คาถาปริโยสาเน มหโต ชนกายสฺส ธมฺมาภิสมโย อโหสิฯ เถโร อญฺญํ พฺยากโรนฺโต ‘‘สตฺถารํ ปูเชสฺสามี’’ติ อิมเมว คาถํ อภาสีติฯ

ควมฺปติตฺเถรคาถาวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

9. ติสฺสตฺเถรคาถาวณฺณนา

สตฺติยา วิย โอมฏฺโฐติ อายสฺมโต ติสฺสตฺเถรสฺส คาถาฯ กา อุปฺปติ? อยมฺปิ กิร ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยํ ปุญฺญํ อุปจินนฺโต ติสฺสสฺส ภควโต โพธิยา มูเล ปุราณปณฺณานิ นีหริตฺวา โสเธสิฯ โส เตน ปุญฺญกมฺเมน เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท กปิลวตฺถุนคเร ภควโต ปิตุจฺฉาปุตฺโต หุตฺวา นิพฺพตฺติ ติสฺโส นาม นาเมนฯ โส ภควนฺตํ อนุปพฺพชิตฺวา อุปสมฺปนฺโน หุตฺวา อรญฺญายตเน วิหรนฺโต ชาติํ ปฏิจฺจ มานํ กโรนฺโต โกธูปายาสพหุโล จ อุชฺฌานพหุโล จ หุตฺวา วิจรติ, สมณธมฺเม อุสฺสุกฺกํ น กโรติฯ อถ นํ สตฺถา เอกทิวสํ ทิวาฏฺฐาเน วิวฏมุขํ นิทฺทายนฺตํ ทิพฺพจกฺขุนา โอโลเกนฺโต สาวตฺถิโต อากาเสน คนฺตฺวา ตสฺส อุปริ อากาเสเยว ฐตฺวา โอภาสํ ผริตฺวา เตโนภาเสน ปฏิพุทฺธสฺส สติํ อุปฺปาเทตฺวา โอวาทํ เทนฺโต ‘‘สตฺติยา วิย โอมฏฺโฐ’’ติ คาถํ อภาสิฯ

[39] ตตฺถ สตฺติยาติ เทสนาสีสเมตํ, เอกโตธาราทินา สตฺเถนาติ อตฺโถฯ โอมฏฺโฐติ ปหโตฯ จตฺตาโร หิ ปหารา โอมฏฺโฐ อุมฺมฏฺโฐ มฏฺโฐ วิมฏฺโฐติฯ ตตฺถ อุปริ ฐตฺวา อโธมุขํ ทินฺนปหาโร โอมฏฺโฐ นาม, เหฏฺฐา ฐตฺวา อุทฺธมฺมุขํ ทินฺนปหาโร อุมฺมฏฺโฐ นาม, อคฺคฬสูจิ วิย วินิวิชฺฌิตฺวา คโต มฏฺโฐ นาม, เสโส สพฺโพปิ วิมฏฺโฐ นามฯ อิมสฺมิํ ปน ฐาเน โอมฏฺโฐ คหิโตฯ โส หิ สพฺพทารุโณ ทุรุทฺธรณสลฺโล ทุตฺติกิจฺโฉ อนฺโตโทโส อนฺโตปุพฺพโลหิโตว โหติ, ปุพฺพโลหิตํ อนิกฺขมิตฺวา วณมุขํ ปริโยนนฺธิตฺวา ติฏฺฐติฯ