3. อาจามทายิกาวิมานวณฺณนา

ปิณฺฑาย เต จรนฺตสฺสาติ อาจามทายิกาวิมานํฯ ตสฺส กา อุปฺปตฺติ? ภควา ราชคเห วิหรติ เวฬุวเน กลนฺทกนิวาเปฯ เตน โข ปน สมเยน ราชคเห อญฺญตรํ กุลํ อหิวาตโรเคน อุปทฺทุตํ อโหสิฯ ตตฺถ สพฺเพ ชนา มตา ฐเปตฺวา เอกํ อิตฺถิํฯ สา เคหํ เคหคตญฺจ สพฺพํ ธนธญฺญํ ฉฑฺเฑตฺวา มรณภยภีตา ภิตฺติฉิทฺเทน ปลาตา อนาถา หุตฺวา ปรเคหํ คนฺตฺวา ตสฺส ปิฏฺฐิปสฺเส วสติฯ ตสฺมิํ เคเห มนุสฺสา กรุณายนฺตา อุกฺขลิอาทีสุ อวสิฏฺฐํ ยาคุภตฺตอาจามาทิํ ตสฺสา เทนฺติฯ สา ตํ ภุญฺชิตฺวา ชีวิกํ กปฺเปติฯ

เตน จ สมเยน อายสฺมา มหากสฺสโป สตฺตาหํ นิโรธสมาปตฺติํ สมาปชฺชิตฺวา ตโต วุฏฺฐิโต ‘‘กํ นุ โข อหํ อชฺช อาหารปฏิคฺคหเณน อนุคฺคเหสฺสามิ, ทุคฺคติโต จ ทุกฺขโต จ โมเจสฺสามี’’ติ จินฺเตนฺโต ตํ อิตฺถิํ อาสนฺนมรณํ นิรยสํวตฺตนิกญฺจสฺสา กมฺมํ กโตกาสํ ทิสฺวา ‘‘อยํ มยิ คเต อตฺตนา ลทฺธํ อาจามํ ทสฺสติ, เตเนว นิมฺมานรติเทวโลเก อุปฺปชฺชิสฺสติ, เอวํ นิรยูปปตฺติโต โมเจตฺวา หนฺทาหํ อิมิสฺสา สคฺคสมฺปตฺติํ นิปฺผาเทสฺสามี’’ติ ปุพฺพณฺหสมยํ นิวาเสตฺวา ปตฺตจีวรํ อาทาย ตสฺสา นิเวสนฏฺฐานาภิมุโข คจฺฉติฯ อถ สกฺโก เทวานมินฺโท อญฺญาตกเวเสน อเนกรสํ อเนกสูปพฺยญฺชนํ ทิพฺพาหารํ อุปเนสิฯ ตํ ญตฺวา เถโร ‘‘โกสิย, ตฺวํ กตกุสโล, กสฺมา เอวํ กโรสิ, มา ทุคฺคตานํ กปณานํ สมฺปตฺติํ วิลุมฺปี’’ติ ปฏิกฺขิปิตฺวา ตสฺสา อิตฺถิยา ปุรโต อฏฺฐาสิฯ

สา เถรํ ทิสฺวา ‘‘อยํ มหานุภาโว เถโร, อิมสฺส ทาตพฺพยุตฺตกํ ขาทนียํ วา โภชนียํ วา อิธ นตฺถิ, อิทญฺจ กิลิฏฺฐภาชนคตํ ติณจุณฺณรชานุกิณฺณํ อโลณํ สีตลํ อปฺปรสํ อาจามกญฺชิยมตฺตํ เอทิสสฺส ทาตุํ น อุสฺสหามี’’ติ จินฺเตตฺวา ‘‘อติจฺฉถา’’ติ อาหฯ เถโร เอกปทนิกฺเขปมตฺตํ อปสกฺกิตฺวา อฏฺฐาสิฯ เคหวาสิโน มนุสฺสา ภิกฺขํ อุปเนสุํ, เถโร น สมฺปฏิจฺฉติฯ สา ทุคฺคติตฺถี ‘‘มเมว อนุคฺคหตฺถาย อิธาคโต, มม สนฺตกเมว ปฏิคฺคเหตุกาโม’’ติ ญตฺวา ปสนฺนมานสา อาทรชาตา ตํ อาจามํ เถรสฺส ปตฺเต อากิริฯ