตฺเถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต สิขิสฺส ภควโต กาเล กุลเคเห นิพฺพตฺโต วิญฺญุตํ ปตฺโต สทฺธาสมฺปนฺโน ธมฺมํ สุตฺวา โสมนสฺสปฺปตฺโต นานาปุปฺผานิ อุโภหิ หตฺเถหิ คเหตฺวา พุทฺธสฺส อุปริ อพฺภุกฺกิริฯ โส เตน ปุญฺเญน เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต สคฺคสมฺปตฺติญฺจ จกฺกวตฺติสมฺปตฺติญฺจ อนุภวิตฺวา สพฺพตฺถ ปูชิโต อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท เอกสฺมิํ กุลเคเห นิพฺพโต วุทฺธิปฺปตฺโต สาสเน ปสีทิตฺวา ปพฺพชิตฺวา นจิรสฺเสว อรหา อโหสิฯ อา สมนฺตโต กาสติ ทิปฺปตีติ อากาโส, ตสฺมิํ อากาเส ปุปฺผานํ อวกิริตตฺตา อโวปุปฺผิยตฺเถโรติ ปากโฏฯ

[7] เอวํ ปตฺตสนฺติปโท อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสนฺโต วิหารา อภินิกฺขมฺมาติอาทิมาหฯ ตตฺถ วิหาราติ วิเสเสน หรติ จตูหิ อิริยาปเถหิ อปตนฺตํ อตฺตภาวํ อาหรติ ปวตฺเตติ เอตฺถาติ วิหาโร, ตสฺมา วิหารา อภิ วิเสเสน นิกฺขมฺม นิกฺขมิตฺวาฯ อพฺภุฏฺฐาสิ จ จงฺกเมติ จงฺกมนตฺถาย สฏฺฐิรตเน จงฺกเม อภิวิเสเสน อุฏฺฐาสิ, อภิรุหีติ อตฺโถฯ

จตุสจฺจํ ปกาเสนฺโตติ ตสฺมิํ จงฺกเม จงฺกมนฺโต ทุกฺขสมุทยนิโรธมคฺคสจฺจสงฺขาตํ จตุสจฺจํ ปกาเสนฺโต ปากฏํ กโรนฺโต อมตํ ปทํ นิพฺพานํ เทเสนฺโต วิภชนฺโต อุตฺตานีกโรนฺโต ตสฺมิํ จงฺกเมติ สมฺพนฺโธฯ

[8] สิขิสฺส คิรมญฺญาย, พุทฺธเสฏฺฐสฺส ตาทิโนติ เสฏฺฐสฺส ตาทิคุณสมงฺคิสฺส สิขิสฺส พุทฺธสฺส คิรํ สทฺทํ โฆสํ อญฺญาย ชานิตฺวาฯ นานาปุปฺผํ คเหตฺวานาติ นาคปุนฺนาคาทิอเนกานิ ปุปฺผานิ คเหตฺวา อาหริตฺวาฯ อากาสมฺหิ สโมกิรินฺติ จงฺกมนฺตสฺส ภควโต มุทฺธนิ อากาเส โอกิริํ ปูเชสิํฯ

[9] เตน กมฺเมน ทฺวิปทินฺทาติ ทฺวิปทานํ เทวพฺรหฺมมนุสฺสานํ อินฺท ปธานภูตฯ นราสภ นรานํ อาสภภูตฯ ปตฺโตมฺหิ อจลํ ฐานนฺติ ตุมฺหากํ สนฺติเก ปพฺพชิตฺวา อจลํ ฐานํ นิพฺพานํ ปตฺโต อมฺหิ ภวามิฯ หิตฺวา ชยปราชยนฺติ ทิพฺพมนุสฺสสมฺปตฺติสงฺขาตํ ชยญฺจ จตุราปายทุกฺขสงฺขาตํ ปราชยญฺจ หิตฺวา ฉฑฺเฑตฺวา นิพฺพานํ ปตฺโตสฺมีติ อตฺโถฯ เสสํ สุวิญฺเญยฺยเมวาติฯ

อโวปุปฺผิยตฺเถรอปทานวณฺณนา สมตฺโตฯ

3. ปจฺจาคมนิยตฺเถรอปทานวณฺณนา

สินฺธุยา นทิยา ตีเรติอาทิกํ อายสฺมโต ปจฺจาคมนิยตฺเถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต วิปสฺสิสฺส ภควโต กาเล สินฺธุยา คงฺคาย สมีเป จกฺกวากโยนิยํ นิพฺพตฺโต ปุพฺพสมฺภารยุตฺตตฺตา ปาณิโน อขาทนฺโต เสวาลเมว ภกฺขยนฺโต จรติฯ ตสฺมิํ สมเย วิปสฺสิภควา สตฺตานุคฺคหํ กโรนฺโต ตตฺถ อคมาสิฯ ตสฺมิํ ขเณ โส จกฺกวาโก วิชฺโชตมานํ ภควนฺตํ ทิสฺวา ปสนฺนมานโส ตุณฺเฑน สาลรุกฺขโต สาลปุปฺผํ ฉินฺทิตฺวา อาคมฺม ปูเชสิฯ โส เตเนว จิตฺตปฺปสาเทน ตโต จุโต เทวโลเก อุปฺปนฺโน อปราปรํ ฉกามาวจรสมฺปตฺติํ อนุภวิตฺวา ตโต จุโต มนุสฺสโลเก อุปฺปชฺชิตฺวา จกฺกวตฺติสมฺปตฺติอาทโย อนุภวิตฺวา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท เอกสฺมิํ กุลเคเห นิพฺพตฺโต วิญฺญุตํ ปตฺโต ปุพฺพจริตวเสน สตฺถริ ปสนฺโน ปพฺพชิตฺวา นจิรสฺเสว อรหา อโหสิ, จกฺกวาโก หุตฺวา ภควนฺตํ ทิสฺวา กตฺถจิ คนฺตฺวา ปุปฺผมาหริตฺวา ปูชิตตฺตา ปุพฺพปุญฺญนาเมน ปจฺจาคมนิยตฺเถโรติ ปากโฏฯ

[13] อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสนฺโต สินฺธุยา นทิยา ตีเรติอาทิมาหฯ สีติ สทฺทํ กุรุมานา ธุนาติ กมฺปตีติ สินฺธุ, นทติ สทฺทํ กโรนฺโต คจฺฉตีติ นทิฯ จกฺกวาโก อหํ ตทาติ จกฺกํ สีฆํ คจฺฉนฺตํ อิว อุทเก วา ถเล วา อากาเส วา สีฆํ วาติ คจฺฉตีติ จกฺกวาโกฯ ตทา วิปสฺสิํ ภควนฺตํ ทสฺสนกาเล อหํ จกฺกวาโก อโหสินฺติ อตฺโถฯ สุทฺธเสวาลภกฺโขหนฺติ อญฺญโคจรอมิสฺสตฺตา สุทฺธเสวาลเมว ขาทนฺโต อหํ วสามิฯ ปาเปสุ จ สุสญฺญโตติ ปุพฺพวาสนาวเสน ปาปกรเณ สุฏฺฐุ สญฺญโต ตีหิ ทฺวาเรหิ สญฺญโต สุสิกฺขิโตฯ

[14] อทฺทสํ วิรชํ พุทฺธนฺติ ราคโทสโมหวิรหิตตฺตา วิรชํ นิกฺกิเลสํ พุทฺธํ อทฺทสํ อทฺทกฺขิํฯ คจฺฉนฺตํ อนิลญฺชเสติ อนิลญฺชเส อากาสปเถ คจฺฉนฺตํ พุทฺธํฯ ตุณฺเฑน มยฺหํ มุขตุณฺเฑน ตาลํ สาลปุปฺผํ ปคฺคยฺห ปคฺคเหตฺวา วิปสฺสิสฺสาภิโรปยิํ วิปสฺสิสฺส ภควโต ปูเชสินฺติ อตฺโถฯ เสสํ สุวิญฺเญยฺยเมวาติฯ

ปจฺจาคมนิยตฺเถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ