8-9. อนุตฺตริยสุตฺตาทิวณฺณนา

[8-9] อฏฺฐเม อนุตฺตริยานีติ อญฺเญน อุตฺตริตเรน รหิตานิ นิรุตฺตรานิฯ ทสฺสนานุตฺตริยนฺติ รูปทสฺสเนสุ อนุตฺตรํฯ เอส นโย สพฺพปเทสุ ฯ หตฺถิรตนาทีนญฺหิ ทสฺสนํ น ทสฺสนานุตฺตริยํ, นิวิฏฺฐสทฺธสฺส ปน นิวิฏฺฐเปมวเสน ทสพลสฺส วา ภิกฺขุสงฺฆสฺส วา กสิณอสุภนิมิตฺตาทีนํ วา อญฺญตรสฺส ทสฺสนํ ทสฺสนานุตฺตริยํ นามฯ ขตฺติยาทีนํ คุณกถาสวนํ น สวนานุตฺตริยํ, นิวิฏฺฐสทฺธสฺส ปน นิวิฏฺฐเปมวเสน ติณฺณํ วา รตนานํ คุณกถาสวนํ เตปิฏกพุทฺธวจนสวนํ วา สวนานุตฺตริยํ นามฯ มณิรตนาทีนํ ลาโภ น ลาภานุตฺตริยํ, สตฺตวิธอริยธนลาโภ ปน ลาภานุตฺตริยํ นามฯ หตฺถิสิปฺปาทิสิกฺขนํ น สิกฺขานุตฺตริยํ, สิกฺขาตฺตยสฺส ปูรณํ ปน สิกฺขานุตฺตริยํ นามฯ ขตฺติยาทีนํ ปาริจริยา น ปาริจริยานุตฺตริยํ, ติณฺณํ ปน รตนานํ ปาริจริยา ปาริจริยานุตฺตริยํ นามฯ ขตฺติยาทีนํ คุณานุสฺสรณํ น อนุสฺสตานุตฺตริยํ, ติณฺณํ ปน รตนานํ คุณานุสฺสรณํ อนุสฺสตานุตฺตริยํ นามฯ อิติ อิมานิ ฉ อนุตฺตริยานิ โลกิยโลกุตฺตรานิ กถิตานิฯ นวเม พุทฺธานุสฺสตีติ พุทฺธคุณารมฺมณา สติฯ เสสปเทสุปิ เอเสว นโยฯ

10. มหานามสุตฺตวณฺณนา

[10] ทสเม มหานาโมติ ทสพลสฺส จูฬปิตุ ปุตฺโต เอโก สกฺยราชาฯ เยน ภควา เตนุปสงฺกมีติ ภุตฺตปาตราโส หุตฺวา ทาสปริชนปริวุโต คนฺธมาลาทีนิ คาหาเปตฺวา ยตฺถ สตฺถา, ตตฺถ อคมาสิฯ อริยผลํ อสฺส อาคตนฺติ อาคตผโลฯ สิกฺขาตฺตยสาสนํ เอเตน วิญฺญาตนฺติ วิญฺญาตสาสโนฯ อิติ อยํ ราชา ‘‘โสตาปนฺนสฺส นิสฺสยวิหารํ ปุจฺฉามี’’ติ ปุจฺฉนฺโต เอวมาหฯ

เนวสฺส ราคปริยุฏฺฐิตนฺติ น อุปฺปชฺชมาเนน ราเคน อุฏฺฐหิตฺวา คหิตํฯ อุชุคตนฺติ พุทฺธานุสฺสติกมฺมฏฺฐาเน อุชุกเมว คตํฯ ตถาคตํ อารพฺภาติ ตถาคตคุเณ อารพฺภฯ อตฺถเวทนฺติ อฏฺฐกถํ นิสฺสาย อุปฺปนฺนํ ปีติปาโมชฺชํฯ ธมฺมเวทนฺติ ปาฬิํ นิสฺสาย อุปฺปนฺนํ ปีติปาโมชฺชํฯ ธมฺมูปสญฺหิตนฺติ ปาฬิญฺจ อฏฺฐกถญฺจ นิสฺสาย อุปฺปนฺนํฯ ปมุทิตสฺสาติ ทุวิเธน ปาโมชฺเชน ปมุทิตสฺสฯ ปีติ ชายตีติ ปญฺจวิธา ปีติ นิพฺพตฺตติฯ กาโย ปสฺสมฺภตีติ นามกาโย จ กรชกาโย จ ทรถปฏิปฺปสฺสทฺธิยา ปฏิปฺปสฺสมฺภติฯ สุขนฺติ กายิกเจตสิกสุขํฯ สมาธิยตีติ อารมฺมเณ สมฺมา ฐปิตํ โหติฯ วิสมคตาย ปชายาติ ราคโทสโมหวิสมคเตสุ สตฺเตสุฯ สมปฺปตฺโตติ สมํ อุปสมํ ปตฺโต หุตฺวาฯ สพฺยาปชฺฌายาติ สทุกฺขายฯ

ธมฺมโสตํ สมาปนฺโนติ วิปสฺสนาสงฺขาตํ ธมฺมโสตํ สมาปนฺโนฯ พุทฺธานุสฺสติํ ภาเวตีติ พุทฺธานุสฺสติกมฺมฏฺฐานํ พฺรูเหติ วฑฺเฒติฯ อิมินา นเยน สพฺพตฺถ อตฺโถ เวทิตพฺโพฯ อิติ มหานาโม โสตาปนฺนสฺส นิสฺสยวิหารํ ปุจฺฉิฯ สตฺถาปิสฺส ตเมว กเถสิฯ เอวํ อิมสฺมิํ สุตฺเต โสตาปนฺโนว กถิโตติฯ

อาหุเนยฺยวคฺโค ปฐโมฯ

2. สารณียวคฺโค

1. ปฐมสารณียสุตฺตวณฺณนา

[11] ทุติยสฺส ปฐเม สารณียาติ สริตพฺพยุตฺตกาฯ เมตฺตํ กายกมฺมนฺติ เมตฺเตน จิตฺเตน กาตพฺพํ กายกมฺมํฯ วจีกมฺมมโนกมฺเมสุปิ เอเสว นโยฯ อิมานิ จ ปน ภิกฺขูนํ วเสน อาคตานิ, คิหีสุปิ ลพฺภนฺติฯ ภิกฺขูนญฺหิ เมตฺเตน จิตฺเตน อาภิสมาจาริกธมฺมปูรณํ เมตฺตํ กายกมฺมํ นามฯ คิหีนํ เจติยวนฺทนตฺถาย โพธิวนฺทนตฺถาย สงฺฆนิมนฺตนตฺถาย คมนํ, คามํ ปิณฺฑาย ปวิฏฺเฐ ภิกฺขู ทิสฺวา ปจฺจุคฺคมนํ, ปตฺตปฏิคฺคหณํ, อาสนปญฺญาปนํ, อนุคมนนฺติ เอวมาทิกํ เมตฺตํ กายกมฺมํ นามฯ

ภิกฺขูนํ เมตฺเตน จิตฺเตน อาจารปณฺณตฺติสิกฺขาปนํ, กมฺมฏฺฐานกถนํ, ธมฺมเทสนา, เตปิฏกมฺปิ พุทฺธวจนํ เมตฺตํ วจีกมฺมํ นามฯ คิหีนํ ‘‘เจติยวนฺทนาย คจฺฉาม, โพธิวนฺทนาย คจฺฉาม, ธมฺมสฺสวนํ กริสฺสาม, ทีปมาลาปุปฺผปูชํ กริสฺสาม, ตีณิ สุจริตานิ สมาทาย วตฺติสฺสาม, สลากภตฺตาทีนิ ทสฺสาม, วสฺสาวาสิกํ ทสฺสาม, อชฺช สงฺฆสฺส จตฺตาโร ปจฺจเย ทสฺสาม, สงฺฆํ นิมนฺเตตฺวา ขาทนียาทีนิ สํวิทหถ, อาสนานิ ปญฺญาเปถ, ปานียํ อุปฏฺฐาเปถ, สงฺฆํ ปจฺจุคฺคนฺตฺวา อาเนถ, ปญฺญตฺตาสเน นิสีทาเปตฺวา อุสฺสาหชาตา เวยฺยาวจฺจํ กโรถา’’ติอาทิวจนกาเล เมตฺตํ วจีกมฺมํ นามฯ