อารทฺธวีริโยติ ปคฺคหิตวีริโย อโนสกฺกิตมานโสฯ ปหานายาติ ปหานตฺถายฯ อุปสมฺปทายาติ ปฏิลาภตฺถายฯ ถามวาติ วีริยถาเมน สมนฺนาคโตฯ ทฬฺหปรกฺกโมติ ถิรปรกฺกโมฯ อนิกฺขิตฺตธุโร กุสเลสุ ธมฺเมสูติ กุสเลสุ ธมฺเมสุ อโนโรปิตธุโร อโนสกฺกิตวีริโยฯ

อุทยตฺถคามินิยาติ ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ อุทยวยคามินิยา อุทยญฺจ วยญฺจ ปฏิวิชฺฌิตุํ สมตฺถายฯ ปญฺญาย สมนฺนาคโตติ วิปสฺสนาปญฺญาย เจว มคฺคปญฺญาย จ สมงฺคิภูโตฯ อริยายาติ วิกฺขมฺภนวเสน จ สมุจฺเฉทวเสน จ กิเลเสหิ อารกา ฐิตาย ปริสุทฺธายฯ นิพฺเพธิกายาติ สา จ อภินิวิชฺฌนโต นิพฺเพธิกาติ วุจฺจติ, ตาย สมนฺนาคโตติ อตฺโถฯ ตตฺถ มคฺคปญฺญา สมุจฺเฉทวเสน อนิพฺพิทฺธปุพฺพํ อปฺปทาลิตปุพฺพํ โลภกฺขนฺธํ โทสกฺขนฺธํ โมหกฺขนฺธํ นิพฺพิชฺฌติ ปทาเลตีติ นิพฺเพธิกา, วิปสฺสนาปญฺญา ตทงฺควเสน นิพฺเพธิกา, มคฺคปญฺญาย ปฏิลาภสํวตฺตนโต ตพฺพิปสฺสนา นิพฺเพธิกาติ วตฺตุํ วฏฺฏติฯ สมฺมา ทุกฺขกฺขยคามินิยาติ อิธาปิ มคฺคปญฺญา สมฺมา เหตุนา นเยน วฏฺฏทุกฺขญฺจ กิเลสทุกฺขญฺจ เขปยมานา คจฺฉตีติ สมฺมา ทุกฺขกฺขยคามินี นาม, วิปสฺสนาปญฺญา ตทงฺควเสน วฏฺฏทุกฺขญฺจ กิเลสทุกฺขญฺจ เขปยมานา คจฺฉตีติ ทุกฺขกฺขยคามินีฯ ทุกฺขกฺขยคามินิยา วา มคฺคปญฺญาย ปฏิลาภาย สํวตฺตนโตเปสา ทุกฺขกฺขยคามินีติ เวทิตพฺพาฯ อิติ อิมสฺมิํ สุตฺเต ปญฺจ พลานิ มิสฺสกาเนว กถิตานิ, ตถา ปญฺจเมฯ

6. สมาปตฺติสุตฺตวณฺณนา

[6] ฉฏฺเฐ อกุสลสฺส สมาปตฺตีติ อกุสลธมฺมสฺส สมาปชฺชนา, เตน สทฺธิํ สมงฺคิภาโวติ อตฺโถฯ ปริยุฏฺฐาย ติฏฺฐตีติ ปริโยนนฺธิตฺวา ติฏฺฐติฯ

7. กามสุตฺตวณฺณนา

[7] สตฺตเม กาเมสุ ลฬิตาติ วตฺถุกามกิเลสกาเมสุ ลฬิตา อภิรตาฯ อสิตพฺยาภงฺคินฺติ ติณลายนอสิตญฺเจว ติณวหนกาชญฺจฯ กุลปุตฺโตติ อาจารกุลปุตฺโตฯ โอหายาติ ปหายฯ อลํ วจนายาติ ยุตฺตํ วจนายฯ ลพฺภาติ สุลภา สกฺกา ลภิตุํฯ หีนา กามาติ ปญฺจนฺนํ นีจกุลานํ กามาฯ มชฺฌิมา กามาติ มชฺฌิมสตฺตานํ กามาฯ ปณีตา กามาติ ราชราชมหามตฺตานํ กามาฯ กามาตฺเวว สงฺขํ คจฺฉนฺตีติ กามนวเสน กาเมตพฺพวเสน จ กามาอิจฺเจว สงฺขํ คจฺฉนฺติฯ วุทฺโธ โหตีติ มหลฺลโก โหติฯ อลํปญฺโญติ ยุตฺตปญฺโญฯ อตฺตคุตฺโตติ อตฺตนาว คุตฺโต รกฺขิโต, อตฺตานํ วา โคเปตุํ รกฺขิตุํ สมตฺโถฯ นาลํ ปมาทายาติ น ยุตฺโต ปมชฺชิตุํฯ สทฺธาย อกตํ โหตีติ ยํ สทฺธาย กุสเลสุ ธมฺเมสุ กาตุํ ยุตฺตํ, ตํ น กตํ โหติฯ เสสปเทสุปิ เอเสว นโยฯ อนเปกฺโข ทานาหํ, ภิกฺขเว, ตสฺมิํ ภิกฺขุสฺมิํ โหมีติ เอวํ สทฺธาทีหิ กาตพฺพํ กตฺวาว โสตาปตฺติผเล ปติฏฺฐิเต ตสฺมิํ ปุคฺคเล อนเปกฺโข โหมีติ ทสฺเสติฯ อิมสฺมิํ สุตฺเต โสตาปตฺติมคฺโค กถิโตฯ

8. จวนสุตฺตวณฺณนา

[8] อฏฺฐเม สทฺธมฺเมติ สาสนสทฺธมฺเมฯ อสฺสทฺโธติ โอกปฺปนสทฺธาย จ ปกฺขนฺทนสทฺธาย จาติ ทฺวีหิปิ สทฺธาหิ วิรหิโตฯ จวติ นปฺปติฏฺฐาตีติ อิมสฺมิํ สาสเน คุเณหิ จวติ, ปติฏฺฐาตุํ น สกฺโกติฯ อิติ อิมสฺมิํ สุตฺเต อปฺปติฏฺฐานญฺจ ปติฏฺฐานญฺจ กถิตํฯ

9. ปฐมอคารวสุตฺตวณฺณนา

[9] นวเม นาสฺส คารโวติ อคารโวฯ นาสฺส ปติสฺโสติ อปฺปติสฺโส, อเชฏฺฐโก อนีจวุตฺติฯ เสสเมตฺถ ปุริมสทิสเมวฯ

10. ทุติยอคารวสุตฺตวณฺณนา

[10] ทสเม อภพฺโพติ อภาชนํฯ วุทฺธินฺติ วฑฺฒิํฯ วิรูฬฺหินฺติ วิรูฬฺหมูลตาย นิจฺจลภาวํฯ เวปุลฺลนฺติ มหนฺตภาวํฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติฯ

เสขพลวคฺโค ปฐโมฯ