6. ปาราปริยตฺเถรคาถาวณฺณนา

ฉผสฺสายตเน หิตฺวาติ อายสฺมโต ปาราปริยตฺเถรสฺส คาถาฯ กา อุปฺปตฺติ? อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต ปิยทสฺสิสฺส ภควโต กาเล เนสาทโยนิยํ นิพฺพตฺติตฺวา ตสฺส วิญฺญุตํ ปตฺตสฺส วิจรณฏฺฐาเน อญฺญตรสฺมิํ วนสณฺเฑ ปิยทสฺสี ภควา ตํ อนุคฺคณฺหิตุํ นิโรธสมาปตฺติํ สมาปชฺชิตฺวา นิสีทิฯ โส จ มิเค ปริเยสนฺโต ตํ ฐานํ คโต สตฺถารํ ทิสฺวา ปสนฺนมานโส ภควนฺตํ อนฺโต กตฺวา กตํ สาขามณฺฑปํ ปทุมปุปฺเผหิ กูฏาคารากาเรน สญฺฉาเทตฺวา อุฬารํ ปีติโสมนสฺสํ ปฏิสํเวเทนฺโต สตฺตาหํ นมสฺสมาโน อฏฺฐาสิฯ ทิวเส ทิวเส จ มิลาตมิลาตานิ อปเนตฺวา อภินเวหิ ฉาเทสิฯ สตฺถา สตฺตาหสฺส อจฺจเยน นิโรธโต วุฏฺฐหิตฺวา ภิกฺขุสงฺฆํ อนุสฺสริฯ ตาวเทว อสีติสหสฺสมตฺตา ภิกฺขู สตฺถารํ ปริวาเรสุํฯ ‘‘มธุรธมฺมกถํ สุณิสฺสามา’’ติ เทวตา สนฺนิปติํสุ, มหา สมาคโม อโหสิฯ สตฺถา อนุโมทนํ กโรนฺโต ตสฺส เทวมนุสฺเสสุ ภาวินิํ สมฺปตฺติํ อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท สาวกโพธิญฺจ พฺยากริตฺวา ปกฺกามิฯ โส เตน ปุญฺญกมฺเมน เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท ราชคเห พฺราหฺมณกุเล นิพฺพตฺติตฺวา วิญฺญุตํ ปตฺโต ติณฺณํ เวทานํ ปารคู หุตฺวา ปราปรโคตฺตตาย ปาราปริโยติ ลทฺธสมญฺโญ พหู พฺราหฺมเณ มนฺเต วาเจนฺโต สตฺถุ ราชคหคมเน พุทฺธานุภาวํ ทิสฺวา ปฏิลทฺธสทฺโธ ปพฺพชิตฺวา วิปสฺสนาย กมฺมํ กโรนฺโต นจิรสฺเสว อรหตฺตํ ปาปุณิฯ เตน วุตฺตํ อปทาเน (อป. เถร 1.40.353-385) –

‘‘ปิยทสฺสี นาม ภควา, สยมฺภู โลกนายโก;

วิเวกกาโม สมฺพุทฺโธ, สมาธิกุสโล มุนิฯ

‘‘วนสณฺฑํ สโมคฺคยฺห, ปิยทสฺสี มหามุนิ;

ปํสุกูลํ ปตฺถริตฺวา, นิสีทิ ปุริสุตฺตโมฯ

‘‘มิคลุทฺโท ปุเร อาสิํ, อรญฺเญ กานเน อหํ;

ปสทํ มิคเมสนฺโต, อาหิณฺฑามิ อหํ ตทาฯ