เมนู

สตฺถา ‘‘เอตฺตาวตา พาหิยสฺส ญาณํ ปริปากํ คต’’นฺติ ญตฺวา ‘‘ตสฺมาติห เต, พาหิย, เอวํ สิกฺขิตพฺพํ ทิฏฺเฐ ทิฏฺฐมตฺตํ ภวิสฺสตี’’ติ (อุทา. 10) อิมินา โอวาเทน โอวทิ ฯ โสปิ เทสนาปริโยสาเน อนฺตรวีถิยํ ฐิโตว เทสนานุสาเรน ญาณํ เปเสตฺวา สห ปฏิสมฺภิทาหิ อรหตฺตํ ปาปุณิฯ

โส อตฺตโน กิจฺจํ มตฺถกปฺปตฺตํ ญตฺวา ภควนฺตํ ปพฺพชฺชํ ยาจิตฺวา อปริปุณฺณปตฺตจีวรตาย ปตฺตจีวรํ ปริเยสนฺโต สงฺการฏฺฐานโต โจฬกฺขณฺฑานิ สํกฑฺฒติฯ อถ นํ ปุพฺพเวริโก อมนุสฺโส เอกิสฺสา ตรุณวจฺฉาย คาวิยา สรีเร อธิมุจฺจิตฺวา ชีวิตกฺขยํ ปาเปสิฯ สตฺถา สาวตฺถิโต นิกฺขมนฺโต อนฺตรวีถิยํ พาหิยํ สงฺการฏฺฐาเน ปติตํ ทิสฺวา ‘‘คณฺหถ, ภิกฺขเว, พาหิยสฺส ทารุจีริยสฺส สรีร’’นฺติ นีหราเปตฺวา สรีรกิจฺจํ กาเรตฺวา จาตุมหาปเถ เจติยํ การาเปสิฯ ตโต สงฺฆมชฺเฌ กถา อุทปาทิ – ‘‘ตถาคโต ภิกฺขุสงฺเฆน พาหิยสฺส สรีรชฺฌาปนกิจฺจํ กาเรสิ, ธาตุโย คเหตฺวา เจติยํ กาเรสิ, กตรมคฺโค นุ โข เตน สจฺฉิกโต, สามเณโร นุ โข โส, ภิกฺขุ นุ โข’’ติ จิตฺตํ อุปฺปาทยิํสุ ฯ สตฺถา ตํ อฏฺฐุปฺปตฺติํ กตฺวา ‘‘ปณฺฑิโต, ภิกฺขเว, พาหิโย’’ติ อุปริ ธมฺมเทสนํ วฑฺเฒตฺวา ตสฺส ปรินิพฺพุตภาวํ ปกาเสสิฯ ปุน สงฺฆมชฺเฌ กถา อุทปาทิ ‘‘น จ สตฺถารา พาหิยสฺส พหุ ธมฺโม เทสิโต, อรหตฺตํ ปตฺโตติ จ วเทติฯ กิํ นาเมต’’นฺติ? สตฺถา ‘‘ธมฺโม มนฺโท พหูติ อการณํ, วิสปีตกสฺส อคโท วิย เจโส’’ติ วตฺวา ธมฺมปเท คาถมาห –

‘‘สหสฺสมปิ เจ คาถา, อนตฺถปทสํหิตา;

เอกํ คาถาปทํ เสยฺโย, ยํ สุตฺวา อุปสมฺมตี’’ติฯ (ธ. ป. 100);

เทสนาปริโยสาเน จตุราสีติ ปาณสหสฺสานิ อมตปานํ ปิวิํสุฯ อิทญฺจ ปน พาหิยตฺเถรสฺส วตฺถุ สุตฺเต (อุทา. 10) อาคตตฺตา วิตฺถาเรน น กถิตํฯ อปรภาเค ปน สตฺถา สงฺฆมชฺเฌ นิสินฺโน พาหิยตฺเถรํ ขิปฺปาภิญฺญานํ อคฺคฏฺฐาเน ฐเปสีติฯ

กุมารกสฺสปตฺเถรวตฺถุ

[217] นวเม จิตฺตกถิกานนฺติ วิจิตฺตํ กตฺวา ธมฺมํ กเถนฺตานํฯ เถโร กิร เอกสฺสปิ ทฺวินฺนมฺปิ ธมฺมํ กเถนฺโต พหูหิ อุปมาหิ จ การเณหิ จ มณฺฑยิตฺวา โพเธนฺโต กเถติฯ ตสฺมา จิตฺตกถิกานํ อคฺโค นาม ชาโตฯ