พระสุตตันตปิฎก ทีฆนิกาย มหาวรรค [5. ชนวนสภสูตร] วิธีการบรรลุโอกาส 3 ประการ
วิธีการบรรลุโอกาส 3 ประการ อะไรบ้าง คือ
1. บุคคลบางคนในโลกนี้ยังเกี่ยวข้องด้วยกาม เกี่ยวข้องด้วยอกุศล-
ธรรมอยู่ ต่อมาเขาฟังธรรมของพระอริยะ มนสิการโดย
แยบคาย1 ปฏิบัติธรรมสมควรแก่ธรรม เขาอาศัยการฟังธรรม
ของพระอริยะ อาศัยการมนสิการโดยแยบคาย อาศัยการปฏิบัติ
ธรรมสมควรแก่ธรรม ไม่เกี่ยวข้องด้วยกาม ไม่เกี่ยวข้องด้วย
อกุศลธรรม สุขย่อมเกิดขึ้น โสมนัสยิ่งกว่าสุขย่อมเกิดขึ้น
แก่เขาผู้ไม่เกี่ยวข้องด้วยกาม ไม่เกี่ยวข้องด้วยอกุศลธรรม
ท่านผู้เจริญ ความปราโมทย์ เกิดจากความเบิกบานใจ แม้ฉันใด
สุขย่อมเกิดขึ้น โสมนัสยิ่งกว่าสุขย่อมเกิดขึ้น (จากความบันเทิงใจ)
แก่เขาผู้ไม่เกี่ยวข้องด้วยกาม ไม่เกี่ยวข้องด้วยอกุศลธรรมอยู่
ฉันนั้น พระผู้มีพระภาคผู้ทรงรู้ทรงเห็น เป็นพระอรหันต-
สัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น ทรงรู้วิธีการบรรลุโอกาสที่ 1 นี้
เพื่อให้ถึงความสุข
2. บุคคลบางคนในโลกนี้มีกายสังขาร2อย่างหยาบยังไม่สงบระงับ
มีวจีสังขาร3อย่างหยาบยังไม่สงบระงับ มีจิตตสังขาร4อย่าง
หยาบยังไม่สงบระงับ ต่อมา เขาฟังธรรมของพระอริยะ
มนสิการโดยแยบคาย ปฏิบัติธรรมสมควรแก่ธรรม เขาอาศัย
การฟังธรรมของพระอริยะ อาศัยการมนสิการโดยแยบคาย
อาศัยการปฏิบัติธรรมสมควรแก่ธรรม กายสังขารอย่างหยาบ
พระสุตตันตปิฎก ทีฆนิกาย มหาวรรค [5. ชนวนสภสูตร] วิธีการบรรลุโอกาส 3 ประการ
ย่อมสงบระงับ วจีสังขารอย่างหยาบย่อมสงบระงับ จิตตสังขาร
อย่างหยาบย่อมสงบระงับ เพราะกายสังขารอย่างหยาบสงบ
ระงับ วจีสังขารอย่างหยาบย่อมสงบระงับ จิตตสังขารอย่าง
หยาบย่อมสงบระงับ สุขย่อมเกิดขึ้น โสมนัสยิ่งกว่าสุขย่อม
เกิดขึ้นแก่เขา ท่านผู้เจริญ ความปราโมทย์เกิดจากความ
เบิกบานใจ แม้ฉันใด ท่านผู้เจริญ เพราะกายสังขารอย่างหยาบ
สงบระงับ เพราะวจีสังขารอย่างหยาบสงบระงับ เพราะจิตต-
สังขารอย่างหยาบสงบระงับ สุขย่อมเกิดขึ้น โสมนัสยิ่งกว่าสุข
ย่อมเกิดขึ้น ฉันนั้น พระผู้มีพระภาคผู้ทรงรู้ทรงเห็น เป็นพระ
อรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น ทรงรู้วิธีการบรรลุโอกาส
ที่ 2 นี้ เพื่อให้ถึงความสุข
3. บุคคลบางคนในโลกนี้ ไม่รู้ชัดตามความเป็นจริงว่า นี้เป็นกุศล
ไม่รู้ชัดตามความเป็นจริงว่า นี้เป็นอกุศล ไม่รู้ชัดตามความ
เป็นจริงว่า นี้เป็นสิ่งมีโทษ ไม่รู้ชัดตามความเป็นจริงว่า
นี้เป็นสิ่งไม่มีโทษ ไม่รู้ชัดตามความเป็นจริงว่า นี้เป็นสิ่ง
ควรเสพ ไม่รู้ชัดตามความเป็นจริงว่า นี้เป็นสิ่งไม่ควรเสพ
ไม่รู้ชัดตามความเป็นจริงว่า นี้เป็นสิ่งเลว ไม่รู้ชัดตามความ
เป็นจริงว่า นี้เป็นสิ่งประณีต ไม่รู้ชัดตามความเป็นจริงว่า
นี้เป็นสิ่งดำ สิ่งขาว และสิ่งมีส่วนเปรียบ1 ต่อมาเขาฟังธรรม
ของพระอริยะ มนสิการโดยแยบคาย ปฏิบัติธรรมสมควรแก่
ธรรม เขาอาศัยการฟังธรรมของพระอริยะ อาศัยการมนสิการ
โดยแยบคาย อาศัยการปฏิบัติธรรมสมควรแก่ธรรม ย่อม
รู้ชัดตามความเป็นจริงว่า นี้เป็นกุศล ย่อมรู้ชัดตามความเป็น
จริงว่า นี้เป็นอกุศล ย่อมรู้ชัดตามความเป็นจริงว่า นี้เป็นสิ่ง
มีโทษ ย่อมรู้ชัดตามความเป็นจริงว่า นี้เป็นสิ่งไม่มีโทษ ย่อม
