เมนู

ปิลินฺทวจฺฉตฺเถรวตฺถุ

[215] สตฺตเม เทวตานํ ปิยมนาปานนฺติ เทวตานํ ปิยานญฺเจว มนาปานญฺจ ปิลินฺทวจฺฉตฺเถโร อคฺโคติ ทสฺเสติฯ โส กิร อนุปฺปนฺเน พุทฺเธ จกฺกวตฺตี ราชา หุตฺวา มหาชนํ ปญฺจสุ สีเลสุ ปติฏฺฐาเปตฺวา สคฺคปรายณํ อกาสิฯ เยภุยฺเยน กิร ฉสุ กามสคฺเคสุ นิพฺพตฺตเทวตา ตสฺเสว โอวาทํ ลภิตฺวา นิพฺพตฺตนิพฺพตฺตฏฺฐาเน อตฺตโน สมฺปตฺติํ โอโลเกตฺวา ‘‘กํ นุ โข นิสฺสาย อิมํ สคฺคสมฺปตฺติํ ลภิมฺหา’’ติ อาวชฺชมานา อิมํ เถรํ ทิสฺวา ‘‘เถรํ นิสฺสาย อมฺเหหิ สมฺปติ ลทฺธา’’ติ สายํปาตํ เถรํ นมสฺสนฺติฯ ตสฺมา โส เทวตานํ ปิยมนาปานํ อคฺโค นาม ชาโตฯ ปิลินฺโทติ ปนสฺส โคตฺตํ, วจฺโฉติ นามํฯ ตทุภยํ สํสนฺเทตฺวา ปิลินฺทวจฺโฉติ วุจฺจติฯ

ตสฺส ปญฺหกมฺเม อยมนุปุพฺพิกถา – อยํ กิร ปทุมุตฺตรพุทฺธกาเล หํสวตีนคเร มหาโภคกุเล นิพฺพตฺโต ปุริมนเยเนว สตฺถุ ธมฺมเทสนํ สุณนฺโต สตฺถารํ เอกํ ภิกฺขุํ เทวตานํ ปิยมนาปฏฺฐาเน ฐเปนฺตํ ทิสฺวา ตํ ฐานนฺตรํ ปตฺเถตฺวา ยาวชีวํ กุสลํ กตฺวา เทวมนุสฺเสสุ สํสรนฺโต อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท สาวตฺถิยํ พฺราหฺมณกุเล นิพฺพตฺติฯ ปิลินฺทวจฺโฉติสฺส นามํ อกํสุฯ โส อปเรน สมเยน สตฺถุ ธมฺมเทสนํ สุตฺวา ปฏิลทฺธสทฺโธ ปพฺพชิตฺวา อุปสมฺปนฺโน วิปสฺสนํ วฑฺเฒตฺวา อรหตฺตํ ปาปุณิฯ โส คิหีหิปิ ภิกฺขูหิปิ สทฺธิํ กเถนฺโต ‘‘เอหิ, วสล, คจฺฉ, วสล, อาหร, วสล, คณฺห, วสลา’’ติ วสลวาเทเนว สมุทาจรติฯ ตํ กถํ อาหริตฺวา ตถาคตํ ปุจฺฉิํสุ – ‘‘ภควา อริยา นาม ผรุสวาจา น โหนฺตี’’ติฯ ภิกฺขเว, อริยานํ ปรวมฺภนวเสน ผรุสวาจา นาม นตฺถิ, อปิจ โข ปน ภวนฺตเร อาจิณฺณวเสน ภเวยฺยาติฯ ภนฺเต, ปิลินฺทวจฺฉตฺเถโร อุฏฺฐาย สมุฏฺฐาย คิหีหิปิ ภิกฺขูหิปิ สทฺธิํ กเถนฺโต, ‘‘วสล, วสลา’’ติ กเถติ, กิเมตฺถ การณํ ภควาติฯ ภิกฺขเว, น มยฺหํ ปุตฺตสฺส เอตํ อิทาเนว อาจิณฺณํ, อตีเต ปเนส ปญฺจ ชาติสตานิ วสลวาทิพฺราหฺมณกุเล นิพฺพตฺติฯ อิจฺเจส ภวาจิณฺเณเนว กเถสิ, น ผรุสวเสนฯ อริยานญฺหิ โวหาโร ผรุโสปิ สมาโน เจตนาย อผรุสภาเวน ปริสุทฺโธว, อปฺปมตฺตกมฺเปตฺถ ปาปํ น อุปลพฺภตีติ วตฺวา ธมฺมปเท อิมํ คาถมาห –

‘‘อกกฺกสํ วิญฺญาปนิํ, คิรํ สจฺจมุทีรเย;

ยาย นาภิสเช กญฺจิ, ตมหํ พฺรูมิ พฺราหฺมณ’’นฺติฯ

อเถกทิวสํ เถโร ราชคหํ ปิณฺฑาย ปวิสนฺโต เอกํ ปุริสํ ปิปฺปลีนํ ภาชนํ ปูเรตฺวา อาทาย อนฺโตนครํ ปวิสนฺตํ ทิสฺวา ‘‘กิํ เต, วสล, ภาชเน’’ติ อาหฯ