วิตฺถาโร ปน ปรมตฺถทีปนิยํ อิติวุตฺตกวณฺณนายํ วุตฺตนเยน เวทิตพฺโพฯ สตฺถาติ ทิฏฺฐธมฺมิกสมฺปรายิกปรมตฺเถหิ ยถารหํ อนุสาสตีติ สตฺถาฯ สยนฺติ สยเมวฯ อยญฺเหตฺถ อตฺโถ – ‘‘สีลาทิกฺขนฺธตฺตยสงฺคโห สมฺมาทิฏฺฐิอาทีนํ อฏฺฐนฺนํ องฺคานํ วเสน อฏฺฐงฺคิโก นิพฺพานคามี อริยมคฺโค ยถา มม สาสเน อตฺถิ, เอวํ พาหิรกสมเย มคฺโค นาม นตฺถี’’ติ สีหนาทํ นทนฺโต อมฺหากํ สตฺถา ภควา สยเมว สยมฺภูญาเณน ญาตํ, สยเมว วา มหากรุณาสญฺโจทิโต หุตฺวา อตฺตโน เทสนาวิลาสสมฺปตฺติยา หตฺถตเล อามลกํ วิย ทสฺเสนฺโต ภิกฺขุสงฺฆํ เวเนยฺยชนตํ อนุสาสติ โอวทตีติฯ

นาคิตตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

7. ปวิฏฺฐตฺเถรคาถาวณฺณนา

ขนฺธา ทิฏฺฐา ยถาภูตนฺติ อายสฺมโต ปวิฏฺฐตฺเถรสฺส คาถาฯ กา อุปฺปตฺติ? อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยํ ปุญฺญํ กโรนฺโต อตฺถทสฺสิสฺส ภควโต กาเล เกสโว นาม ตาปโส หุตฺวา เอกทิวสํ สตฺถารํ อุปสงฺกมิตฺวา ธมฺมํ สุตฺวา ปสนฺนมานโส อภิวาเทตฺวา อญฺชลิํ ปคฺคยฺห ปทกฺขิณํ กตฺวา ปกฺกามิฯ โส เตน ปุญฺญกมฺเมน เทวโลเก นิพฺพตฺติตฺวา อปราปรํ ปุญฺญานิ กตฺวา เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท มคธรฏฺเฐ พฺราหฺมณกุเล อุปฺปชฺชิตฺวา อนุกฺกเมน วิญฺญุตํ ปตฺโต เนกฺขมฺมนินฺนชฺฌาสยตาย ปริพฺพาชกปพฺพชฺชํ ปพฺพชิตฺวา ตตฺถ สิกฺขิตพฺพํ สิกฺขิตฺวา วิจรนฺโต อุปติสฺสโกลิตานํ พุทฺธสาสเน ปพฺพชิตภาวํ สุตฺวา ‘‘เตปิ นาม มหาปญฺญา ตตฺถ ปพฺพชิตา, ตเทว มญฺเญ เสยฺโย’’ติ สตฺถุ สนฺติกํ คนฺตฺวา ธมฺมํ สุตฺวา ปฏิลทฺธสทฺโธ ปพฺพชิฯ ตสฺส สตฺถา วิปสฺสนํ อาจิกฺขิฯ โส วิปสฺสนํ อารภิตฺวา นจิรสฺเสว อรหตฺตํ สจฺฉากาสิฯ เตน วุตฺตํ อปทาเน (อป. เถร 1.14.55-59) –

‘‘นารโท อิติ เม นามํ, เกสโว อิติ มํ วิทู;

กุสลากุสลํ เอสํ, อคมํ พุทฺธสนฺติกํฯ