ตตฺถ โทสํ ทสฺเสตฺวา ‘‘กิํ อิมินา ครหิเตนา’’ติ? วทนฺโต ปฏิกฺโกสติ นามฯ อิเม ปน นิรุตฺติปเถ เตปิ อจฺจนฺตกาฬกา ทิฏฺฐิคติกา น ครหิตพฺเพ น ปฏิกฺโกสิตพฺเพ มญฺญิํสุฯ อตีตํ ปน อตีตเมว, อนาคตํ อนาคตเมว, ปจฺจุปฺปนฺนํ ปจฺจุปฺปนฺนเมว กถยิํสุฯ นินฺทาฆฏฺฏนพฺยาโรสอุปารมฺภภยาติ วิญฺญูนํ สนฺติกา นินฺทาภเยน จ ฆฏฺฏนภเยน จ โทสาโรปนภเยน จ อุปารมฺภภเยน จฯ อิติ อิมสฺมิํ สุตฺเต จตุภูมิกขนฺธานํ ปณฺณตฺติ กถิตาติฯ ทสมํฯ

อุปยวคฺโค ฉฏฺโฐฯ

7. อรหนฺตวคฺโค

1. อุปาทิยมานสุตฺตวณฺณนา

[63] อรหนฺตวคฺคสฺส ปฐเม อุปาทิยมาโนติ ตณฺหามานทิฏฺฐิวเสน คณฺหมาโนฯ พทฺโธ มารสฺสาติ มารสฺส ปาเสน พทฺโธ นามฯ มุตฺโต ปาปิมโตติ ปาปิมโต ปาเสน มุตฺโต นาม โหติฯ ปฐมํฯ

2. มญฺญมานสุตฺตวณฺณนา

[64] ทุติเย มญฺญมาโนติ ตณฺหามานทิฏฺฐิมญฺญนาหิ มญฺญมาโนฯ ทุติยํฯ

3. อภินนฺทมานสุตฺตวณฺณนา

[65] ตติเย อภินนฺทมาโนติ ตณฺหามานทิฏฺฐิอภินนฺทนาหิเยว อภินนฺทมาโนฯ ตติยํฯ

4-5. อนิจฺจสุตฺตาทิวณฺณนา

[66-68] จตุตฺเถ ฉนฺโทติ ตณฺหาฉนฺโทฯ ปญฺจมฉฏฺเฐสุปิ เอเสว นโยฯ จตุตฺถาทีนิฯ

7. อนตฺตนิยสุตฺตวณฺณนา

[69] สตฺตเม อนตฺตนิยนฺติ น อตฺตโน สนฺตกํ, อตฺตโน ปริกฺขารภาเวน สุญฺญตนฺติ อตฺโถฯ สตฺตมํฯ

8-10. รชนียสณฺฐิตสุตฺตาทิวณฺณนา

[70-72] อฏฺฐเม รชนียสณฺฐิตนฺติ รชนีเยน อากาเรน สณฺฐิตํ, ราคสฺส ปจฺจยภาเวน ฐิตนฺติ อตฺโถฯ นวมทสมานิ ราหุลสํยุตฺเต วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพานีติฯ อฏฺฐมาทีนิฯ

อรหนฺตวคฺโค สตฺตโมฯ

8. ขชฺชนียวคฺโค

1-3. อสฺสาทสุตฺตาทิวณฺณนา

[73-75] ขชฺชนียวคฺคสฺส อาทิโต ตีสุ สุตฺเตสุ จตุสจฺจเมว กถิตํฯ ปฐมาทีนิฯ

4. อรหนฺตสุตฺตวณฺณนา

[76] จตุตฺเถ ยาวตา, ภิกฺขเว, สตฺตาวาสาติ, ภิกฺขเว, ยตฺตกา สตฺตาวาสา นาม อตฺถิฯ ยาวตา ภวคฺคนฺติ ยตฺตกํ ภวคฺคํ นาม อตฺถิฯ เอเต อคฺคา เอเต เสฏฺฐาติ เอเต อคฺคภูตา เจว เสฏฺฐภูตา จฯ ยทิทํ อรหนฺโตติ เย อิเม อรหนฺโต นามฯ อิทมฺปิ สุตฺตํ ปุริมนเยเนว อุสฺสทนนฺทิยญฺจ ปโลภนียญฺจาติ เวทิตพฺพํฯ

อถาปรํ เอตทโวจาติ ตทตฺถปริทีปนาหิ เจว วิเสสตฺถปริทีปนาหิ จ คาถาหิ เอตํ ‘‘สุขิโน วต อรหนฺโต’’ติอาทิวจนํ อโวจฯ ตตฺถ สุขิโนติ ฌานสุเขน มคฺคสุเขน ผลสุเขน จ สุขิตาฯ ตณฺหา เตสํ น วิชฺชตีติ เตสํ อปายทุกฺขชนิกา ตณฺหา น วชฺชติฯ เอวํ เต อิมสฺสปิ ตณฺหามูลกสฺส อภาเวน สุขิตาวฯ อสฺมิมาโน สมุจฺฉินฺโนติ นววิโธ อสฺมิมาโน อรหตฺตมคฺเคน สมุจฺฉินฺโนฯ โมหชาลํ ปทาลิตนฺติ ญาเณน อวิชฺชาชาลํ ผาลิตํฯ

อเนชนฺติ เอชาสงฺขาตาย ตณฺหาย ปหานภูตํ อรหตฺตํฯ อนุปลิตฺตาติ ตณฺหาทิฏฺฐิเลเปหิ อลิตฺตาฯ พฺรหฺมภูตาติ เสฏฺฐภูตาฯ ปริญฺญายาติ ตีหิ ปริญฺญาหิ ปริชานิตฺวาฯ