‘‘เอกนวุติโต กปฺเป, อุปฏฺฐหิํ มหาอิสิํ;

ทุคฺคติํ นาภิชานามิ, อุปฏฺฐานสฺสิทํ ผลํฯ

‘‘จตุวีเส อิโต กปฺเป, มหานิคฺโฆสนามกา;

โสฬสาสิํสุ ราชาโน, จกฺกวตฺตี มหพฺพลาฯ

‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสน’’นฺติฯ

อรหตฺตํ ปน ปตฺวา กตกิจฺจตาย ตุฏฺฐมานโส อุทานํ อุทาเนนฺโต ‘‘ธรณี จ สิญฺจติ วาติ มาลุโต’’ติ คาถํ อภาสิฯ

[50] ตตฺถ ธรณีติ ปถวี, สา หิ สกลํ ธราธรํ ธาเรตีติ ‘‘ธรณี’’ติ วุจฺจติฯ สิญฺจตีติ สมนฺตโต นภํ ปูเรตฺวา อภิปฺปวสฺสโต มหาเมฆสฺส วุฏฺฐิธาราหิ สิญฺจติ ฯ วาติ มาลุโตติ อุทกผุสิตสมฺมิสฺสตาย สีตโล วาโต วายติฯ วิชฺชุตา จรติ นเภติ ตตฺถ ตตฺถ คชฺชตา คฬคฬายตา มหาเมฆโต นิจฺฉรนฺติโย สเตรตา อากาเส อิโต จิโต จ วิจรนฺติฯ อุปสมนฺติ วิตกฺกาติ อุตุสปฺปายสิทฺเธน สมถวิปสฺสนาธิคเมน ปุพฺพภาเค ตทงฺคาทิวเสน วูปสนฺตา หุตฺวา กามวิตกฺกาทโย สพฺเพปิ นว มหาวิตกฺกา อริยมคฺคาธิคเมน อุปสมนฺติฯ อนวเสสโต สมุจฺฉิชฺชนฺตีติฯ วตฺตมานสมีปตาย อริยมคฺคกฺขณํ วตฺตมานํ กตฺวา วทติฯ อตีตตฺเถ วา เอตํ ปจฺจุปฺปนฺนวจนํฯ จิตฺตํ สุสมาหิตํ มมาติ ตโต เอว โลกุตฺตรสมาธินา มม จิตฺตํ สุฏฺฐุ สมาหิตํ, น ทานิ ตสฺส สมาธาเน กิญฺจิ กาตพฺพํ อตฺถีติ เถโร อญฺญํ พฺยากาสิฯ

วิมลตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ปญฺจมวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

6. ฉฏฺฐวคฺโค