สรีรสุขคิทฺธสฺสาติ ปณีตาหาราทีหิ อตฺตโน กายสฺส สุเขน เคธํ อาปนฺนสฺส ฯ กุโต สมณสาธุตาติ เอวรูปสฺส ปุคฺคลสฺส สมณภาเวน สาธุตา สุสมณตา กุโต เกน การเณน สิยา, เอกํสโต ปน กาเย ชีวิเต จ นิรเปกฺขสฺส อิตรีตรสนฺโตเสน สนฺตุฏฺฐสฺส อารทฺธวีริยสฺเสว สมณสาธุตาติ อธิปฺปาโยฯ

อธิมุตฺตตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

5. มหานามตฺเถรคาถาวณฺณนา

เอสาวหิยฺยเส ปพฺพเตนาติ อายสฺมโต มหานามตฺเถรสฺส คาถาฯ กา อุปฺปตฺติ? อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต สุเมธสฺส ภควโต กาเล พฺราหฺมณกุเล นิพฺพตฺติตฺวา พฺราหฺมณวิชฺชาสุ นิปฺผตฺติํ คโต ฆราวาสํ ปหาย อญฺญตราย นทิยา ตีเร อสฺสมํ กาเรตฺวา สมฺพหุเล พฺราหฺมเณ มนฺเต วาเจนฺโต วิหรติฯ อเถกทิวสํ ภควา ตํ อนุคฺคณฺหิตุํ ตสฺส อสมปทํ อุปคจฺฉิฯ โส ภควนฺตํ ทิสฺวา ปสนฺนจิตฺโต อาสนํ ปญฺญาเปตฺวา อทาสิ ฯ นิสินฺเน ภควติ สุมธุรํ มธุํ อุปนาเมสิฯ ตํ ภควา ปริภุญฺชิตฺวา เหฏฺฐา อธิมุตฺตตฺเถรวตฺถุมฺหิ วุตฺตนเยน อนาคตํ พฺยากริตฺวา ปกฺกามิฯ โส เตน ปุญฺญกมฺเมน เทวโลเก นิพฺพตฺติตฺวา อปราปรํ สุคตีสุเยว ปริวตฺเตนฺโต อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท สาวตฺถิยํ พฺราหฺมณกุเล นิพฺพตฺติตฺวา มหานาโมติ ลทฺธนาโม วิญฺญุตํ ปตฺโต ภควโต สนฺติกํ อุปสงฺกมิตฺวา ธมฺมํ สุตฺวา ปฏิลทฺธสทฺโธ ปพฺพชิตฺวา กมฺมฏฺฐานํ คเหตฺวา เนสาทเก นาม ปพฺพเต วิหรนฺโต กิเลสปริยุฏฺฐานํ วิกฺขมฺเภตุํ อสกฺโกนฺโต ‘‘กิํ เม อิมินา สํกิลิฏฺฐจิตฺตสฺส ชีวิเตนา’’ติ อตฺตภาวํ นิพฺพินฺทนฺโต อุจฺจํ ปพฺพตสิขรํ อภิรุหิตฺวา ‘‘อิโต ปาเตตฺวา ตํ มาเรสฺสามี’’ติ อตฺตานํ ปรํ วิย นิทฺทิสนฺโต –

[115]

‘‘เอสาวหิยฺยเส ปพฺพเตน, พหุกุฏชสลฺลกิเกน;

เนสาทเกน คิรินา, ยสสฺสินา ปริจฺฉเทนา’’ติฯ – คาถํ อภาสิ;