เถโร ภตฺตกิจฺจํ กตฺวา ทสพลสฺส อาหริตพฺพํ ภตฺตํ คเหตฺวา ธมฺมกถํ กเถตฺวา ทสพลสฺส อทสฺสเนเนว สกลราชนิเวสนํ สทฺธาปฏิลาภํ ลภาเปตฺวา สพฺเพสํ ปสฺสนฺตานญฺเญว ปตฺตํ อากาเส วิสฺสชฺเชตฺวา สยมฺปิ เวหาสํ อพฺภุคฺคนฺตฺวา ปิณฺฑปาตํ อาทาย สตฺถุ หตฺเถ ฐเปสิ, สตฺถา ตํ ปิณฺฑปาตํ ปริภุญฺชิฯ เถโร สฏฺฐิโยชนมคฺคํ โยชนปรมํ คจฺฉนฺตสฺส สตฺถุโน ทิวเส ทิวเส ราชเคหโต ภตฺตํ อาหริตฺวา อทาสิฯ เอวํ วตฺถุ เวทิตพฺพํฯ อถ อปรภาเค สตฺถา ‘‘มยฺหํ ปิตุ มหาราชสฺส สกลนิเวสนํ ปสาเทสี’’ติ เถรํ กุลปฺปสาทกานํ อคฺคฏฺฐาเน ฐเปสีติฯ

พากุลตฺเถรวตฺถุ

[226] จตุตฺเถ อปฺปาพาธานนฺติ นิราพาธานํฯ พากุโลติ ทฺวีสุ กุเลสุ วฑฺฒิตตฺตา เอวํลทฺธนาโม เถโรฯ

ตสฺส ปญฺหกมฺเม อยมนุปุพฺพิกถา – อยํ กิร อตีเต อิโต กปฺปสตสหสฺสาธิเก อสงฺเขฺยยฺยมตฺถเก อโนมทสฺสิทสพลสฺส นิพฺพตฺติโต ปุเรตรเมว พฺราหฺมณกุเล ปฏิสนฺธิํ คณฺหิตฺวา วยํ อาคมฺม อุคฺคหิตเวโท เวทตฺตเย สารํ อปสฺสนฺโต ‘‘สมฺปรายิกตฺถํ คเวสิสฺสามี’’ติ ปพฺพตปาเท อิสิปพฺพชฺชํ ปพฺพชิตฺวา ปญฺจาภิญฺญา-อฏฺฐสมาปตฺติลาภี หุตฺวา ฌานกีฬิตาย วีตินาเมสิฯ ตสฺมิํ สมเย อโนมทสฺสี โพธิสตฺโต สพฺพญฺญุตํ ปตฺวา อริยคณปริวุโต จาริกํ จรติฯ ตาปโส ‘‘ตีณิ รตนานิ อุปฺปนฺนานี’’ติ สุตฺวา สตฺถุ สนฺติกํ คนฺตฺวา ธมฺมํ สุตฺวา เทสนาปริโยสาเน สรเณสุ ปติฏฺฐิโต, อตฺตโน ฐานํ ปน วิชหิตุํ นาสกฺขิฯ โส กาเลน กาลํ สตฺถุ ทสฺสนาย เจว คจฺฉติ, ธมฺมญฺจ สุณาติฯ

อเถกสฺมิํ สมเย ตถาคตสฺส อุทรวาโต อุปฺปชฺชิฯ ตาปโส สตฺถุ ทสฺสนตฺถาย อาคโต ‘‘สตฺถา คิลาโน’’ติ สุตฺวา ‘‘โก, ภนฺเต, อาพาโธ’’ติฯ ‘‘อุทรวาโต’’ติ วุตฺเต ‘‘อยํ กาโล มยฺหํ ปุญฺญํ กาตุ’’นฺติ ปพฺพตปาทํ คนฺตฺวา นานาวิธานิ เภสชฺชานิ สโมธาเนตฺวา ‘‘อิทํ เภสชฺชํ สตฺถุ อุปเนถา’’ติ อุปฏฺฐากตฺเถรสฺส อทาสิฯ สห เภสชฺชสฺส อุปโยเคน อุทรวาโต ปฏิปฺปสฺสมฺภิฯ