5. กุญฺชรวิมานวณฺณนา

กุญฺชโร เต วราโรโหติ กุญฺชรวิมานํฯ ตสฺส กา อุปฺปตฺติ? ภควา ราชคเห วิหรติ เวฬุวเน กลนฺทกนิวาเปฯ อเถกทิวสํ ราชคหนคเร นกฺขตฺตํ โฆสิตํฯ นาครา วีถิโย โสเธตฺวา วาลุกํ โอกิริตฺวา ลาชปญฺจมกานิ ปุปฺผานิ วิปฺปกิริํสุ, เคหทฺวาเร เคหทฺวาเร กทลิโย จ ปุณฺณฆเฏ จ ฐเปสุํ, ยถาวิภวํ นานาวิราควณฺณวิจิตฺตา ธชปฏากาทโย อุสฺสาเปสุํ, สพฺโพ ชโน อตฺตโน อตฺตโน วิภวานุรูปํ สุมณฺฑิตปสาธิโต นกฺขตฺตกีฬํ กีฬิ, สกลนครํ เทวนครํ วิย อลงฺกตปฏิยตฺตํ อโหสิฯ อถ พิมฺพิสารมหาราชา ปุพฺพจาริตฺตวเสน มหาชนสฺส จิตฺตานุรกฺขณตฺถญฺจ อตฺตโน ราชภวนโต นิกฺขมิตฺวา มหนฺเตน ปริวาเรน มหตา ราชานุภาเวน อุฬาเรน สิริโสภคฺเคน นครํ ปทกฺขิณํ กโรติฯ

เตน จ สมเยน ราชคหวาสินี เอกา กุลธีตา รญฺโญ ตํ วิภวสมฺปตฺติํ สิริโสภคฺคํ ราชานุภาวญฺจ ปสฺสิตฺวา อจฺฉริยพฺภุตจิตฺตชาตา ‘‘อยํ เทวิทฺธิสทิสา วิภวสมฺปตฺติ กีทิเสน นุ โข กมฺมุนา ลพฺภตี’’ติ ปณฺฑิตสมฺมเต ปุจฺฉิฯ เต ตสฺสา กเถสุํ ‘‘ภทฺเท, ปุญฺญกมฺมํ นาม จินฺตามณิสทิสํ กปฺปรุกฺขสทิสํ, เขตฺตสมฺปตฺติยา จิตฺตสมฺปตฺติยา จ สติ ยํ ยํ ปตฺเถตฺวา กโรติ, ตํ ตํ นิปฺผาเทติเยวฯ อปิจ อาสนทาเนน อุจฺจากุลีนตา โหติ, อนฺนทาเนน พลสมฺปตฺติปฏิลาโภ, วตฺถทาเนน วณฺณสมฺปตฺติปฏิลาโภ, ยานทาเนน สุขวิเสสปฏิลาโภ, ทีปทาเนน จกฺขุสมฺปตฺติปฏิลาโภ, อาวาสทาเนน สพฺพสมฺปตฺติปฏิลาโภ โหตี’’ติฯ สา ตํ สุตฺวา ‘‘เทวสมฺปตฺติ อิโต อุฬารา โหติ มญฺเญ’’ติ ตตฺถ จิตฺตํ ฐเปตฺวา ปุญฺญกิริยาย อติวิย อุสฺสาหชาตา อโหสิฯ

มาตาปิตโร จสฺสา อหตํ วตฺถยุคํ นวปีฐํ เอกํ ปทุมกลาปํ สปฺปิมธุสกฺขรา ตณฺฑุลขีรานิ จ ปริโภคตฺถาย เปเสสุํฯ

สา ตานิ ทิสฺวา ‘‘อหญฺจ ทานํ ทาตุกามา, อยญฺจ เม เทยฺยธมฺโม ลทฺโธ’’ติ ตุฏฺฐมานสา ทุติยทิวเส ทานํ สชฺเชนฺตี อปฺโปทกมธุปายาสํ สมฺปาเทตฺวา, ตสฺส ปริวารภาเวน อญฺญมฺปิ พหุํ ขาทนียโภชนียํ ปฏิยาเทตฺวา ทานคฺเค คนฺธปริภณฺฑํ กตฺวา วิกสิตปทุมปตฺตกิญฺชกฺขเกสโรปโสภิเตสุ ปทุเมสุ อาสนํ ปญฺญาเปตฺวา, อหเตน เสตวตฺเถน อตฺถริตฺวา อาสนสฺส จตุนฺนํ ปาทานํ อุปริ จตฺตาริ ปทุมานิ มาลาคุฬญฺจ ฐเปตฺวา, อาสนสฺส อุปริ วิตานํ พนฺธิตฺวา มาลาทามโอลมฺพกทามานิ โอลมฺพิตฺวา, อาสนสฺส สมนฺตโต ภูมิํ สเกสเรหิ ปทุมปตฺเตหิ สพฺพสนฺถรํ สนฺถริตฺวา ‘‘ทกฺขิเณยฺเย อาคเต ปูเชสฺสามี’’ติ ปุปฺผปูริตํ จงฺโกฏกํ เอกมนฺเต ฐเปสิฯ

อเถวํ กตทานูปกรณสํวิธานา สีสํนฺหาตา สุทฺธวตฺถนิวตฺถา สุทฺธุตฺตราสงฺคา เวลํ สลฺลกฺเขตฺวา เอกํ ทาสิํ อาณาเปสิ ‘‘คจฺฉ เช, อมฺหากํ ตาทิสํ ทกฺขิเณยฺยํ ปริเยสาหี’’ติฯ เตน จ สมเยน อายสฺมา สาริปุตฺโต สหสฺสถวิกํ นิกฺขิปนฺโต วิย ราชคเห ปิณฺฑาย จรนฺโต อนฺตรวีถิํ ปฏิปนฺโน โหติฯ อถ สา ทาสี เถรํ วนฺทิตฺวา อาห ‘‘ภนฺเต, ตุมฺหากํ ปตฺตํ เม เทถา’’ติฯ ‘‘เอกิสฺสา อุปาสิกาย อนุคฺคหตฺถํ อิโต เอถา’’ติ จ อาหฯ เถโร ตสฺสา ปตฺตํ อทาสิฯ สา เถรํ เคหํ ปเวเสสิฯ อถ สา อิตฺถี เถรสฺส ปจฺจุคฺคมนํ กตฺวา อาสนํ ทสฺเสตฺวา ‘‘นิสีทถ, ภนฺเต, อิทมาสนํ ปญฺญตฺต’’นฺติ วตฺวา เถเร ตตฺถ นิสินฺเน สเกสเรหิ ปทุมปตฺเตหิ เถรํ ปูชยมานา อาสนสฺส สมนฺตโต โอกิริตฺวา ปญฺจปติฏฺฐิเตน วนฺทิตฺวา สปฺปิมธุสกฺขราสมฺมิสฺเสน อปฺโปทกมธุปายาเสน ปริวิสิฯ ปริวิสนฺตี จ ‘‘อิมสฺส เม ปุญฺญสฺสานุภาเวน ทิพฺพคชกูฏาคารปลฺลงฺกโสภิตา ทิพฺพสมฺปตฺติโย โหนฺตุ, สพฺพาสุ ปวตฺตีสุ ปทุมา นาม มา วิคตา โหนฺตู’’ติ ปตฺถนํ อกาสิฯ ปุน เถเร กตภตฺตกิจฺเจ ปตฺตํ โธวิตฺวา สปฺปิมธุสกฺขราหิ ปูเรตฺวา ปลฺลงฺเก อตฺถตํ สาฏกํ จุมฺพฏกํ กตฺวา เถรสฺส หตฺเถ ฐเปตฺวา เถเร จ อนุโมทนํ กตฺวา ปกฺกมนฺเต ทฺเว ปุริเส อาณาเปสิ ‘‘เถรสฺส หตฺเถ ปตฺตํ อิมญฺจ ปลฺลงฺกํ วิหารํ เนตฺวา เถรสฺส นิยฺยาเตตฺวา อาคจฺฉถา’’ติฯ เต ตถา อกํสุฯ

สา อปรภาเค กาลํ กตฺวา ตาวติํสภวเน โยชนสตุพฺเพเธ กนกวิมาเน นิพฺพตฺติ อจฺฉราสหสฺสปริวาราฯ ปตฺถนาวเสน จสฺสา ปญฺจโยชนุพฺเพโธ ปทุมมาลาลงฺกโต สมนฺตโต ปทุมปตฺตกิญฺชกฺขเกสโรปโสภิโต มนุญฺญทสฺสโน สุขสมฺผสฺโส วิวิธรตนรํสิชาลสมุชฺชลเหมาภรณวิภูสิโต คชวโร นิพฺพตฺติฯ ตสฺสูปริ ยถาวุตฺตโสภาติสยยุตฺโต โยชนิโก กนกปลฺลงฺโก นิพฺพตฺติฯ สา ทิพฺพสมฺปตฺติํ อนุภวนฺตี อนฺตรนฺตรา ตํ กุญฺชรวิมานสฺส อุปริ รตนวิจิตฺตํ ปลฺลงฺกํ อภิรุยฺห มหตา เทวตานุภาเวน นนฺทนวนํ คจฺฉติฯ

อเถกสฺมิํ อุสฺสวทิวเส เทวตาสุ ยถาสกํ ทิพฺพานุภาเวน อุยฺยานกีฬนตฺถํ นนฺทนวนํ คจฺฉนฺตีสูติอาทินา สพฺพํ ปฐมปีฐวิมานวณฺณนายํ อาคตสทิสํ, ตสฺมา ตตฺถ วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพํฯ อิธ ปน เถโร –

[31]

‘‘กุญฺชโร เต วราโรโห, นานารตนกปฺปโน;

รุจิโร ถามวา ชวสมฺปนฺโน, อากาสมฺหิ สมีหติฯ

[32]

‘‘ปทุมิ ปทฺมปตฺตกฺขิ, ปทฺมุปฺปลชุตินฺธโร;

ปทฺมจุณฺณาภิกิณฺณงฺโค, โสณฺณโปกฺขรมาลธาฯ

[33]

‘‘ปทุมานุสฏํ มคฺคํ, ปทฺมปตฺตวิภูสิตํ;

ฐิตํ วคฺคุ มนุคฺฆาตี, มิตํ คจฺฉติ วารโณฯ

[34]

‘‘ตสฺส ปกฺกมมานสฺส, โสณฺณกํสา รติสฺสรา;

เตสํ สุยฺยติ นิคฺโฆโส, ตูริเย ปญฺจงฺคิเก ยถาฯ

[35]

‘‘ตสฺส นาคสฺส ขนฺธมฺหิ, สุจิวตฺถา อลงฺกตา;

มหนฺตํ อจฺฉราสงฺฆํ, วณฺเณน อติโรจสิฯ

[36]

‘‘ทานสฺส เต อิทํ ผลํ, อโถ สีลสฺส วา ปน;

อโถ อญฺชลิกมฺมสฺส, ตํ เม อกฺขาหิ ปุจฺฉิตา’’ติฯ – อาห;

[31] ตตฺถ กุญฺชโร เต วราโรโหติ กุญฺเช คิริตเฏ รมติ อภิรมติ, ตตฺถ วา รวติ โกญฺจนาทํ นทนฺโต วิจรติฯ กุํ วา ปถวิํ ตทภิฆาเตน ชรยตีติ กุญฺชโร, คิริจราทิเภโท มนุสฺสโลเก หตฺถี, อยํ ปน กีฬนกาเล กุญฺชรสทิสตาย เอวํ วุตฺโตฯ อารุยฺหตีติ อาโรโห, อาโรหนีโยติ อตฺโถฯ

วโร อคฺโค เสฏฺโฐ อาโรโหติ วราโรโห, อุตฺตมยานนฺติ วุตฺตํ โหติฯ นานารตนกปฺปโนติ นานาวิธานิ รตนานิ เอเตสนฺติ นานารตนา, กุมฺภาลงฺการาทิหตฺถาลงฺการาฯ เตหิ วิหิโต กปฺปนฺโน สนฺนาโห ยสฺส โส นานารตนกปฺปโนฯ รุจิํ อภิรติํ เทตีติ รุจิโร, มนุญฺโญติ อตฺโถฯ ถามวาติ ถิโร, พลวาติ อตฺโถฯ ชวสมฺปนฺโนติ สมฺปนฺนชโว, สีฆชโวติ วุตฺตํ โหติฯ อากาสมฺหิ สมีหตีติ อากาเส อนฺตลิกฺเข สมฺมา อีหติ, อารุฬฺหานํ โขภํ อกโรนฺโต จรติ คจฺฉตีติ อตฺโถฯ

[32] ปทุมีติ ปทุมสมานวณฺณตาย ‘‘ปทุม’’นฺติ ลทฺธนาเมน กุมฺภวณฺเณน สมนฺนาคตตฺตา ปทุมีฯ ปทฺมปตฺตกฺขีติ กมลทลสทิสนยเน, อาลปนเมตํ ตสฺสา เทวตายฯ ปทฺมุปฺปลชุตินฺธโรติ ทิพฺพปทุมุปฺปลมาลาลงฺกตสรีรตาย ตหํ ตหํ วิปฺผุรนฺตํ วิชฺโชตมานํ ปทุมุปฺปลชุติํ ธาเรตีติ ปทุมุปฺปลชุตินฺธโรฯ ปทฺมจุณฺณาภิกิณฺณงฺโคติ ปทุมปตฺตกิญฺชกฺขเกสเรหิ สมนฺตโต โอกิณฺณคตฺโตฯ โสณฺณโปกฺขรมาลธาติ เหมมยกมลมาลาภารีฯ

[33] ปทุมานุสฏํ มคฺคํ ปทฺมปตฺตวิภูสิตนฺติ หตฺถิโน ปทนิกฺเขเป ปทนิกฺเขเป ตสฺส ปาทํ สนฺธาเรนฺเตหิ มหนฺเตหิ ปทุเมหิ อนุสฏํ วิปฺปกิณฺณํ, นานาวิราควณฺเณหิ เตสํเยว จ ปตฺเตหิ อิโต จิโต จ ปริพฺภมนฺเตหิ วิเสสโต มณฺฑิตตาย วิภูสิตํ มคฺคํ คจฺฉตีติ โยชนาฯ ฐิตนฺติ อิทํ มคฺควิเสสนํ, ปทุมปตฺตวิภูสิตํ หุตฺวา ฐิตํ มคฺคนฺติ อตฺโถฯ วคฺคูติ จารุ, กิริยาวิเสสนญฺเจตํ, ม-กาโร ปทสนฺธิกโรฯ อนุคฺฆาตีติ น อุคฺฆาติ, อตฺตโน อุปริ นิสินฺนานํ อีสกมฺปิ โขภํ อกโรนฺโตติ อตฺโถฯ มิตนฺติ นิมฺมิตํ, นิกฺเขปปทํ วีติกฺกมนฺติ อตฺโถฯ อยญฺเหตฺถ อตฺโถ ‘‘วคฺคุ จารุ ปทนิกฺเขปํ กตฺวา คจฺฉตี’’ติฯ มิตนฺติ วา ปริมิตํ ปมาณยุตฺตํ, นาติสีฆํ, นาติสณิกนฺติ วุตฺตํ โหติฯ วารโณติ หตฺถีฯ โส หิ ปจฺจตฺถิกวารณโต คมนปริกฺกิเลสวารณโต จ ‘‘วารโณ’’ติ วุจฺจติฯ

[34] ตสฺส ปกฺกมมานสฺส, โสณฺณสํกา รติสฺสราติ ตสฺส ยถาวุตฺตสฺส กุญฺชรสฺส คจฺฉนฺตสฺส โสณฺณกํสา สุวณฺณมยา ฆณฺฏา รติสฺสรา รมณียสทฺทา มนุญฺญนิคฺโฆสา โอลมฺพนฺตีติ อธิปฺปาโยฯ ตสฺส หิ กุญฺชรสฺส อุโภสุ ปสฺเสสุ มหาโกลมฺพปฺปมาณา มณิมุตฺตาทิขจิตา เหมมยา อเนกสตา มหนฺติโย ฆณฺฏา ตหํ ตหํ โอลมฺพมานา ปจลนฺติ, ยโต เฉเกน คนฺธพฺพเกน ปยุตฺตวาทิตโต อติวิย มโนหรสทฺโท นิจฺฉรติ ฯ เตนาห ‘‘เตสํ สุยฺยติ นิคฺโฆโส, ตูริเย ปญฺจงฺคิเก ยถา’’ติฯ ตสฺสตฺโถ – ยถา นาม อาตตํ วิตตํ อาตตวิตตํ ฆนํ สุสิรนฺติ เอวํ ปญฺจงฺคิเก ตูริเย กุสเลหิ วาทิยมาเน ฐานุปฺปตฺติยา มนฺทตารวิภาคํ ทสฺเสนฺเตน คายนฺเตน สมีริโต วาทิตสโร วคฺคุ รชนีโย นิคฺโฆโส สุยฺยติ, เอวํ เตสํ โสวณฺณกํสานํ ตปนียฆณฺฏานํ นิคฺโฆโส สุยฺยตีติฯ

[35] นาคสฺสาติ หตฺถินาคสฺสฯ มหนฺตนฺติ สมฺปตฺติมหตฺเตนาปิ สงฺขฺยามหตฺเตนาปิ มหนฺตํฯ อจฺฉราสงฺฆนฺติ เทวกญฺญาสมูหํฯ วณฺเณนาติ รูเปนฯ

[36] ทานสฺสาติ ทานมยปุญฺญสฺสฯ สีลสฺสาติ กายิกสํวราทิสํวรสีลสฺสฯ วา-สทฺโท อวุตฺตวิกปฺปนตฺโถฯ เตน อภิวาทนาทิํ อวุตฺตํ จาริตฺตสีลํ สงฺคณฺหาติฯ

เอวํ เถเรน ปุจฺฉิตา สา เทวตา ปญฺหํ วิสฺสชฺเชสิ, ตมตฺถํ ทสฺเสตุํ –

[37]

‘‘สา เทวตา อตฺตมนา, โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา;

ปญฺหํ ปุฏฺฐา วิยากาสิ, ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผล’’นฺติฯ –

อยํ คาถา ธมฺมสงฺคาหเกหิ วุตฺตา, ตสฺสา อตฺโถ เหฏฺฐา วุตฺโต เอวฯ

[38]

‘‘ทิสฺวาน คุณสมฺปนฺนํ, ฌายิํ ฌานรตํ สตํ;

อทาสิํ ปุปฺผาภิกิณฺณํ, อาสนํ ทุสฺสสนฺถตํฯ

[39]

‘‘อุปฑฺฒํ ปทฺมมาลาหํ, อาสนสฺส สมนฺตโต;

อพฺโภกิริสฺสํ ปตฺเตหิ, ปสนฺนา เสหิ ปาณิภิฯ

[40]

‘‘ตสฺส กมฺมกุสลสฺส, อิทํ เม อีทิสํ ผลํ;

สกฺกาโร ครุกาโร จ, เทวานํ อปจิตา อหํฯ

[41]

‘‘โย เว สมฺมาวิมุตฺตานํ, สนฺตานํ พฺรหฺมจารินํ;

ปสนฺโน อาสนํ ทชฺชา, เอวํ นนฺเท ยถา อหํฯ

[42]

‘‘ตสฺมา หิ อตฺตกาเมน, มหตฺตมภิกงฺขตา;

อาสนํ ทาตพฺพํ โหติ, สรีรนฺติมธาริน’’นฺติฯ – เทวตาย วุตฺตคาถา;

[38] ตตฺถ คุณสมฺปนฺนนฺติ สพฺเพหิ สาวกคุเณหิ สมนฺนาคตํ, เตหิ วา ปริปุณฺณํฯ เอเตน สาวกปารมิญาณสฺส มตฺถกปฺปตฺติํ ทสฺเสติฯ ฌายินฺติ อารมฺมณูปนิชฺฌานํ ลกฺขณูปนิชฺฌานนฺติ ทุวิเธนาปิ ฌาเนน ฌายนสีลํ, เตน วา ฌาเปตพฺพํ สพฺพสํกิเลสปกฺขํ ฌาเปตฺวา ฐิตํฯ ตโต เอว ฌาเน รตนฺติ ฌานรตํฯ สตนฺติ สมานํ, สนฺตํ วา, สปฺปุริสนฺติ อตฺโถฯ ปุปฺผาภิกิณฺณนฺติ ปุปฺเผหิ อภิกิณฺณํ, กมลทเลหิ อภิปฺปกิณฺณนฺติ อตฺโถฯ ทุสฺสสนฺถตนฺติ วตฺเถน อุปริ อตฺถตํฯ

[39] อุปฑฺฒํ ปทฺมมาลาหนฺติ อุปฑฺฒํ ปทุมปุปฺผํ อหํฯ อาสนสฺส สมนฺตโตติ เถเรน นิสินฺนสฺส อาสนสฺส สมนฺตา ภูมิยํฯ อพฺโภกิริสฺสนฺติ อภิโอกิริํ อภิปฺปกิริํฯ กถํ? ปตฺเตหีติ, ตสฺส อุปฑฺฒปทุมสฺส วิสุํ วิสุํ กเตหิ ปตฺเตหิ ปุปฺผวสฺสาภิวสฺสนกนิยาเมน โอกิรินฺติ อตฺโถฯ

[40] อิทํ เม อีทิสํ ผลนฺติ อิมินา ‘‘กุญฺชโร เต วราโรโห’’ติอาทินา เถเรน คหิตํ อคฺคหิตญฺจ อายุยสสุขรูปาทิเภทํ อตฺตโน ทิพฺพสมฺปตฺติํ เอกโต ทสฺเสตฺวา ปุนปิ เถเรน อคฺคหิตเมว อตฺตโน อานุภาวสมฺปตฺติํ ทสฺเสตุํ ‘‘สกฺกาโร ครุกาโร’’ติอาทิมาหฯ เตน ‘‘น เกวลํ ภนฺเต ตุมฺเหหิ ยถาวุตฺตเมว อิธ มยฺหํ ปุญฺญผลํ, อปิจ โข อิทํ ทิพฺพํ อาธิปเตยฺยมฺปี’’ติ ทสฺเสติฯ ตตฺถ สกฺกาโรติ อาทรกิริยา, เทเวหิ อตฺตโน สกฺกาตพฺพตาติ อตฺโถฯ ตถา ครุกาโรติ ครุกาตพฺพตาฯ เทวานนฺติ เทเวหิฯ อปจิตาติ ปูชิตาฯ

[41] สมฺมาวิมุตฺตานนฺติ สุฏฺฐุ วิมุตฺตานํ สพฺพสํกิเลสปฺปหายีนํฯ สนฺตานนฺติ สนฺตกายวจีมโนกมฺมานํ สาธูนํฯ มคฺคพฺรหฺมจริยสฺส จ สาสนพฺรหฺมจริยสฺส จ จิณฺณตฺตา พฺรหฺมจารินํฯ

ปสนฺโน อาสนํ ทชฺชาติ กมฺมผลสทฺธาย รตนตฺตยสทฺธาย จ ปสนฺนมานโส หุตฺวา ยทิ อาสนมตฺตมฺปิ ทเทยฺยฯ เอวํ นนฺเท ยถา อหนฺติ ยถา อหํ เตน อาสนทาเนน เอตรหิ นนฺทามิ โมทามิ, เอวเมว อญฺโญปิ นนฺเทยฺย โมเทยฺยฯ

[42] ตสฺมาติ เตน การเณนฯ หิ-สทฺโท นิปาตมตฺตํฯ อตฺตกาเมนาติ อตฺตโน หิตกาเมนฯ โย หิ อตฺตโน หิตาวหํ กมฺมํ กโรติ, น อหิตาวหํ, โส อตฺตกาโมฯ มหตฺตนฺติ วิปากมหตฺตํฯ สรีรนฺติมธารินนฺติ อนฺติมํ เทหํ ธาเรนฺตานํ, ขีณาสวานนฺติ อตฺโถฯ อยญฺเหตฺถ อตฺโถ – ยสฺมา อรหตํ อาสนทาเนน อหํ เอวํ ทิพฺพสมฺปตฺติยา โมทามิ, ตสฺมา อญฺเญนาปิ อตฺตโน อภิวุทฺธิํ ปตฺถยมาเนน อนฺติมสมุสฺสเย ฐิตานํ อาสนํ ทาตพฺพํ, นตฺถิ ตาทิสํ ปุญฺญนฺติ ทสฺเสติฯ เตสํ วุตฺตสทิสเมวาติฯ

กุญฺชรวิมานวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

6. ปฐมนาวาวิมานวณฺณนา

สุวณฺณจฺฉทนํ นาวนฺติ นาวาวิมานํฯ ตสฺส กา อุปฺปตฺติ? ภควติ สาวตฺถิยํ วิหรนฺเต โสฬสมตฺตา ภิกฺขู อญฺญตรสฺมิํ คามกาวาเส วสิตฺวา วุตฺถวสฺสา ‘‘ภควนฺตํ ปสฺสิสฺสาม, ธมฺมญฺจ สุณิสฺสามา’’ติ สาวตฺถิํ อุทฺทิสฺส คิมฺหสมเย อทฺธานมคฺคํ ปฏิปนฺนา, อนฺตรามคฺเค จ นิรุทโก กนฺตาโร, เต จ ตตฺถ ฆมฺมาภิตตฺตา กิลนฺตา ตสิตา ปานียํ อลภมานา อญฺญตรสฺส คามสฺส อวิทูเรน คจฺฉนฺติฯ ตตฺถ อญฺญตรา อิตฺถี อุทกภาชนํ คเหตฺวา อุทกตฺถาย อุทปานาภิมุขี คจฺฉติฯ อถ เต ภิกฺขู ตํ ทิสฺวา ‘‘ยตฺถายํ อิตฺถี คจฺฉติ, ตตฺถ คเต ปานียํ ลทฺธุํ สกฺกา’’ติ ปิปาสาปเรตา ตํทิสาภิมุขา คนฺตฺวา อุทปานํ ทิสฺวา ตสฺสา อวิทูเร อฏฺฐํสุฯ สา อิตฺถี ตโต อุทกํ คเหตฺวา นิวตฺติตุกามา เต ภิกฺขู ทิสฺวา ‘‘อิเม อยฺยา อุทเกน อตฺถิกา ปิปาสิตา’’ติ ญตฺวา ครุจิตฺตีการํ อุปฏฺฐเปตฺวา อุทเกน นิมนฺเตสิฯ เต ปตฺตถวิกโต ปริสฺสาวนํ นีหริตฺวา ปริสฺสาเวตฺวา ยาวทตฺถํ ปานียํ ปิวิตฺวา หตฺถปาเท สีตเล กตฺวา ตสฺสา อิตฺถิยา ปานียทาเน อนุโมทนํ วตฺวา อคมํสุฯ