9. นิพฺเพธิกสุตฺตวณฺณนา

[63] นวเม อนิพฺพิทฺธปุพฺเพ อปฺปทาลิตปุพฺเพ โลภกฺขนฺธาทโย นิพฺพิชฺฌติ ปทาเลตีติ นิพฺเพธิกปริยาโย, นิพฺพิชฺฌนการณนฺติ อตฺโถฯ นิทานสมฺภโวติ กาเม นิเทติ อุปฺปาทนสมตฺถตาย นิยฺยาเทตีติ นิทานํฯ สมฺภวติ ตโตติ สมฺภโว, นิทานเมว สมฺภโว นิทานสมฺภโวฯ เวมตฺตตาติ นานากรณํฯ

กามคุณาติ กามยิตพฺพฏฺเฐน กามา, พนฺธนฏฺเฐน คุณา ‘‘อนฺตคุณ’’นฺติอาทีสุ วิยฯ จกฺขุวิญฺเญยฺยาติ จกฺขุวิญฺญาเณน ปสฺสิตพฺพาฯ อิฏฺฐาติ ปริยิฏฺฐา วา โหนฺตุ มา วา, อิฏฺฐารมฺมณภูตาติ อตฺโถฯ กนฺตาติ กมนียาฯ มนาปาติ มนวฑฺฒนกาฯ ปิยรูปาติ ปิยชาติกาฯ กามูปสญฺหิตาติ อารมฺมณํ กตฺวา อุปฺปชฺชมาเนน กาเมน อุปสญฺหิตาฯ รชนียาติ ราคุปฺปตฺติการณภูตาฯ เนเต กามาติ น เอเต กมนฏฺเฐน กามา นาม โหนฺติฯ สงฺกปฺปราโคติ สงฺกปฺปวเสน อุปฺปนฺนราโคฯ กาโมติ อยํ กามปฺปหานาย ปฏิปนฺเนหิ ปหาตพฺโพฯ กมนฏฺเฐน กามา นามฯ จิตฺรานีติ จิตฺรวิจิตฺรารมฺมณานิฯ

ผสฺโสติ สหชาตผสฺโสฯ กามยมาโนติ กามํ กามยมาโนฯ ตชฺชํ ตชฺชนฺติ ตชฺชาติกํ ตชฺชาติกํฯ ปุญฺญภาคิยนฺติ ทิพฺเพ กาเม ปตฺเถตฺวา สุจริตปาริปูริยา เทวโลเก นิพฺพตฺตสฺส อตฺตภาโว ปุญฺญภาคิโย นาม, ทุจฺจริตปาริปูริยา อปาเย นิพฺพตฺตสฺส อตฺตภาโว อปุญฺญภาคิโย นามฯ อยํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, กามานํ วิปาโกติ อยํ ทุวิโธปิ กามปตฺถนํ นิสฺสาย อุปฺปนฺนตฺตา กามานํ วิปาโกติ วุจฺจติฯ โส อิมํ นิพฺเพธิกนฺติ โส ภิกฺขุ อิมํ ฉตฺติํสฏฺฐาเนสุ นิพฺพิชฺฌนกํ เสฏฺฐจริยํ ชานาติฯ กามนิโรธนฺติ กามานํ นิโรธเน เอวํ ลทฺธนามํฯ อิมสฺมิญฺหิ ฐาเน พฺรหฺมจริยสงฺขาโต มคฺโคว กามนิโรโธติ วุตฺโตฯ

สามิสาติ กิเลสามิสสมฺปยุตฺตาฯ อิมินา นเยน สพฺพฐาเนสุ อตฺโถ เวทิตพฺโพฯ อปิเจตฺถ โวหารเวปกฺกนฺติ โวหารวิปากํฯ กถาสงฺขาโต หิ โวหาโร สญฺญาย วิปาโก นามฯ ยถา ยถา นนฺติ เอตฺถ นํ-อิติ นิปาตมตฺตเมวฯ