สาคตตฺเถรวตฺถุ

[232] ทสเม เตโชธาตุกุสลานนฺติ เตโชธาตุํ สมาปชฺชิตุํ กุสลานํ สาคตตฺเถโร อคฺโคติ ทสฺเสติฯ อยญฺหิ เถโร เตโชธาตุสมาปตฺติยา อมฺพติตฺถนาคสฺส เตชสา เตชํ ปริยาทิยิตฺวา ตํ นาคํ นิพฺพิเสวนํ อกาสิฯ ตสฺมา เตโชธาตุกุสลานํ อคฺโค นาม ชาโตฯ

ตสฺส ปญฺหกมฺเม อยมนุปุพฺพิกถา – อยมฺปิ หิ ปทุมุตฺตรพุทฺธกาเล หํสวติยํ กุลเคเห ปฏิสนฺธิํ คเหตฺวา อปรภาเค สตฺถุธมฺมเทสนํ สุณนฺโต สตฺถารํ เอกํ ภิกฺขุํ เตโชธาตุกุสลานํ อคฺคฏฺฐาเน ฐเปนฺตํ ทิสฺวา อธิการกมฺมํ กตฺวา ตํ ฐานนฺตรํ ปตฺเถสิฯ โส ยาวชีวํ กุสลํ กตฺวา เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท สาวตฺถิยํ พฺราหฺมณกุเล นิพฺพตฺติ, สาคตมาณโวติสฺส นามํ อกํสุฯ โส อปรภาเค สตฺถุ ธมฺมเทสนํ สุตฺวา ปฏิลทฺธสทฺโธ ปพฺพชิตฺวา อฏฺฐ สมาปตฺติโย นิพฺพตฺเตตฺวา ตตฺถ วสีภาวํ ปาปุณิฯ

อเถกทิวสํ สตฺถา จาริกํ จรมาโน โกสมฺพินครสมีปํ อคมาสิฯ เตน จ สมเยน นทีติตฺเถ โปราณกนาวิกสฺส พหู อาคนฺตุกคมิกา เวริโน หุตฺวา ตํ โปเถตฺวา มารยิํสุฯ โส วิรุทฺเธน จิตฺเตน ปตฺถนํ ปฏฺฐเปตฺวา ตสฺมิํเยว ติตฺเถ มหานุภาโว นาคราชา หุตฺวา นิพฺพตฺโตฯ โส วิรุทฺธจิตฺตตฺตา อกาเลเยว วสฺสาเปติ, กาเล ปน น วสฺสาเปติ, สสฺสานิ น สมฺมา สมฺปชฺชนฺติฯ สกลรฏฺฐวาสิโน จ ตสฺส วูปสมนตฺถํ อนุสํวจฺฉรํ พลิกมฺมํ กโรนฺติ, วสนตฺถาย จสฺส เอกํ เคหํ อกํสุฯ สตฺถาปิ เตเนว ติตฺเถน อุตฺตริตฺวา ภิกฺขุสงฺฆปริวุโต ‘‘ตสฺมิํเยว ปเทเส รตฺติํ วสิสฺสามี’’ติ อคมาสิฯ

อถายํ เถโร ‘‘จณฺโฑ กิเรตฺถ นาคราชา’’ติ สุตฺวา ‘‘อิมํ นาคราชานํ ทเมตฺวา นิพฺพิเสวนํ กตฺวา สตฺถุ วสนฏฺฐานํ ปริยาเทตุํ วฏฺฏตี’’ติ นาคราชสฺส วสนฏฺฐานํ ปวิสิตฺวา ปลฺลงฺกํ อาภุชิตฺวา นิสีทิฯ นาโค กุชฺฌิตฺวา ‘‘โกนามายํ มุณฺฑโก มยฺหํ วสนฏฺฐานํ ปวิสิตฺวา นิสินฺโน’’ติ ธูปายิ, เถโร อุตฺตริตรํ ธูปายิฯ นาโค, ปชฺชลิ, เถโรปิ อุตฺตริตรํ ปชฺชลิตฺวา ตสฺส เตชํ ปริยาทิยิฯ