เมนู

2. วจฺฉโคตฺตตฺเถรคาถาวณฺณนา

เตวิชฺโชหํ มหาฌายีติ อายสฺมโต วจฺฉโคตฺตตฺเถรสฺส คาถาฯ กา อุปฺปตฺติ? อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยํ กุสลพีชํ โรเปนฺโต วิปสฺสิสฺส ภควโต กาเล พนฺธุมตีนคเร กุลเคเห นิพฺพตฺติตฺวา วิญฺญุตํ ปตฺโต เอกทิวสํ รญฺญา นาคเรหิ จ สทฺธิํ พุทฺธปูชํ กตฺวา ตโต ปรํ เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท ราชคเห วิภวสมฺปนฺนสฺส พฺราหฺมณสฺส ปุตฺโต หุตฺวา นิพฺพตฺติ, ตสฺส วจฺฉโคตฺตตาย วจฺฉโคตฺโตตฺเวว สมญฺญา อโหสิฯ โส วิญฺญุตํ ปตฺวา พฺราหฺมณวิชฺชาสุ นิปฺผตฺติํ คโต วิมุตฺติํ คเวสนฺโต ตตฺถ สารํ อทิสฺวา ปริพฺพาชกปพฺพชฺชํ ปพฺพชิตฺวา วิจรนฺโต สตฺถารํ อุปสงฺกมิตฺวา ปญฺหํ ปุจฺฉิตฺวา ตสฺมิํ วิสฺสชฺชิเต ปสนฺนมานโส สตฺถุ สนฺติเก ปพฺพชิตฺวา วิปสฺสนาย กมฺมํ กโรนฺโต นจิรสฺเสว ฉฬภิญฺโญ อโหสิฯ เตน วุตฺตํ อปทาเน (อป. เถร 1.16.15-20) –

‘‘อุเทนฺตํ สตรํสิํว, ปีตรํสิํว ภาณุมํ;

ปนฺนรเส ยถา จนฺทํ, นิยฺยนฺตํ โลกนายกํฯ

‘‘อฏฺฐสฏฺฐิสหสฺสานิ, สพฺเพ ขีณาสวา อหุํ;

ปริวาริํสุ สมฺพุทฺธํ, ทฺวิปทินฺทํ นราสภํฯ

‘‘สมฺมชฺชิตฺวาน ตํ วีถิํ, นิยฺยนฺเต โลกนายเก;

อุสฺสาเปสิํ ธชํ ตตฺถ, วิปฺปสนฺเนน เจตสาฯ

‘‘เอกนวุติโต กปฺเป, ยํ ธชํ อภิโรปยิํ;

ทุคฺคติํ นาภิชานามิ, ธชทานสฺสิทํ ผลํฯ

‘‘อิโต จตุตฺถเก กปฺเป, ราชาโหสิํ มหพฺพโล;

สพฺพากาเรน สมฺปนฺโน, สุธโช อิติ วิสฺสุโตฯ

‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสน’’นฺติฯ

ฉฬภิญฺโญ ปน หุตฺวา อตฺตโน ปฏิปตฺติํ ปจฺจเวกฺขิตฺวา โสมนสฺสชาโต อุทานวเสน –

[112]