เมนู

5. จณฺฑาลสุตฺตวณฺณนา

[175] ปญฺจเม อุปาสกปติกุฏฺโฐติ อุปาสกปจฺฉิมโกฯ โกตูหลมงฺคลิโกติ ‘‘อิมินา อิทํ ภวิสฺสตี’’ติ เอวํ ปวตฺตตฺตา โกตูหลสงฺขาเตน ทิฏฺฐสุตมุตมงฺคเลน สมนฺนาคโตฯ มงฺคลํ ปจฺเจติ โน กมฺมนฺติ มงฺคลํ โอโลเกติ, กมฺมํ น โอโลเกติฯ อิโต จ พหิทฺธาติ อิมมฺหา สาสนา พหิทฺธาฯ ปุพฺพการํ กโรตีติ ทานาทิกํ กุสลกิจฺจํ ปฐมตรํ กโรติฯ

6. ปีติสุตฺตวณฺณนา

[176] ฉฏฺเฐ กินฺติ มยนฺติ เกน นาม อุปาเยน มยํฯ ปวิเวกํ ปีตินฺติ ปฐมทุติยชฺฌานานิ นิสฺสาย อุปฺปชฺชนกปีติํฯ กามูปสํหิตนฺติ กามนิสฺสิตํ ทุวิเธ กาเม อารพฺภ อุปฺปชฺชนกํฯ อกุสลูปสํหิตนฺติ ‘‘มิคสูกราทโย วิชฺฌิสฺสามี’’ติ สรํ ขิปิตฺวา ตสฺมิํ วิรทฺเธ ‘‘วิรทฺธํ มยา’’ติ เอวํ อกุสเล นิสฺสาย อุปฺปชฺชนกํฯ ตาทิเสสุ ปน ฐาเนสุ อวิรชฺฌนฺตสฺส ‘‘สุฏฺฐุ เม วิทฺธํ, สุฏฺฐุ เม ปหฏ’’นฺติ อุปฺปชฺชนกํ อกุสลูปสํหิตํ สุขํ โสมนสฺสํ นามฯ ทานาทิอุปกรณานํ อสมฺปตฺติยา อุปฺปชฺชมานํ ปน กุสลูปสํหิตํ ทุกฺขํ โทมนสฺสนฺติ เวทิตพฺพํฯ

7. วณิชฺชาสุตฺตวณฺณนา

[177] สตฺตเม วณิชฺชาติ วาณิชกมฺมานิฯ อุปาสเกนาติ ติสรณคเตนฯ สตฺถวณิชฺชาติ อาวุธภณฺฑํ กาเรตฺวา ตสฺส วิกฺกโยฯ สตฺตวณิชฺชาติ มนุสฺสวิกฺกโยฯ มํสวณิชฺชาติ สูกรมิคาทโย โปเสตฺวา เตสํ วิกฺกโยฯ มชฺชวณิชฺชาติ ยํกิญฺจิ มชฺชํ กาเรตฺวา ตสฺส วิกฺกโยฯ วิสวณิชฺชาติ วิสํ กาเรตฺวา ตสฺส วิกฺกโยฯ อิติ สพฺพมฺปิ อิมํ วณิชฺชํ เนว อตฺตนา กาตุํ, น ปเร สมาทเปตฺวา กาเรตุํ วฏฺฏติฯ

8. ราชสุตฺตวณฺณนา

[178] อฏฺฐเม ปพฺพาเชนฺตีติ รฏฺฐมฺหา ปพฺพาเชนฺติฯ ยถาปจฺจยํ วา กโรนฺตีติ ยถาธิปฺปายํ ยถาชฺฌาสยํ กโรนฺติฯ ตเถว ปาปกมฺมํ ปเวเทนฺตีติ ยถา เตน กตํ, ตํ ตเถว อญฺเญสํ อาโรเจนฺติ กเถนฺติฯ

9. คิหิสุตฺตวณฺณนา

[179] นวเม สํวุตกมฺมนฺตนฺติ ปิหิตกมฺมนฺตํฯ อาภิเจตสิกานนฺติ อุตฺตมจิตฺตนิสฺสิตานํฯ ทิฏฺฐธมฺมสุขวิหารานนฺติ ปจฺจกฺเขเยว ธมฺเม ปวตฺติกฺขเณ สุขวิหารานํฯ อริยกนฺเตหีติ อริยานํ กนฺเตหิ มคฺคผลสีเลหิฯ

อริยธมฺมํ สมาทายาติ เอตฺถ อริยธมฺโมติ ปญฺจ สีลานิ กถิตานิฯ เมรยํ วารุณินฺติ จตุพฺพิธํ เมรยํ ปญฺจวิธญฺจ สุรํฯ ธมฺมญฺจานุวิตกฺกเยติ นววิธํ โลกุตฺตรธมฺมํ อนุสฺสติวเสเนว วิตกฺเกยฺยฯ อพฺยาปชฺฌํ หิตํ จิตฺตนฺติ นิทฺทุกฺขํ เมตฺตาทิพฺรหฺมวิหารจิตฺตํฯ เทวโลกาย ภาวเยติ พฺรหฺมโลกตฺถาย ภาเวยฺยฯ ปุญฺญตฺถสฺส ชิคีสโตติ ปุญฺเญน อตฺถิกสฺส ปุญฺญํ คเวสนฺตสฺสฯ สนฺเตสูติ พุทฺธปจฺเจกพุทฺธตถาคตสาวเกสุฯ วิปุลา โหติ ทกฺขิณาติ เอวํ ทินฺนทานํ มหปฺผลํ โหติฯ อนุปุพฺเพนาติ สีลปูรณาทินา อนุกฺกเมนฯ เสสํ ติกนิปาเต วุตฺตตฺถเมวฯ

10. คเวสีสุตฺตวณฺณนา

[180] ทสเม สิตํ ปาตฺวากาสีติ มหามคฺเคเนว คจฺฉนฺโต ตํ สาลวนํ โอโลเกตฺวา ‘‘อตฺถิ นุ โข อิมสฺมิํ ฐาเน กิญฺจิ สุการณํ อุปฺปนฺนปุพฺพ’’นฺติ อทฺทส กสฺสปพุทฺธกาเล คเวสินา อุปาสเกน กตํ สุการณํฯ อถสฺส เอตทโหสิ – ‘‘อิทํ สุการณํ ภิกฺขุสงฺฆสฺส อปากฏํ ปฏิจฺฉนฺนํ, หนฺท นํ ภิกฺขุสงฺฆสฺส ปากฏํ กโรมี’’ติ มคฺคา โอกฺกมฺม อญฺญตรสฺมิํ ปเทเส ฐิโตว สิตปาตุกมฺมํ อกาสิ, อคฺคคฺคทนฺเต ทสฺเสตฺวา มนฺทหสิตํ หสิ ฯ ยถา หิ โลกิยมนุสฺสา อุทรํ ปหรนฺตา ‘‘กหํ กห’’นฺติ หสนฺติ, น เอวํ พุทฺธาฯ พุทฺธานํ ปน หสิตํ หฏฺฐปหฏฺฐาการมตฺตเมว โหติฯ

หสิตญฺจ นาเมตํ เตรสหิ โสมนสฺสสหคตจิตฺเตหิ โหติฯ