3. ตติยปีฐวิมานวณฺณนา

ปีฐํ เต โสวณฺณมยนฺติ ตติยปีฐวิมานํฯ ตสฺส วตฺถุ ราชคเห สมุฏฺฐิตํฯ อญฺญตโร กิร ขีณาสวตฺเถโร ราชคเห ปิณฺฑาย จริตฺวา ภตฺตํ คเหตฺวา อุปกฏฺเฐ กาเล ภตฺตกิจฺจํ กาตุกาโม เอกํ วิวฏทฺวารเคหํ อุปสงฺกมิฯ ตสฺมิํ ปน เคเห เคหสามินี อิตฺถี สทฺธา ปสนฺนา เถรสฺส อาการํ สลฺลกฺเขตฺวา ‘‘เอถ, ภนฺเต, อิธ นิสีทิตฺวา ภตฺตกิจฺจํ กโรถา’’ติ อตฺตโน ภทฺทปีฐํ ปญฺญาเปตฺวา อุปริ ปีตวตฺถํ อตฺถริตฺวา นิรเปกฺขปริจฺจาควเสน อทาสิ, ‘‘อิทํ เม ปุญฺญํ อายติํ โสวณฺณปีฐปฏิลาภาย โหตู’’ติ ปตฺถนญฺจ ปฏฺฐเปสิฯ อถ เถเร ตตฺถ นิสีทิตฺวา ภตฺตกิจฺจํ กตฺวา ปตฺตํ โธวิตฺวา อุฏฺฐาย คจฺฉนฺเต ‘‘ภนฺเต, อิทมาสนํ ตุมฺหากํเยว ปริจฺจตฺตํ, มยฺหํ อนุคฺคหตฺถํ ปริภุญฺชถา’’ติ อาหฯ เถโร ตสฺสา อนุกมฺปาย ตํ ปีฐํ สมฺปฏิจฺฉิตฺวา สงฺฆสฺส ทาเปสิฯ สา อปเรน สมเยน อญฺญตเรน โรเคน ผุฏฺฐา กาลํ กตฺวา ตาวติํสภวเน นิพฺพตฺตีติอาทิ สพฺพํ ปฐมวิมานวณฺณนายํ วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพํฯ เตน วุตฺตํ –

[15]

‘‘ปีฐํ เต โสวณฺณมยํ อุฬารํ, มโนชวํ คจฺฉติ เยนกามํ;

อลงฺกเต มลฺยธเร สุวตฺเถ,โอภาสสิ วิชฺชุริวพฺภกูฏํฯ

[16]

‘‘เกน เตตาทิโส วณฺโณ, เกน เต อิธ มิชฺฌติ;

อุปฺปชฺชนฺติ จ เต โภคา, เย เกจิ มนโส ปิยาฯ

[17]

‘‘ปุจฺฉามิ ตํ เทวิ มหานุภาเว, มนุสฺสภูตา กิมกาสิ ปุญฺญํ;

เกนาสิ เอวํ ชลิตานุภาวา, วณฺโณ จ เต สพฺพทิสา ปภาสตี’’ติฯ

[18]

‘‘สา เทวตา อตฺตมนา, โมคฺคลฺลาเนน ปุจฺฉิตา;

ปญฺหํ ปุฏฺฐา วิยากาสิ, ยสฺส กมฺมสฺสิทํ ผลํ’’ฯ

[19]

‘‘อปฺปสฺส กมฺมสฺส ผลํ มเมทํ, เยนมฺหิ เอวํ ชลิตานุภาวา;

อหํ มนุสฺเสสุ มนุสฺสภูตา, ปุริมาย ชาติยา มนุสฺสโลเกฯ

[20]

‘‘อทฺทสํ วิรชํ ภิกฺขุํ, วิปฺปสนฺนมนาวิลํ;

ตสฺส อทาสหํ ปีฐํ, ปสนฺนา เสหิ ปาณิภิฯ

[21]

‘‘เตน เมตาทิโส วณฺโณ, เตน เม อิธ มิชฺฌติ;

อุปฺปชฺชนฺตี จ เม โภคา, เย เกจิ มนโส ปิยาฯ

[22]

‘‘อกฺขามิ เต ภิกฺขุ มหานุภาว, มนุสฺสภูตา ยมกาสิ ปุญฺญํ;

เตนมฺหิ เอวํ ชลิตานุภาวา, วณฺโณ จ เม สพฺพทิสา ปภาสตี’’ติฯ