เมนู

สิงฺคาลกมาตาเถรีวตฺถุ

[247] เตรสเม สทฺธาธิมุตฺตานนฺติ สทฺธาลกฺขเณ อภินิวิฏฺฐานํ, สิงฺคาลกมาตา, อคฺคาติ ทสฺเสติฯ อยํ กิร ปทุมุตฺตรพุทฺธกาเล หํสวติยํ กุลฆเร นิพฺพตฺตา สตฺถุ ธมฺมกถํ สุณนฺตี สตฺถารํ เอกํ ภิกฺขุนิํ สทฺธาธิมุตฺตานํ อคฺคฏฺฐาเน ฐเปนฺตํ ทิสฺวา อธิการกมฺมํ กตฺวา ตํ ฐานนฺตรํ ปตฺเถสิฯ สา กปฺปสตสหสฺสํ เทวมนุสฺเสสุ สํสริตฺวา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท ราชคหนคเร เสฏฺฐิกุเล นิพฺพตฺตา สมานชาติกํ กุลํ คนฺตฺวา เอกํ ปุตฺตํ วิชายิ, ตสฺส สิงฺคาลกกุมาโรติ นามํ อกํสุฯ สาปิ เตเนว การเณน สิงฺคาลกมาตา นาม ชาตาฯ สา เอกทิวสํ สตฺถุ ธมฺมกถํ สุตฺวา ปฏิลทฺธสทฺธา สตฺถุ สนฺติกํ คนฺตฺวา ปพฺพชิฯ ปพฺพชิตกาลโต ปฏฺฐาย สทฺธินฺทฺริยํ อธิมตฺตํ ปฏิลภิฯ สา ธมฺมสฺสวนตฺถาย วิหารํ คนฺตฺวา ทสพลสฺส สรีรสมฺปตฺติํ โอโลกยมานาว ติฏฺฐติฯ สตฺถา ตสฺสา สทฺธาลกฺขเณ อภินิวิฏฺฐภาวํ ญตฺวา สปฺปายํ กตฺวา ปสาทนียเมว ธมฺมํ เทเสสิฯ สาปิ เถรี สทฺธาลกฺขณเมว ธุรํ กตฺวา อรหตฺตํ ปาปุณิฯ อถ นํ สตฺถา อปรภาเค เชตวเน นิสีทิตฺวา ภิกฺขุนิโย ปฏิปาฏิยา ฐานนฺตเร ฐเปนฺโต อิมํ เถริํ สทฺธาธิมุตฺตานํ อคฺคฏฺฐาเน ฐเปสีติฯ

ปญฺจมวคฺควณฺณนาฯ

เตรสสุตฺตปฏิมณฺฑิตาย เถริปาฬิยา วณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

14. เอตทคฺควคฺโค

(14) 6. ฉฏฺฐเอตทคฺควคฺโค

ตปุสฺสภลฺลิกวตฺถุ

[248] อุปาสกปาฬิยา ปฐเม ปฐมํ สรณํ คจฺฉนฺตานนฺติ สพฺพปฐมํ สรณํ คจฺฉนฺตานํ ตปุสฺโส จ ภลฺลิโก จาติ อิเม ทฺเว วาณิชา อคฺคาติ ทสฺเสติฯ อิเม กิร ปทุมุตฺตรพุทฺธกาเล หํสวติยํ กุลเคเห ปฏิสนฺธิํ คเหตฺวา อปรภาเค สตฺถุ ธมฺมเทสนํ สุณนฺตา สตฺถารํ ทฺเว อุปาสเก ปฐมํ สรณํ คจฺฉนฺตานํ อคฺคฏฺฐาเน ฐเปนฺตํ ทิสฺวา อธิการกมฺมํ กตฺวา ตํ ฐานนฺตรํ ปตฺถยิํสุฯ เต กปฺปสตสหสฺสํ เทวมนุสฺเสสุ สํสริตฺวา อมฺหากํ โพธิสตฺตสฺส สพฺพญฺญุตญฺญาณปตฺติโต ปุเรตรเมว อสิตญฺชนนคเร กุฏุมฺพิยเคเห นิพฺพตฺติํสุฯ เชฏฺฐภาติโก ตปุสฺโส นาม อโหสิ, กนิฏฺโฐ ภลฺลิโก นามฯ

เต อปเรน สมเยน ฆราวาสํ วสนฺตา กาเลน กาลํ ปญฺจ สกฏสตานิ โยชาเปตฺวา วาณิชกมฺมํ กโรนฺตา จรนฺติฯ ตสฺมิํ สมเย อมฺหากํ โพธิสตฺโต สพฺพญฺญุตํ ปตฺวา สตฺตสตฺตาหํ โพธิมณฺเฑ วิหริตฺวา อฏฺฐเม สตฺตาเห ราชายตนมูเล นิสีทิฯ ตสฺมิํ สมเย เต วาณิชา ปญฺจมตฺเตหิ สกฏสเตหิ ตํ ฐานํ อนุปฺปตฺตา อเหสุํฯ เตสํ อนนฺตเร อตฺตภาเว มาตา ตสฺมิํ ปเทเส เทวตา หุตฺวา นิพฺพตฺติฯ สา จินฺเตสิ – ‘‘อิทานิ พุทฺธานํ อาหาโร ลทฺธุํ วฏฺฏติฯ น หิ สกฺกา อิโต ปรํ นิราหาเรหิ ยาเปตุํฯ อิเม จ เม ปุตฺตา อิมินา มคฺเคน คจฺฉนฺติ, เตหิ อชฺช พุทฺธานํ ปิณฺฑปาตํ ทาเปตุํ วฏฺฏตี’’ติ ปญฺจสุ สกฏสเตสุ ยุตฺตโคณานํ คมนุปจฺเฉทํ อกาสิฯ เต ‘‘กิํ นาเมต’’นฺติ นานาวิธานิ นิมิตฺตานิ โอโลเกนฺติฯ อถ เตสํ กิลมนภาวํ ญตฺวา เอกสฺส ปุริสสฺส สรีเร อธิมุจฺจิตฺวา ‘‘กิํ การณา กิลมถ? ตุมฺหากํ อญฺโญ ยกฺขาวฏฺโฏ วา ภูตาวฏฺโฏ วา นาคาวฏฺโฏ วา นตฺถิ, อหํ ปน โว อตีตตฺตภาเว มาตา อิมสฺมิํ ฐาเน ภุมฺมเทวตา หุตฺวา นิพฺพตฺตาฯ เอส ทสพโล ราชายตนมูเล นิสินฺโน, ตสฺส ปฐมํ ปิณฺฑปาตํ เทถา’’ติฯ

เต ตสฺสา กถํ สุตฺวา ตุฏฺฐมานสา หุตฺวา มนฺถญฺจ มธุปิณฺฑิกญฺจ สุวณฺณถาลเกน อาทาย สตฺถุ สนฺติกํ คนฺตฺวา ‘‘อิมํ โภชนํ ปฏิคฺคณฺหถ, ภนฺเต’’ติ อาหํสุฯ สตฺถา อตีตพุทฺธานํ อาจิณฺณํ โอโลเกสิ, อถสฺส จตฺตาโร มหาราชาโน เสลมเย ปตฺเต อุปนาเมสุํฯ สตฺถา ‘‘เตสํ มหปฺผลํ โหตู’’ติ จตฺตาโรปิ ปตฺเต ‘‘เอโกว ปตฺโต โหตู’’ติ อธิฏฺฐาสิฯ ตสฺมิํ ขเณ เต วาณิชา ตถาคตสฺส ปตฺเต มนฺถญฺจ มธุปิณฺฑิกญฺจ ปติฏฺฐเปตฺวา ปริภุตฺตกาเล อุทกํ ทตฺวา ภตฺตกิจฺจปริโยสาเน สตฺถารํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิํสุฯ