เมนู

สตฺถา ตสฺส กิลมนภาวํ ญตฺวา ‘‘อยํ ภิกฺขุ มม สนฺติกา อสฺสาสํ อลภนฺโต มคฺคผลานํ อุปนิสฺสยํ นาเสยฺยา’’ติ อตฺตานํ ทสฺเสตุํ โอภาสํ วิสฺสชฺเชสิฯ อถสฺส สตฺถุ ทิฏฺฐกาลโต ปฏฺฐาย เอว มหนฺตํ โสกสลฺลํ ปหีนํฯ สตฺถา สุกฺขตฬาเก โอฆํ อาหรนฺโต วิย วกฺกลิตฺเถรสฺส พลวปีติโสมนสฺสํ อุปฺปาเทตุํ ธมฺมปเท อิมํ คาถมาห –

‘‘ปาโมชฺชพหุโล ภิกฺขุ, ปสนฺโน พุทฺธสาสเน;

อธิคจฺเฉ ปทํ สนฺตํ, สงฺขารูปสมํ สุข’’นฺติฯ (ธ. ป. 381);

วกฺกลิตฺเถรสฺส จ ‘‘เอหิ, วกฺกลี’’ติ หตฺถํ ปสาเรสิฯ เถโร ‘‘ทสพโล เม ทิฏฺโฐ, เอหีติ อวฺหายนมฺปิ ลทฺธ’’นฺติ พลวปีติํ อุปฺปาเทตฺวา ‘‘กุโต คจฺฉามี’’ติ อตฺตโน คมนภาวํ อชานิตฺวาว ทสพลสฺส สมฺมุเข อากาเส ปกฺขนฺทิตฺวา ปฐมปาเทน ปพฺพเต ฐิโตเยว สตฺถารา วุตฺตคาถํ อาวชฺเชนฺโต อากาเสเยว ปีติํ วิกฺขมฺเภตฺวา สห ปฏิสมฺภิทาหิ อรหตฺตํ ปตฺวา ตถาคตํ วนฺทมาโนว โอตริฯ อปรภาเค สตฺถา อริยคณมชฺเฌ นิสินฺโน เถรํ สทฺธาธิมุตฺตานํ อคฺคฏฺฐาเน ฐเปสีติฯ

ทุติยวคฺควณฺณนาฯ

14. เอตทคฺควคฺโค

(14) 3. ตติยเอตทคฺควคฺโค

[209] ตติยวคฺคสฺส ปฐเม สิกฺขากามานนฺติ ติสฺโส สิกฺขา กามยมานานํ สมฺปิยายิตฺวา สิกฺขนฺตานนฺติ อตฺโถฯ ราหุโลติ อตฺตโน ปุตฺตํ ราหุลตฺเถรํ ทสฺเสติฯ เถโร กิร ปพฺพชิตทิวสโต ปฏฺฐาย ปาโตว อุฏฺฐหนฺโต หตฺถปูรํ วาลิกํ อุกฺขิปิตฺวา ‘‘อโห วตาหํ อชฺช ทสพลสฺส เจว อาจริยุปชฺฌายานญฺจ สนฺติกา เอตฺตกํ โอวาทญฺเจว อนุสาสนิญฺจ ลเภยฺย’’นฺติ ปตฺเถติฯ ตสฺมา สิกฺขากามานํ อคฺโค นาม ชาโตติฯ

[210] ทุติเย สทฺธาปพฺพชิตานนฺติ สทฺธาย ปพฺพชิตานํฯ

รฏฺฐปาโลติ รฏฺฐํ ปาเลตุํ สมตฺโถ, ภินฺนํ วา รฏฺฐํ สนฺธาเรตุํ สมตฺเถ กุเล ชาโตติปิ รฏฺฐปาโลติ สงฺขํ คโตฯ โส หิ สตฺถุ ธมฺมเทสนํ สุตฺวา ปฏิลทฺธสทฺโธ จุทฺทสภตฺตจฺเฉเท กตฺวา มาตาปิตโร ปพฺพชฺชํ อนุชานาเปตฺวา ปพฺพชิโตฯ ตสฺมา สทฺธาปพฺพชิตานํ อคฺโค นาม ชาโตฯ

ราหุล-รฏฺฐปาลตฺเถรวตฺถุ

อิเมสํ ปน อุภินฺนมฺปิ เถรานํ ปญฺหกมฺเม อยมนุปุพฺพิกถา – เอเต กิร ทฺเวปิ อตีเต ปทุมุตฺตรพุทฺธกาเล หํสวตีนคเร คหปติมหาสาลกุเล นิพฺพตฺติํสุฯ เตสํ ทหรกาเล นามํ วา โคตฺตํ วา น กถิยติฯ วยปฺปตฺตา ปน ฆราวาเส ปติฏฺฐาย อตฺตโน อตฺตโน ปิตุ อจฺจเยน อุโภปิ อตฺตโน อตฺตโน รตนโกฏฺฐาคารกมฺมิเก ปกฺโกสาเปตฺวา อปริมาณํ ธนํ ทิสฺวา – ‘‘อิมํ เอตฺตกํ ธนราสิํ อยฺยกปยฺยกาทโย อตฺตนา สทฺธิํ คเหตฺวา คนฺตุํ นาสกฺขิํสุ, อมฺเหหิ ทานิ เยน เกนจิ อุปาเยน อิมํ ธนํ คเหตฺวา คนฺตุํ วฏฺฏตี’’ติ เต อุโภปิ ชนา จตูสุ ฐาเนสุ กปณทฺธิกาทีนํ มหาทานํ ทาตุํ อารทฺธาฯ เอโก อตฺตโน ทานคฺเค อาคตาคตชนํ ปุจฺฉิตฺวา ยาคุขชฺชกาทีสุ ยสฺส ยํ ปฏิภาติ, ตสฺส ตํ อทาสิ, ตสฺส เตเนว การเณน อาคตปาโกติ นามํ ชาตํฯ อิตโร อปุจฺฉิตฺวาว คหิตคหิตภาชนํ ปูเรตฺวา ปูเรตฺวา เทติ, ตสฺสปิ เตเนว การเณน อนคฺคปาโกติ นามํ ชาตํ, อปฺปมาณปาโกติ อตฺโถฯ

เต อุโภปิ เอกทิวสํ ปาโตว มุขโธวนตฺถํ พหิคามํ อคมํสุฯ ตสฺมิํ สมเย หิมวนฺตโต ทฺเว มหิทฺธิกา ตาปสา ภิกฺขาจารตฺถาย อากาเสน อาคนฺตฺวา เตสํ สหายกานํ อวิทูเร โอตริตฺวา ‘‘มา โน เอเต ปสฺสิํสู’’ติ เอกปสฺเส อฏฺฐํสุฯ เต อุโภปิ ชนา เตสํ ลาพุภาชนาทิปริกฺขารํ สํวิธาย อนฺโตคามํ สนฺธาย ภิกฺขาย คตานํ สนฺติกํ อาคมฺม วนฺทิํสุฯ อถ เน ตาปสา ‘‘กาย เวลาย อาคตตฺถ มหาปุญฺญา’’ติ อาหํสุฯ