พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย อปทาน [1. พุทธวรรค] 3. เถราปทาน 6. อุปาลิเถราปทาน
[516] ธรรมแม้นั้น คือ สุญญตวิโมกข์ อนิมิตตวิโมกข์
อัปปณิหิตวิโมกข์ และผล 4 ทั้งปวง
ข้าพระองค์ก็ได้บรรลุแล้ว
ภาณวารที่ 2 จบ
[517] ข้าพระองค์ปรารถนาคำสอนของพระองค์นานจนนับกัปไม่ได้
ข้าพระองค์ได้บรรลุประโยชน์นั้นแล้ว
ทั้งได้สันติบท1 อันยอดเยี่ยมตามลำดับ
[518] ข้าพระองค์ถึงความสำเร็จในวินัย
เป็นเหมือนภิกษุผู้แสวงคุณผู้มีชื่อเสียง
ไม่มีภิกษุรูปอื่นจะเสมอเหมือนข้าพระองค์
ข้าพระองค์ทรงจำคำสั่งสอนไว้ได้
[519] ในวินัยปิฎกทั้งสิ้นนี้ คือ ในวินัย ในขันธกะ2
ในปริจเฉท 3 (คือ ในสังฆาทิเสส 3 หมวด
และปาจิตตีย์ 3 หมวด)3
เชิงอรรถ :
1 สันติบท หมายถึงพระนิพพาน (ขุ.อป.อ. 1/517/341)
2 วินัย หมายถึงอุภโตวิภังค์, ขันธกะ หมายถึงมหาวรรคและจุลวรรค (ขุ.อป.อ. 1/519/341)
3 ติกสังฆาทิเสส อาบัติสังฆาทิเสส 3 หมวด เป็นข้อกำหนด 3 ประการของพระวินัยธร ผู้จะตัดสินอธิกรณ์
จะต้องตรวจดูว่าต้องอาบัติสังฆาทิเสส ในข้อกำหนดไหน ใน 3 ประการนั้น เช่น นางภิกษุณี เรียกนาง
ภิกษุณีอื่นที่ถูกภิกษุณีสงฆ์ยกออกจากหมู่โดยชอบธรรม ชอบด้วยวินัย ชอบด้วยสัตถุศาสน์ กลับเข้าหมู่
เช่นนี้ เธอต้องอาบัติสังฆาทิเสส โดยสถานใดสถานหนึ่ง ในข้อกำหนด 3 ประการ คือ (1) มีความเข้าใจ
กรรมที่ภิกษุณีสงฆ์ทำโดยชอบธรรมว่าเป็นกรรมที่ภิกษุณีสงฆ์ทำโดยชอบธรรมเรียกนางภิกษุณี ที่ถูกลงโทษ
กลับเข้าหมู่ ต้องอาบัติสังฆาทิเสส (2) มีความสงสัยในกรรมที่ภิกษุณีสงฆ์ทำโดยชอบธรรม เรียกนาง
ภิกษุณีที่ถูกลงโทษกลับเข้าหมู่ ต้องอาบัติสังฆาทิเสส (3) มีความเข้าใจกรรมที่ภิกษุณีสงฆ์ทำโดยชอบ
ธรรมว่า เป็นกรรมที่ภิกษุณีสงฆ์ทำโดยไม่ชอบธรรม เรียกนางภิกษุณีที่ถูกลงโทษกลับเข้าหมู่ ต้องอาบัติ
สังฆาทิเสส ติกปาจิตตีย์ อาบัติปาจิตตีย์ 3 หมวด คือภิกษุต้องอาบัติปาจิตตีย์ โดยสถานใดสถานหนึ่ง
ในข้อกำหนด 3 ประการ เช่น ภิกษุเก็บอดิเรกจีวรไว้เกิน 10 วันแล้ว (1) มีความสำคัญว่าเกิน 10
วันแล้ว ต้องอาบัติปาจิตตีย์ (2) มีความสงสัยว่าเกิน 10 วันแล้ว ต้องอาบัติปาจิตตีย์ (3) มีความสำคัญ
ว่า ยังไม่เกิน 10 วัน ต้องอาบัติปาจิตตีย์ (ดู วิ.มหา. (แปล) 2/468/4)
