11. ยวกลาปิสุตฺตวณฺณนา

[248] เอกาทสเม ยวกลาปีติ ลายิตฺวา ฐปิตยวปุญฺโชฯ พฺยาภงฺคิหตฺถาติ กาชหตฺถาฯ ฉหิ พฺยาภงฺคีหิ หเนยฺยุนฺติ ฉหิ ปุถุลกาชทณฺฑเกหิ โปเถยฺยุํฯ สตฺตโมติ เตสุ ฉสุ ชเนสุ ยเว โปเถตฺวา ปสิพฺพเก ปูเรตฺวา อาทาย คเตสุ อญฺโญ สตฺตโม อาคจฺเฉยฺยฯ สุหตตรา อสฺสาติ ยํ ตตฺถ อวสิฏฺฐํ อตฺถิ ภุสปลาปมตฺตมฺปิ, ตสฺส คหณตฺถํ สุฏฺฐุตรํ หตาฯ

เอวเมว โขติ เอตฺถ จตุมหาปโถ วิย ฉ อายตนานิ ทฏฺฐพฺพานิ, จตุมหาปเถ นิกฺขิตฺตยวกลาปี วิย สตฺโต, ฉ พฺยาภงฺคิโย วิย อิฏฺฐานิฏฺฐมชฺฌตฺตวเสน อฏฺฐารส อารมฺมณานิ, สตฺตมา พฺยาภงฺคี วิย ภวปตฺถนา กิเลสาฯ ยถา จตุมหาปเถ ฐปิตา ยวกลาปี ฉหิ พฺยาภงฺคีหิ หญฺญติ, เอวมิเม สตฺตา อฏฺฐารสหิ อารมฺมณทณฺฑเกหิ ฉสุ อายตเนสุ หญฺญนฺติฯ ยถา สตฺตเมน สุหตตรา โหนฺติ, เอวํ สตฺตา ภวปตฺถนกิเลเสหิ สุหตตรา โหนฺติ ภเวมูลกํ ทุกฺขํ อนุภวมานาฯ

อิทานิ เนสํ ตํ ภวปตฺถนกิเลสํ ทสฺเสตุํ ภูตปุพฺพํ, ภิกฺขเวติอาทิมาหฯ ตตฺราติ สุธมฺมายํ ภุมฺมํ, สุธมฺมาย เทวสภาย ทฺวาเรติ อตฺโถฯ ธมฺมิกา โข เทวาติ ธมฺมิกา เอเต เทวา นาม, เยหิ มาทิสํ อสุราธิปติํ คเหตฺวา มยฺหํ เภทนมตฺตมฺปิ น กตนฺติ สนฺธาย วทติฯ อธมฺมิกา เทวาติ อธมฺมิกา เอเต เทวา นาม, เย มาทิสํ อสุราธิปติํ นวคูถสูกรํ วิย กณฺฐปญฺจเมหิ พนฺธเนหิ พนฺธิตฺวา นิสีทาเปนฺติฯ เอวํ สุขุมํ โข, ภิกฺขเว, เวปจิตฺติพนฺธนนฺติ ตํ กิร ปทุมนาฬสุตฺตํ วิย มกฺกฏชาลสุตฺตํ วิย จ สุขุมํ โหติ, เฉตฺตุํ ปน เนว วาสิยา น ผรสุนา สกฺกาฯ ยสฺมา ปน จิตฺเตเนว พชฺฌติ, จิตฺเตน มุจฺจติ, ตสฺมา ‘‘เวปจิตฺติพนฺธน’’นฺติ วุตฺตํฯ

ตโต สุขุมตรํ มารพนฺธนนฺติ กิเลสพนฺธนํ ปเนสํ ตโตปิ สุขุมตรํ, เนว จกฺขุสฺส อาปาถํ คจฺฉติ, น อิริยาปถํ นิวาเรติฯ

เตน หิ พทฺธา สตฺตา ปถวิตเลปิ อากาเสปิ โยชนสตมฺปิ โยชนสหสฺสมฺปิ คจฺฉนฺติปิ อาคจฺฉนฺติปิฯ ฉิชฺชมานํ ปเนตํ ญาเณเนว ฉิชฺชติ, น อญฺเญนาติ ‘‘ญาณโมกฺขํ พนฺธน’’นฺติปิ วุจฺจติฯ

มญฺญมาโนติ ตณฺหาทิฏฺฐิมานานํ วเสน ขนฺเธ มญฺญนฺโตฯ พทฺโธ มารสฺสาติ มารพนฺธเนน พทฺโธฯ กรณตฺเถ วา เอตํ สามิวจนํ, กิเลสมาเรน พทฺโธติ อตฺโถฯ มุตฺโต ปาปิมโตติ มารสฺส พนฺธเนน มุตฺโตฯ กรณตฺเถเยว วา อิทํ สามิวจนํ, ปาปิมตา กิเลสพนฺธเนน มุตฺโตติ อตฺโถฯ

อสฺมีติ ปเทน ตณฺหามญฺญิตํ วุตฺตํฯ อยมหสฺมีติ ทิฏฺฐิมญฺญิตํฯ ภวิสฺสนฺติ สสฺสตวเสน ทิฏฺฐิมญฺญิตเมวฯ น ภวิสฺสนฺติ อุจฺเฉทวเสนฯ รูปีติอาทีนิ สสฺสตสฺเสว ปเภททีปนานิฯ ตสฺมาติ ยสฺมา มญฺญิตํ อาพาธํ อนฺโตโทสนิกนฺตนวเสน โรโค เจว คณฺโฑ จ สลฺลญฺจ, ตสฺมาฯ อิญฺชิตนฺติอาทีนิ ยสฺมา อิเมหิ กิเลเสหิ สตฺตา อิญฺชนฺติ เจว ผนฺทนฺติ จ ปปญฺจิตา จ โหนฺติ ปมตฺตาการปตฺตา, ตสฺมา เตสํ อาการทสฺสนตฺถํ วุตฺตานิฯ

มานคตวาเร ปน มานสฺส คตํ มานคตํ, มานปวตฺตีติ อตฺโถฯ มาโนเยว มานคตํ คูถคตํ มุตฺตคตํ วิยฯ ตตฺถ อสฺมีติ อิทํ ตณฺหาย สมฺปยุตฺตมานวเสน วุตฺตํฯ อยมหมสฺมีติ ทิฏฺฐิวเสนฯ นนุ จ ทิฏฺฐิสมฺปยุตฺโต นาม มาโน นตฺถีติ? อาม นตฺถิ, มานสฺส ปน อปฺปหีนตฺตา ทิฏฺฐิ นาม โหติฯ มานมูลกํ ทิฏฺฐิํ สนฺธาเยตํ วุตฺตํฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติฯ

อาสีวิสวคฺโคฯ

จตุตฺโถ ปณฺณาสโกฯ

สฬายตนสํยุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. เวทนาสํยุตฺตํ

1. สคาถาวคฺโค