เมนู

8. เอกุทานิยตฺเถรคาถาวณฺณนา

อธิเจตโส อปฺปมชฺชโตติ อายสฺมโต เอกุทานิยตฺเถรสฺส คาถาฯ กา อุปฺปตฺติ? อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยํ ปุญฺญํ อุปจินนฺโต อตฺถทสฺสิสฺส ภควโต กาเล ยกฺขเสนาปติ หุตฺวา นิพฺพตฺโต สตฺถริ ปรินิพฺพุเต, ‘‘อลาภา วต เม, ทุลฺลทฺธํ วต เม, โยหํ สตฺถุธรมานกาเล ทานาทิปุญฺญํ กาตุํ นาลตฺถ’’นฺติ ปริเทวโสกมาปนฺโน อโหสิฯ อถ นํ สาคโร นาม สตฺถุ สาวโก โสกํ วิโนเทตฺวา สตฺถุ ถูปปูชายํ นิโยเชสิฯ โส ปญฺจ วสฺสานิ ถูปํ ปูเชตฺวา ตโต จุโต เตน ปุญฺเญน เทวมนุสฺเสสุ เอว สํสรนฺโต กสฺสปสฺส ภควโต กาเล กุลเคเห นิพฺพตฺติตฺวา วิญฺญุตํ ปตฺโต กาเลน กาลํ สตฺถุ สนฺติกํ อุปสงฺกมิฯ ตสฺมิญฺจ สมเย สตฺถา ‘‘อธิเจตโส’’ติ คาถาย สาวเก อภิณฺหํ โอวทิฯ โส ตํ สุตฺวา สทฺธาชาโต ปพฺพชิฯ ปพฺพชิตฺวา จ ปน ตเมว คาถํ ปุนปฺปุนํ ปริวตฺเตติฯ โส ตตฺถ วีสติวสฺสสหสฺสานิ สมณธมฺมํ กโรนฺโต ญาณสฺส อปริปกฺกตฺตา วิเสสํ นิพฺพตฺเตตุ นาสกฺขิฯ ตโต ปน จุโต เทวโลเก นิพฺพตฺติตฺวา อปราปรํ สุคตีสุเยว สํสรนฺโต อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท สาวตฺถิยํ วิภวสมฺปนฺนสฺส พฺราหฺมณสฺส ปุตฺโต หุตฺวา นิพฺพตฺโต วิญฺญุตํ ปตฺวา เชตวนปฏิคฺคหณสมเย พุทฺธานุภาวํ ทิสฺวา ปฏิลทฺธสทฺโธ ปพฺพชิตฺวา กตปุพฺพกิจฺโจ อรญฺเญ วิหรนฺโต สตฺถุ สนฺติกํ อคมาสิฯ ตสฺมิญฺจ สมเย สตฺถา อายสฺมนฺตํ สาริปุตฺตํ อตฺตโน อวิทูเร อธิจิตฺตมนุยุตฺตํ ทิสฺวา ‘‘อธิเจตโส’’ติ อิมํ อุทานํ อุทาเนสิฯ ตํ สุตฺวา อยํ จิรกาลํ ภาวนาย อรญฺเญ วิหรนฺโตปิ กาเลน กาลํ ตเมว คาถํ อุทาเนติ, เตนสฺส เอกุทานิโยติ สมญฺญา อุทปาทิฯ โส อเถกทิวสํ จิตฺเตกคฺคตํ ลภิตฺวา วิปสฺสนํ วฑฺเฒตฺวา อรหตฺตํ ปาปุณิฯ เตน วุตฺตํ อปทาเน (อป. เถร 1.12.72-81) –

‘‘อตฺถทสฺสิมฺหิ สุคเต, นิพฺพุเต สมนนฺตรา;

ยกฺขโยนิํ อุปปชฺชิํ, ยสํ ปตฺโต จหํ ตทาฯ