8. จูฬเสฏฺฐิเปตวตฺถุวณฺณนา

นคฺโค กิโส ปพฺพชิโตสิ, ภนฺเตติ อิทํ สตฺถริ เวฬุวเน วิหรนฺเต จูฬเสฏฺฐิเปตํ อารพฺภ วุตฺตํฯ พาราณสิยํ กิร เอโก คหปติ อสฺสทฺโธ อปฺปสนฺโน มจฺฉรี กทริโย ปุญฺญกิริยาย อนาทโร จูฬเสฏฺฐิ นาม อโหสิฯ โส กาลํ กตฺวา เปเตสุ นิพฺพตฺติ, ตสฺส กาโย อปคตมํสโลหิโต อฏฺฐินฺหารุจมฺมมตฺโต มุณฺโฑ อเปตวตฺโถ อโหสิฯ ธีตา ปนสฺส อนุลา อนฺธกวินฺเท สามิกสฺส เคเห วสนฺตี ปิตรํ อุทฺทิสฺส พฺราหฺมเณ โภเชตุกามา ตณฺฑุลาทีนิ ทานูปกรณานิ สชฺเชสิฯ ตํ ญตฺวา เปโต อาสาย อากาเสน ตตฺถ คจฺฉนฺโต ราชคหํ สมฺปาปุณิฯ เตน จ สมเยน ราชา อชาตสตฺตุ เทวทตฺเตน อุยฺโยชิโต ปิตรํ ชีวิตา โวโรเปตฺวา เตน วิปฺปฏิสาเรน ทุสฺสุปิเนน จ นิทฺทํ อนุปคจฺฉนฺโต อุปริปาสาทวรคโต จงฺกมนฺโต ตํ เปตํ อากาเสน คจฺฉนฺตํ ทิสฺวา อิมาย คาถาย ปุจฺฉิ –

[246]

‘‘นคฺโค กิโส ปพฺพชิโตสิ ภนฺเต, รตฺติํ กุหิํ คจฺฉสิ กิสฺสเหตุ;

อาจิกฺข เม ตํ อปิ สกฺกุเณมุ, สพฺเพน วิตฺตํ ปฏิปาทเย ตุว’’นฺติฯ

ตตฺถ ปพฺพชิโตติ สมโณฯ ราชา กิร ตํ นคฺคตฺตา มุณฺฑตฺตา จ ‘‘นคฺโค สมโณ อย’’นฺติ สญฺญาย ‘‘นคฺโค กิโส ปพฺพชิโตสี’’ติอาทิมาหฯ กิสฺสเหตูติ กินฺนิมิตฺตํฯ สพฺเพน วิตฺตํ ปฏิปาทเย ตุวนฺติ วิตฺติยา อุปกรณภูตํ วิตฺตํ สพฺเพน โภเคน ตุยฺหํ อชฺฌาสยานุรูปํ, สพฺเพน วา อุสฺสาเหน ปฏิปาเทยฺยํ สมฺปาเทยฺยํฯ ตถา กาตุํ มยํ อปฺเปว นาม สกฺกุเณยฺยาม, ตสฺมา อาจิกฺข เม ตํ, เอตํ ตว อาคมนการณํ มยฺหํ กเถหีติ อตฺโถฯ

เอวํ รญฺญา ปุฏฺโฐ เปโต อตฺตโน ปวตฺติํ กเถนฺโต ติสฺโส คาถา อภาสิ –

[247]

‘‘พาราณสี นครํ ทูรฆุฏฺฐํ, ตตฺถาหํ คหปติ อฑฺฒโก อหุ ทีโน;

อทาตา เคธิตมโน อามิสสฺมิํ, ทุสฺสีลฺเยน ยมวิสยมฺหิ ปตฺโตฯ

[248]

‘‘โส สูจิกาย กิลมิโต เตหิ,

เตเนว ญาตีสุ ยามิ อามิสกิญฺจิกฺขเหตุ;

อทานสีลา น จ สทฺทหนฺติ,

‘ทานผลํ โหติ ปรมฺหิ โลเก’ฯ

[249]

‘‘ธีตา จ มยฺหํ ลปเต อภิกฺขณํ, ทสฺสามิ ทานํ ปิตูนํ ปิตามหานํ;

ตมุปกฺขฏํ ปริวิสยนฺติ พฺราหฺมณา, ยามิ อหํ อนฺธกวินฺทํ ภุตฺตุ’’นฺติฯ