10. มธุราสุตฺตวณฺณนา

[220] ทสเม ปญฺจิเม, ภิกฺขเว, อาทีนวา มธุรายนฺติ เอกํ สมยํ ภควา ภิกฺขุสงฺฆปริวุโต จาริกํ จรมาโน มธุรานครํ สมฺปาปุณิตฺวา อนฺโตนครํ ปวิสิตุํ อารภิฯ อเถกา มิจฺฉาทิฏฺฐิกา ยกฺขินี อเจลา หุตฺวา ทฺเว หตฺเถ ปสาเรตฺวา ชิวฺหํ นิลฺลาเลตฺวา ทสพลสฺส ปุรโต อฏฺฐาสิฯ สตฺถา อนฺโตนครํ อปฺปวิสิตฺวา ตโตว นิกฺขมิตฺวา วิหารํ อคมาสิฯ มหาชโน ขาทนียโภชนียญฺเจว สกฺการสมฺมานญฺจ อาทาย วิหารํ คนฺตฺวา พุทฺธปฺปมุขสฺส ภิกฺขุสงฺฆสฺส ทานํ อทาสิฯ สตฺถา ตสฺส นครสฺส นิคฺคณฺหนตฺถาย อิมํ สุตฺตํ อารภิฯ ตตฺถ วิสมาติ น สมตลาฯ พหุรชาติ วาตปหรณกาเล อุทฺธเตน รชกฺขนฺเธน ปริโยนทฺธา วิย โหติฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติฯ

อกฺโกสกวคฺโค ทุติโยฯ

(23) 3. ทีฆจาริกวคฺโค

1. ปฐมทีฆจาริกสุตฺตวณฺณนา

[221] ตติยสฺส ปฐเม อนวตฺถจาริกนฺติ อววตฺถิตจาริกํฯ สุตํ น ปริโยทเปตีติ ยมฺปิสฺส สุตํ อตฺถิ, ตํ ปริโยทเปตุํ น สกฺโกติฯ สุเตเนกจฺเจน อวิสารโท โหตีติ โถกโถเกน สุเตน วิชฺชมาเนนาปิ ญาเณน โสมนสฺสปฺปตฺโต น โหติฯ สมวตฺถจาเรติ สมวตฺถิตจาเรฯ ทุติยํ อุตฺตานตฺถเมวฯ

3-4. อตินิวาสสุตฺตาทิวณฺณนา

[223-224] ตติเย พหุภณฺโฑติ พหุปริกฺขาโรฯ พหุเภสชฺโชติ สปฺปินวนีตาทีนํ พหุตาย พหุเภสชฺโชฯ พฺยตฺโตติ พฺยาสตฺโตฯ สํสฏฺโฐติ ปญฺจวิเธน สํสคฺเคน สํสฏฺโฐ หุตฺวาฯ อนนุโลมิเกนาติ สาสนสฺส อนนุจฺฉวิเกนฯ จตุตฺเถ วณฺณมจฺฉรีติ คุณมจฺฉรีฯ ธมฺมมจฺฉรีติ ปริยตฺติมจฺฉรีฯ

5-6. กุลูปกสุตฺตาทิวณฺณนา

[225-226] ปญฺจเม อนามนฺตจาเร อาปชฺชตีติ ‘‘นิมนฺติโต สภตฺโต สมาโน สนฺตํ ภิกฺขุํ อนาปุจฺฉา ปุเรภตฺตํ วา ปจฺฉาภตฺตํ วา กุเลสุ จาริตฺตํ อาปชฺเชยฺยา’’ติ สิกฺขาปเท (ปารา. 294) วุตฺตํ อาปตฺติํ อาปชฺชติฯ รโห นิสชฺชายาติอาทีนิปิ เตสํ เตสํ สิกฺขาปทานํ วเสน เวทิตพฺพานิฯ ฉฏฺเฐ อติเวลนฺติ อติกฺกนฺตปมาณกาลํฯ สตฺตมํ อุตฺตานเมวฯ

8. อุสฺสูรภตฺตสุตฺตวณฺณนา

[228] อฏฺฐเม อุสฺสูรภตฺเตติ อติทิวาปจนภตฺเตฯ น กาเลน ปฏิปูเชนฺตีติ ยาคุกาเล ยาคุํ, ขชฺชกกาเล ขชฺชกํ , โภชนกาเล โภชนํ อปจนฺตา ยุตฺตปฺปยุตฺตกาลสฺส อตินามิตตฺตา น กาเลน ปฏิปูเชนฺติ, อตฺตโน จิตฺเตเนว เทนฺติ นามฯ ตโต เตปิ เตสุ อตฺตโน เคหํ อาคเตสุ ตเถว กโรนฺติฯ กุลปเวณิยา อาคตา พลิปฏิคฺคาหิกา เทวตาปิ ยุตฺตปฺปยุตฺตกาเลน ลาภํ ลภมานาเยว รกฺขนฺติ โคปยนฺติ ปีฬํ อกตฺวาฯ อกาเล ลภมานา ปน ‘‘อิเม อมฺเหสุ อนาทรา’’ติ อารกฺขํ น กโรนฺติฯ

สมณพฺราหฺมณาปิ ‘‘เอเตสํ เคเห โภชนเวลาย โภชนํ น โหติ, ฐิตมชฺฌนฺหิเก เทนฺตี’’ติ มงฺคลามงฺคเลสุ กาตพฺพํ น กโรนฺติฯ วิมุขา กมฺมํ กโรนฺตีติ ‘‘ปาโต กิญฺจิ น ลภาม, ขุทาย ปฏิปีฬิตา กมฺมํ กาตุํ น สกฺโกมา’’ติ กมฺมํ วิสฺสชฺเชตฺวา นิสีทนฺติฯ อโนชวนฺตํ โหตีติ อกาเล ภุตฺตํ โอชํ หริตุํ น สกฺโกติฯ สุกฺกปกฺโข วุตฺตวิปลฺลาเสน เวทิตพฺโพฯ

9. ปฐมกณฺหสปฺปสุตฺตวณฺณนา

[229] นวเม สภีรูติ สนิทฺโท มหานิทฺทํ นิทฺทายติฯ สปฺปฏิภโยติ ตํ นิสฺสาย ภยํ อุปฺปชฺชติ, ตสฺมา สปฺปฏิภโยฯ มิตฺตทุพฺภีติ ปานโภชนทายกมฺปิ มิตฺตํ ทุพฺภติ หิํสติฯ มาตุคาเมปิ เอเสว นโยฯ