1. โคธิกาทิจตุตฺเถรคาถาวณฺณนา

วสฺสติ เทโวติอาทิกา จตสฺโส – โคธิโก, สุพาหุ, วลฺลิโย, อุตฺติโยติ อิเมสํ จตุนฺนํ เถรานํ คาถาฯ กา อุปฺปตฺติ? อิเมปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิการา ตตฺถ ตตฺถ ภเว ปุญฺญานิ อุปจินนฺตา อิโต จตุนวุเต กปฺเป สิทฺธตฺถสฺส ภควโต กาเล กุลเคเห นิพฺพตฺติตฺวา วิญฺญุตํ ปตฺวา อญฺญมญฺญํ สหายา หุตฺวา วิจริํสุฯ เตสุ เอโก สิทฺธตฺถํ ภควนฺตํ ปิณฺฑาย จรนฺตํ ทิสฺวา กฏจฺฉุภิกฺขํ อทาสิฯ ทุติโย ปสนฺนจิตฺโต หุตฺวา ปญฺจปติฏฺฐิเตน วนฺทิตฺวา อญฺชลิํ ปคฺคณฺหิฯ ตติโย ปสนฺนจิตฺโต เอเกน ปุปฺผหตฺเถน ภควนฺตํ ปูเชสิฯ จตุตฺโถ สุมนปุปฺเผหิ ปูชมกาสิฯ เอวํ เต สตฺถริ จิตฺตํ ปสาเทตฺวา ปสุเตน เตน ปุญฺญกมฺเมน เทวโลเก นิพฺพตฺติตฺวา ปุน อปราปรํ ปุญฺญานิ กตฺวา เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต กสฺสปสฺส ภควโต กาเล กุลเคเห นิพฺพตฺติตฺวา สหายกา หุตฺวา สาสเน ปพฺพชิตฺวา สมณธมฺมํ กตฺวา อมฺหากํ ภควโต กาเล ปาวายํ จตุนฺนํ มลฺลราชานํ ปุตฺตา หุตฺวา นิพฺพตฺติํสุฯ เตสํ โคธิโก, สุพาหุ, วลฺลิโย, อุตฺติโยติ นามานิ อกํสุฯ อญฺญมญฺญํ ปิยสหายา อเหสุํฯ เต เกนจิเทว กรณีเยน กปิลวตฺถุํ อคมํสุฯ ตสฺมิญฺจ สมเย สตฺถา กปิลวตฺถุํ คนฺตฺวา นิคฺโรธาราเม วสนฺโต ยมกปาฏิหาริยํ ทสฺเสตฺวา สุทฺโธทนปฺปมุเข สกฺยราชาโน ทเมสิฯ ตทา เตปิ จตฺตาโร มลฺลราชปุตฺตา ปาฏิหาริยํ ทิสฺวา ลทฺธปฺปสาทา ปพฺพชิตฺวา วิปสฺสนากมฺมํ กโรนฺตา นจิรสฺเสว สห ปฏิสมฺภิทาหิ อรหตฺตํ ปาปุณิํสุฯ เตน วุตฺตํ อปทาเน (อป. เถร 1.11.1-23) –

‘‘สุวณฺณวณฺณํ สมฺพุทฺธํ, อาหุตีนํ ปฏิคฺคหํ;

ปวรา อภินิกฺขนฺตํ, วนา นิพฺพนมาคตํฯ

‘‘กฏจฺฉุภิกฺขํ ปาทาสิํ, สิทฺธตฺถสฺส มเหสิโน;

ปญฺญาย อุปสนฺตสฺส, มหาวีรสฺส ตาทิโนฯ

‘‘ปเทนานุปทายนฺตํ, นิพฺพาเปนฺเต มหาชนํ;

อุฬารา วิตฺติ เม ชาตา, พุทฺเธ อาทิจฺจพนฺธุเนฯ