พระสุตตันตปิฎก มัชฌิมนิกาย มัชฌิมปัณณาสก์ [3. ปริพพาชกวรรค]
2. อัคคิวัจฉโคตตสูตร
คำว่า ไม่เกิด นำมาใช้ไม่ได้
ถ้าเช่นนั้น ภิกษุนั้นเกิดและไม่เกิดหรือ ท่านพระโคดม
คำว่า เกิดและไม่เกิด นำมาใช้ไม่ได้
ถ้าเช่นนั้น ภิกษุนั้นจะว่าเกิดอีกก็มิใช่ จะว่าไม่เกิดอีกก็มิใช่หรือ ท่าน
พระโคดม
คำว่า จะว่าเกิดอีกก็มิใช่ จะว่าไม่เกิดอีกก็มิใช่ นำมาใช้ไม่ได้
เมื่อข้าพระองค์ทูลถามดังนี้ว่า ข้าแต่ท่านพระโคดม ภิกษุผู้มีจิตหลุดพ้นแล้ว
อย่างนี้ จะเกิด ณ ที่ไหน พระองค์ก็ตรัสตอบว่า คำว่า เกิด นำมาใช้ไม่ได้
เมื่อข้าพระองค์ทูลถามดังนี้ว่า ถ้าเช่นนั้น ภิกษุนั้นจะไม่เกิดหรือ ท่านพระ-
โคดม พระองค์ก็ตรัสตอบว่า คำว่า ไม่เกิด นำมาใช้ไม่ได้
เมื่อข้าพระองค์ทูลถามดังนี้ว่า ถ้าเช่นนั้น ภิกษุนั้นเกิดและไม่เกิดหรือ ท่าน
พระโคดม พระองค์ก็ตรัสตอบว่า คำว่า เกิดและไม่เกิด นำมาใช้ไม่ได้
เมื่อข้าพระองค์ทูลถามดังนี้ว่า ถ้าเช่นนั้น ภิกษุนั้นจะว่าเกิดอีกก็มิใช่ จะว่า
ไม่เกิดอีกก็มิใช่หรือ ท่านพระโคดม พระองค์ก็ตรัสตอบว่า คำว่า จะว่าเกิดอีก
ก็มิใช่ จะว่าไม่เกิดอีกก็มิใช่ นำมาใช้ไม่ได้
ข้าแต่ท่านพระโคดม ในข้อนี้ ข้าพระองค์ไม่รู้แล้ว ในข้อนี้ ข้าพระองค์หลง
ไปแล้ว ความเลื่อมใสซึ่งมีอยู่บ้างจากการสนทนาปราศรัยกับท่านพระโคดมใน
ตอนแรก บัดนี้ได้หมดสิ้นไปแล้ว
วัจฉะ ควรแล้วที่ท่านจะไม่รู้ ควรแล้วที่ท่านจะหลง เพราะว่าธรรมนี้1ลึกซึ้ง
เห็นได้ยาก รู้ตามได้ยาก สงบ ประณีต ไม่ใช่ธรรมที่จะหยั่งถึงได้ด้วยความตรึก
