พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ธรรมบท 16. ปิยวรรค 8. อนาคามิเถรวัตถุ
7. ปัญจสตทารกวัตถุ
เรื่องเด็กน้อย 500 คน
(พระผู้มีพระภาคตรัสพระคาถานี้แก่เด็กน้อย 500 คน ดังนี้)
[217] บุคคลผู้สมบูรณ์ด้วยศีล1และทัสสนะ2
ดำรงอยู่ในธรรม3 กล่าวคำสัตย์4
ทำหน้าที่ของตน5
ย่อมเป็นที่รักของประชาชน
8. อนาคามิเถรวัตถุ
เรื่องพระอนาคามีเถระ
(พระผู้มีพระภาคตรัสพระคาถานี้แก่ภิกษุทั้งหลายผู้เป็นศิษย์ของพระผู้บรรลุ
อนาคามิผล ดังนี้)
[218] ภิกษุผู้เกิดฉันทะในธรรม6 ที่ใคร ๆ บอกไม่ได้
มีใจได้สัมผัสแล้ว7และมีจิตไม่เกาะเกี่ยวในกามทั้งหลาย8
เราเรียกว่า ผู้มีกระแสในเบื้องบน9
เชิงอรรถ :
1 ศีล หมายถึงปาริสุทธิศีล 4 (ขุ.ธ.อ. 6/142)
2 ทัสสนะ หมายถึงสัมมาทัสสนะ (เห็นชอบ) ที่ประกอบด้วยมรรคและผล (ขุ.ธ.อ. 6/142
3 ดำรงอยู่ในธรรม หมายถึงบรรลุโลกุตตรธรรม 9 ประการ (ขุ.ธ.อ. 6/142)
4 กล่าวคำสัตย์ หมายถึงแสดงอริยสัจ 4 (ขุ.ธ.อ. 6/142)
5 ทำหน้าที่ของตน หมายถึงบำเพ็ญสิกขา 3 ให้บริบูรณ์ (ขุ.ธ.อ. 6/142)
6 ธรรม หมายถึงนิพพาน (ขุ.ธ.อ.6/144)
7 มีใจได้สัมผัสแล้ว หมายถึงมีใจได้สัมผัสมรรคผลเบื้องต่ำ คือ โสดาปัตติมรรค โสดาปัตติผล สกทาคามิมรรค
สกทาคามิผล อนาคามิมรรค อนาคามิผล (ขุ.ธ.อ. 6/144)
8 ด้วยอำนาจอนาคามิมรรค จึงมีจิตไม่เกาะเกี่ยวในกามทั้งหลาย (ขุ.ธ.อ. 6/144)
9 ผู้มีกระแสในเบื้องบน หมายถึงจะบังเกิดในสุทธาวาสชั้นสูงขึ้นไปตามลำดับ คือบังเกิดในชั้นอวิหาจนถึง
ชั้นอกนิฏฐา (ขุ.ธ.อ. 6/144)
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย ธรรมบท 17. โกธวรรค 1. โรหิณีขัตติยกัญญาวัตถุ
9. นันทิยวัตถุ
เรื่องนายนันทิยะ
(พระผู้มีพระภาคตรัสพระคาถานี้แก่พระมหาโมคคัลลานะผู้เห็นทิพยสมบัติของ
นายนันทิยะในเทวโลก ดังนี้)
[219] ญาติ มิตร และผู้มีใจดีทั้งหลาย
เห็นคนที่จากบ้านไปนาน
กลับจากที่ไกลมาถึงโดยสวัสดิภาพ
ย่อมยินดีว่ามาแล้ว
[220] เช่นเดียวกันนั้น บุญทั้งหลาย
ย่อมต้อนรับคนที่ทำบุญไว้
ซึ่งจากโลกนี้ไปสู่โลกหน้า
เหมือนญาติต้อนรับญาติผู้เป็นที่รักที่กลับมาบ้าน ฉะนั้น
ปิยวรรคที่ 16 จบ
17. โกธวรรค
หมวดว่าด้วยความโกรธ
1. โรหิณีขัตติยกัญญาวัตถุ
เรื่องเจ้าหญิงโรหิณี
(พระผู้มีพระภาคตรัสพระคาถานี้แก่เจ้าหญิงโรหิณี ดังนี้)
[221] บุคคลควรละความโกรธ สละมานะ
ก้าวล่วงสังโยชน์ได้หมดทุกอย่าง
ความทุกข์ย่อมไม่รุมเร้าคนนั้นผู้ไม่ติดอยู่ในนามรูป
ผู้ไม่มีกิเลสเครื่องกังวล1
เชิงอรรถ :
1 ดูเทียบ สํ.ส. (แปล) 15/34/43
