เมนู

10. อชิตตฺเถรคาถาวณฺณนา

มรเณ เม ภยํ นตฺถีติ อายสฺมโต อชิตตฺเถรสฺส คาถาฯ กา อุปฺปตฺติ? โส กิร เอกนวุเต กปฺเป วิปสฺสิํ ภควนฺตํ ปสฺสิตฺวา ปสนฺนจิตฺโต กปิตฺถผลํ อทาสิฯ ตโต ปรมฺปิ ตํ ตํ ปุญฺญํ กตฺวา เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต อิมสฺมิํ กปฺเป อนุปฺปนฺเน เอว อมฺหากํ สตฺถริ สาวตฺถิยํ มหาโกสลรญฺโญ อคฺคาสนิยสฺส พฺราหฺมณสฺส ปุตฺโต หุตฺวา นิพฺพตฺติฯ ตสฺส อชิโตติ นามํ อโหสิฯ ตสฺมิญฺจ สมเย สาวตฺถิวาสี พาวรี นาม พฺราหฺมโณ ตีหิ มหาปุริสลกฺขเณหิ สมนฺนาคโต ติณฺณํ เวทานํ ปารคู สาวตฺถิโต นิกฺขมิตฺวา ตาปสปพฺพชฺชํ ปพฺพชิตฺวา โคธาวรีตีเร กปิตฺถาราเม วสติฯ อถ อชิโต ตสฺส สนฺติเก ปพฺพชิโต อตฺถกามาย เทวตาย โจทิเตน พาวรินา สตฺถุ สนฺติกํ เปสิโต ติสฺสเมตฺเตยฺยาทีหิ สทฺธิํ ภควนฺตํ อุปสงฺกมิตฺวา มนสาว ปญฺเห ปุจฺฉิตฺวา เตสุ วิสฺสชฺชิเตสุ ปสนฺนจิตฺโต สตฺถุ สนฺติเก ปพฺพชิตฺวา กมฺมฏฺฐานํ คเหตฺวา วิปสฺสนํ วฑฺเฒตฺวา อรหตฺตํ ปาปุณิฯ เตน วุตฺตํ อปทาเน (อป. เถร 2.52.7-11) –

‘‘สุวณฺณวณฺณํ สมฺพุทฺธํ, อาหุตีนํ ปฏิคฺคหํ;

รถิยํ ปฏิปชฺชนฺตํ, กปิตฺถํ อททิํ ผลํฯ

‘‘เอกนวุติโต กปฺเป, ยํ ผลํ อททิํ ททา;

ทุคฺคติํ นาภิชานามิ, ผลทานสฺสิทํ ผลํฯ

‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสน’’นฺติฯ

อรหตฺตํ ปน ปตฺโต สีหนาทํ นทนฺโต ‘‘มรเณ เม ภยํ นตฺถี’’ติ คาถํ อภาสิฯ

[20] ตตฺถ มรเณติ มรณนิมิตฺตํ มรณเหตุฯ เมติ มยฺหํ, ภยํ นตฺถิ อุจฺฉินฺนภวมูลตาย ปริกฺขีณชาติกตฺตา ฯ อนุจฺฉินฺนภวมูลานญฺหิ ‘‘กีทิสี นุ โข มยฺหํ อายติํ อุปฺปตฺตี’’ติ มรณโต ภยํ ภเวยฺยฯ นิกนฺตีติ อเปกฺขา ตณฺหา, สา นตฺถิ ชีวิเต สุปริมทฺทิตสงฺขารตาย อุปาทานกฺขนฺธานํ ทุกฺขาสารกาทิภาเวน สุฏฺฐุ อุปฏฺฐหนโตฯ เอวํภูโต จาหํ สนฺเทหํ สรีรํ, สกํ วา เทหํ เทหสงฺขาตํ ทุกฺขภารํ นิกฺขิปิสฺสามิ ฉฑฺเฑสฺสามิ, นิกฺขิปนฺโต จ ‘‘‘อิมินา สรีรเกน สาเธตพฺพํ สาธิตํ, อิทานิ ตํ เอกํเสน ฉฑฺฑนียเมวา’ติ ปญฺญาเวปุลฺลปฺปตฺติยา สมฺปชาโน สติเวปุลฺลปฺปตฺติยา ปฏิสฺสโต นิกฺขิปิสฺสามี’’ติฯ อิมํ ปน คาถํ วตฺวา เถโร ฌานํ สมาปชฺชิตฺวา ตทนนฺตรํ ปรินิพฺพายีติฯ

อชิตตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ทุติยวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

3. ตติยวคฺโค