เมนู

1. ปฐมมิคชาลสุตฺตวณฺณนา

[63] มิคชาลวคฺคสฺส ปฐเม จกฺขุวิญฺเญยฺยาติ จกฺขุวิญฺญาเณน ปสฺสิตพฺพาฯ โสตวิญฺเญยฺยาทีสุปิ เอเสว นโยฯ อิฏฺฐาติ ปริยิฏฺฐา วา โหนฺตุ มา วา, อิฏฺฐารมฺมณภูตาติ อตฺโถฯ กนฺตาติ กมนียาฯ มนาปาติ มนวฑฺฒนกาฯ ปิยรูปาติ ปิยชาติกาฯ กามูปสํหิตาติ อารมฺมณํ กตฺวา อุปฺปชฺชมาเนน กาเมน อุปสํหิตา รชนียาติ รญฺชนียา, ราคุปฺปตฺติการณภูตาติ อตฺโถฯ นนฺทีติ ตณฺหานนฺทีฯ สํโยโคติ สํโยชนํฯ นนฺทิสํโยชนสํยุตฺโตติ นนฺทีพนฺธเนน พทฺโธฯ อรญฺญวนปตฺถานีติ อรญฺญานิ จ วนปตฺถานิ จฯ ตตฺถ กิญฺจาปิ อภิธมฺเม นิปฺปริยาเยน ‘‘นิกฺขมิตฺวา พหิ อินฺทขีลา สพฺพเมตํ อรญฺญ’’นฺติ (วิภ. 529) วุตฺตํ, ตถาปิ ยํ ตํ ‘‘ปญฺจธนุสติกํ ปจฺฉิม’’นฺติ (ปารา. 654) อรญฺญกงฺคนิปฺผาทกํ เสนาสนํ วุตฺตํ, ตเทว อธิปฺเปตนฺติ เวทิตพฺพํฯ วนปตฺถนฺติ คามนฺตํ อติกฺกมิตฺวา มนุสฺสานํ อนุปจารฏฺฐานํ, ยตฺถ น กสียติ น วปียติฯ วุตฺตมฺปิ เจตํ –

‘‘วนปตฺถนฺติ ทูรานเมตํ เสนาสนานํ อธิวจนํฯ วนปตฺถนฺติ วนสณฺฑานเมตํ, วนปตฺถนฺติ ภิํสนกานเมตํ, วนปตฺถนฺติ สโลมหํสานเมตํ, วนปตฺถนฺติ ปริยนฺตานเมตํ, วนปตฺถนฺติ อมนุสฺสูปจารานํ เสนาสนานเมตํ อธิวจน’’นฺติ (วิภ. 531)ฯ

เอตฺถ จ ปริยนฺตานนฺติ อิมํ เอกํ ปริยายํ ฐเปตฺวา เสสปริยาเยหิ วนปตฺถานิ เวทิตพฺพานิฯ ปนฺตานีติ ปริยนฺตานิ อติทูรานิฯ อปฺปสทฺทานีติ อุทุกฺขลมุสลทารกสทฺทาทีนํ อภาเวน อปฺปสทฺทานิฯ อปฺปนิคฺโฆสานีติ เตสํ เตสํ นินฺนาทมหานิคฺโฆสสฺส อภาเวน อปฺปนิคฺโฆสานิฯ วิชนวาตานีติ สญฺจรณชนสฺส สรีรวาตวิรหิตานิฯ มนุสฺสราหสฺเสยฺยกานีติ มนุสฺสานํ รโหกมฺมสฺส อนุจฺฉวิกานิฯ ปฏิสลฺลานสารุปฺปานีติ นิลียนสารุปฺปานิฯ

2. ทุติยมิคชาลสุตฺตวณฺณนา

[64] ทุติเย นนฺทินิโรธา ทุกฺขนิโรโธติ ตณฺหานนฺทิยา นิโรเธน วฏฺฏทุกฺขสฺส นิโรโธฯ