อปิเจตฺถ หิโรตฺตปฺเปหิ ตีสุ ทฺวาเรสุ สํวโร สมฺปชฺชติ, โส จตุปาริสุทฺธิสีลํ โหติ ฯ อิติ อิมสฺมิํ สุตฺเต เอกาทสสุ ฐาเนสุ อรหตฺตํ ปกฺขิปิตฺวา เทสนาย กูฏํ คหิตนฺติ เวทิตพฺพํฯ

4. ธมฺมญฺญูสุตฺตวณฺณนา

[68] จตุตฺเถ กาลํ ชานาตีติ ยุตฺตปฺปตฺตกาลํ ชานาติฯ อยํ กาโล อุทฺเทสสฺสาติ อยํ พุทฺธวจนํ อุคฺคณฺหนกาโลฯ ปริปุจฺฉายาติ อตฺถานตฺถํ การณาการณํ ปริปุจฺฉายฯ โยคสฺสาติ โยเค กมฺมํ ปกฺขิปนสฺสฯ ปฏิสลฺลานสฺสาติ นิลียนสฺส เอกีภาวสฺสฯ ธมฺมานุธมฺมปฺปฏิปนฺโนติ นวนฺนํ โลกุตฺตรธมฺมานํ อนุรูปธมฺมํ ปุพฺพภาคปฏิปทํ ปฏิปนฺโนฯ เอวํ โข, ภิกฺขเว, ภิกฺขุ ปุคฺคลปโรปรญฺญู โหตีติ เอวํ ภิกฺขุ ปุคฺคลานํ ปโรปรํ ติกฺขมุทุภาวํ ชานนสมตฺโถ นาม โหติฯ

5. ปาริจฺฉตฺตกสุตฺตวณฺณนา

[69] ปญฺจเม ปนฺนปลาโสติ ปติตปลาโสฯ ชาลกชาโตติ สญฺชาตปตฺตปุปฺผชาโลฯ ตสฺส หิ ปตฺตชาลญฺจ ปุปฺผชาลญฺจ สเหว นิกฺขมติฯ ขารกชาโตติ ปาฏิเยกฺกํ สญฺชาเตน สุวิภตฺเตน ปตฺตชาลเกน จ ปุปฺผชาลเกน จ สมนฺนาคโตฯ กุฏุมลกชาโตติ สญฺชาตมกุโฬฯ โกรกชาโตติ อวิกสิเตหิ มหากุจฺฉีหิ สมฺภินฺนมุเขหิ ปุปฺเผหิ สมนฺนาคโตฯ สพฺพปาลิผุลฺโลติ สพฺพากาเรน สุปุปฺผิโตฯ ทิพฺเพ จตฺตาโร มาเสติ ทิพฺเพน อายุนา จตฺตาโร มาเสฯ มนุสฺสคณนาย ปน ตานิ ทฺวาทส วสฺสสหสฺสานิ โหนฺติฯ ปริจาเรนฺตีติ อิโต จิโต จ อินฺทฺริยานิ จาเรนฺติ, กีฬนฺติ รมนฺตีติ อตฺโถฯ

อาภาย ผุฏํ โหตีติ ตตฺตกํ ฐานํ โอภาเสน ผุฏํ โหติฯ เตสญฺหิ ปุปฺผานํ พาลสูริยสฺส วิย อาภา โหติ, ปตฺตานิ ปณฺณจฺฉตฺตปฺปมาณานิ, อนฺโต มหาตุมฺพมตฺตา เรณุ โหติฯ ปุปฺผิเต ปน ปาริจฺฉตฺตเก อาโรหนกิจฺจํ วา องฺกุสกํ คเหตฺวา นมนกิจฺจํ วา ปุปฺผาหรณตฺถํ จงฺโคฏกกิจฺจํ วา นตฺถิ, กนฺตนกวาโต อุฏฺฐหิตฺวา ปุปฺผานิ วณฺฏโต กนฺตติ, สมฺปฏิจฺฉนกวาโต สมฺปฏิจฺฉติ, ปเวสนกวาโต สุธมฺมํ เทวสภํ ปเวเสติ, สมฺมชฺชนกวาโต ปุราณปุปฺผานิ นีหรติ, สนฺถรณกวาโต ปตฺตกณฺณิกเกสรานิ รญฺเชนฺโต สนฺถรติฯ