ชีวกวตฺถุ

[256] นวเม ปุคฺคลปฺปสนฺนานนฺติ ปุคฺคลิยปฺปสาเทน สมนฺนาคตานํ อุปาสกานํ ชีวโก โกมารภจฺโจ อคฺโคติ ทสฺเสติฯ โส หิ ปทุมุตฺตรพุทฺธกาเล หํสวติยํ กุลเคเห นิพฺพตฺโต ฯ สตฺถุ ธมฺมกถํ สุณนฺโต สตฺถารํ เอกํ อุปาสกํ ปุคฺคลปฺปสนฺนานํ อคฺคฏฺฐาเน ฐเปนฺตํ ทิสฺวา อธิการกมฺมํ กตฺวา ตํ ฐานนฺตรํ ปตฺเถสิฯ โส กปฺปสตสหสฺสํ เทวมนุสฺเสสุ สํสริตฺวา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท ราชคหนคเร อภยราชกุมารํ ปฏิจฺจ สาลวติยา นาม รูปูปชีวินิยา กุจฺฉิมฺหิ นิพฺพตฺโตฯ รูปูปชีวินิโย จ นาม วิชาตกาเล สเจ ปุตฺโต โหติ, ฉฑฺเฑนฺติฯ สเจ ธีตา, ปฏิชคฺคนฺติฯ อิติ สา ตํ ทารกํ กตฺตรสุปฺปเกน สงฺการกูเฏ ฉฑฺฑาเปสิฯ อถ นํ อภโย ราชกุมาโร ราชุปฏฺฐานํ คจฺฉนฺโต ตํ ทิสฺวา ‘‘กิํ, ภเณ, เอตํ กาเกหิ สมฺปริกิณฺณ’’นฺติ มนุสฺเส เปเสตฺวา ‘‘ทารโก เทวา’’ติฯ ชีวติ, ภเณติ, ‘‘ชีวติ, เทวา’’ติ สุตฺวา อตฺตโน อนฺเตปุเร โปสาเปสิฯ ตสฺส ชีวตีติ กถิตตฺตา ชีวโกติ นามํ อกํสุ, กุมาเรน โปสาปิโตติ โกมารภจฺโจติ นามํ อกํสุฯ

โส อตฺตโน โสฬสวสฺสุทฺเทสิกกาเล ตกฺกสิลํ คนฺตฺวา เวชฺชสิปฺปํ อุคฺคณฺหิตฺวา พิมฺพิสารรญฺโญ สนฺติกา สกฺการํ ลภิตฺวา จณฺฑปชฺโชตสฺส รญฺโญ โรคํ ผาสุกํ อกาสิฯ โส ตสฺส ปญฺจ ตณฺฑุลสกฏสตานิ โสฬส กหาปณสหสฺสานิ ทุสฺสสหสฺสปริวารํ อนคฺฆํ สิเวยฺยกํ ทุสฺสยุคญฺจ เปเสสิฯ ตสฺมิํ สมเย สตฺถา ราชคหํ อุปนิสฺสาย คิชฺฌกูเฏ ปพฺพเต วิหรติฯ ชีวโก สตฺถุ อุสฺสนฺนธาตุเก กาเย วิเรจนํ ทตฺวา เภสชฺชํ กโรนฺโต ‘‘จตฺตาโร ปจฺจยา มม สนฺตกาว โหนฺตู’’ติ สตฺถารํ อตฺตโน วิหาเร วสาเปตฺวา สตฺถุ เภสชฺชํ กตฺวา ตํ ทุสฺสยุคํ อุปเนตฺวา ‘‘อิทํ, ภนฺเต, ตุมฺเหเยว ปริโภคํ กโรถา’’ติ วตฺวา เตน สทฺธิํ ลทฺธํ ทุสฺสสหสฺสํ ภิกฺขุสงฺฆสฺส อทาสิฯ อยเมตฺถ สงฺเขโป, วิตฺถาเรน ปน ชีวกวตฺถุ ขนฺธเก (มหาว. 326 อาทโย) อาคตเมวฯ สตฺถา อปรภาเค เชตวเน วิหรนฺโต ชีวกํ โกมารภจฺจํ ปุคฺคลปฺปสนฺนานํ อคฺคฏฺฐาเน ฐเปสีติฯ