เมนู

2. ติสฺสสุตฺตวณฺณนา

[84] ทุติเย มธุรกชาโต วิยาติ สญฺชาตครุภาโว วิย อกมฺมญฺโญฯ ทิสาปิ เมติ อยํ ปุรตฺถิมา อยํ ทกฺขิณาติ เอวํ ทิสาปิ มยฺหํ น ปกฺขายนฺติ, น ปากฏา โหนฺตีติ วทติฯ ธมฺมาปิ มํ น ปฏิภนฺตีติ ปริยตฺติธมฺมาปิ มยฺหํ น อุปฏฺฐหนฺติ, อุคฺคหิตํ สชฺฌายิตํ น ทิสฺสตีติ วทติฯ วิจิกิจฺฉาติ โน มหาวิจิกิจฺฉาฯ น หิ ตสฺส ‘‘สาสนํ นิยฺยานิกํ นุ โข, น นุ โข’’ติ วิมติ อุปฺปชฺชติฯ เอวํ ปนสฺส โหติ ‘‘สกฺขิสฺสามิ นุ โข สมณธมฺมํ กาตุํ, อุทาหุ ปตฺตจีวรธารณมตฺตเมว กริสฺสามี’’ติฯ

กามานเมตํ อธิวจนนฺติ ยถา หิ นินฺนํ ปลฺลลํ โอโลเกนฺตสฺส ทสฺสนรามเณยฺยกมตฺตํ อตฺถิ, โย ปเนตฺถ โอตรติ, ตํ จณฺฑมีนากุลตาย อากฑฺฒิตฺวา อนยพฺยสนํ ปาเปติ, เอวเมวํ ปญฺจสุ กามคุเณสุ จกฺขุทฺวาราทีนํ อารมฺมเณ รามเณยฺยกมตฺตํ อตฺถิ, โย ปเนตฺถ เคธํ อาปชฺชติ, ตํ อากฑฺฒิตฺวา นิรยาทีสุ เอว ปกฺขิปนฺติฯ อปฺปสฺสาทา หิ กามา พหุทุกฺขา พหุปายาสา, อาทีนโว เอตฺถ ภิยฺโยติ อิมํ อตฺถวสํ ปฏิจฺจ ‘‘กามานเมตํ อธิวจน’’นฺติ วุตฺตํฯ อหมนุคฺคเหนาติ อหํ ธมฺมามิสานุคฺคเหหิ อนุคฺคณฺหามิฯ อภินนฺทีติ สมฺปฏิจฺฉิฯ น เกวลญฺจ อภินนฺทิ, อิมํ ปน สตฺถุ สนฺติกา อสฺสาสํ ลภิตฺวา ฆเฏนฺโต วายมนฺโต กติปาเหน อรหตฺเต ปติฏฺฐาสิฯ ทุติยํฯ

3. ยมกสุตฺตวณฺณนา

[85] ตติเย ทิฏฺฐิคตนฺติ สเจ หิสฺส เอวํ ภเวยฺย ‘‘สงฺขารา อุปฺปชฺชนฺติ เจว นิรุชฺฌนฺติ จ, สงฺขารปฺปวตฺตเมว อปฺปวตฺตํ โหตี’’ติ, ทิฏฺฐิคตํ นาม น ภเวยฺย, สาสนาวจริกํ ญาณํ ภเวยฺยฯ ยสฺมา ปนสฺส ‘‘สตฺโต อุจฺฉิชฺชติ วินสฺสตี’’ติ อโหสิ, ตสฺมา ทิฏฺฐิคตํ นาม ชาตํฯ ถามสา ปรามาสาติ ทิฏฺฐิถาเมน เจว ทิฏฺฐิปรามาเสน จฯ