เมนู

6. นชีรติสุตฺตวณฺณนา

[76] ฉฏฺเฐ นามโคตฺตํ น ชีรตีติ อตีตพุทฺธานํ ยาวชฺชทิวสา นามโคตฺตํ กถิยติ, ตสฺมา น ชีรตีติ วุจฺจติฯ โปราณา ปน ‘‘อทฺธาเน คจฺฉนฺเต น ปญฺญายิสฺสติ, ชีรณสภาโว ปน น โหติเยวา’’ติ วทนฺติฯ อาลสฺยนฺติ อาลสิยํ, เยน ฐิตฏฺฐาเน ฐิโตว, นิสินฺนฏฺฐาเน นิสินฺโนว โหติ, เตเลปิ อุตฺตรนฺเต ฐิติํ น กโรติฯ ปมาโทติ นิทฺทาย วา กิเลสวเสน วา ปมาโทฯ อนุฏฺฐานนฺติ กมฺมสมเย กมฺมกรณวีริยาภาโวฯ อสํยโมติ สีลสญฺญมาภาโว วิสฺสฏฺฐาจารตาฯ นิทฺทาติ โสปฺปพหุลตาฯ ตาย คจฺฉนฺโตปิ ฐิโตปิ นิสินฺโนปิ นิทฺทายติ, ปเคว นิปนฺโนฯ ตนฺทีติ อติจฺฉาตาทิวเสน อาคนฺตุกาลสิยํฯ เต ฉิทฺเทติ ตานิ ฉ ฉิทฺทานิ วิวรานิฯ สพฺพโสติ สพฺพากาเรนฯ นฺติ นิปาตมตฺตํฯ วิวชฺชเยติ วชฺเชยฺย ชเหยฺยฯ ฉฏฺฐํฯ

7. อิสฺสริยสุตฺตวณฺณนา

[77] สตฺตเม สตฺถมลนฺติ มลคฺคหิตสตฺถํฯ กิํ สุ หรนฺตํ วาเรนฺตีติ กํ หรนฺตํ นิเสเธนฺติฯ วโสติ อาณาปวตฺตนํฯ อิตฺถีติ อวิสฺสชฺชนียภณฺฑตฺตา ‘‘อิตฺถี ภณฺฑานมุตฺตมํ, วรภณฺฑ’’นฺติ อาหฯ อถ วา สพฺเพปิ โพธิสตฺตา จ จกฺกวตฺติโน จ มาตุกุจฺฉิยํเยว นิพฺพตฺตนฺตีติ ‘‘อิตฺถี ภณฺฑานมุตฺตม’’นฺติ อาหฯ โกโธ สตฺถมลนฺติ โกโธ มลคฺคหิตสตฺถสทิโส, ปญฺญาสตฺถสฺส วา มลนฺติ สตฺถมลํฯ อพฺพุทนฺติ วินาสการณํ, โจรา โลกสฺมิํ วินาสกาติ อตฺโถฯ หรนฺโตติ สลากภตฺตาทีนิ คเหตฺวา คจฺฉนฺโตฯ สลากภตฺตาทีนิ หิ ปฏฺฐปิตกาเลเยว มนุสฺเสหิ ปริจฺจตฺตานิฯ เตสํ ตานิ หรนฺโต สมโณ ปิโย โหติ, อนาหรนฺเต ปุญฺญหานิํ นิสฺสาย วิปฺปฏิสาริโน โหนฺติฯ สตฺตมํฯ

8. กามสุตฺตวณฺณนา

[78] อฏฺฐเม อตฺตานํ น ทเทติ ปรสฺส ทาสํ กตฺวา อตฺตานํ น ทเทยฺย ฐเปตฺวา สพฺพโพธิสตฺเตติ วุตฺตํฯ น ปริจฺจเชติ สีหพฺยคฺฆาทีนํ น ปริจฺจเชยฺย สพฺพโพธิสตฺเต ฐเปตฺวาเยวาติ วุตฺตํฯ กลฺยาณนฺติ สณฺหํ มุทุกํฯ ปาปิกนฺติ ผรุสํ วาจํฯ อฏฺฐมํฯ

9. ปาเถยฺยสุตฺตวณฺณนา

[79] นวเม สทฺธา พนฺธติ ปาเถยฺยนฺติ สทฺธํ อุปฺปาเทตฺวา ทานํ เทติ, สีลํ รกฺขติ, อุโปสถกมฺมํ กโรติ, เตเนตํ วุตฺตํฯ สิรีติ อิสฺสริยํฯ อาสโยติ วสนฏฺฐานํฯ อิสฺสริเย หิ อภิมุขีภูเต ถลโตปิ ชลโตปิ โภคา อาคจฺฉนฺติเยวฯ เตเนตํ วุตฺตํฯ ปริกสฺสตีติ ปริกฑฺฒติฯ นวมํฯ

10. ปชฺโชตสุตฺตวณฺณนา

[80] ทสเม ปชฺโชโตติ ปทีโป วิย โหติฯ ชาคโรติ ชาครพฺราหฺมโณ วิย โหติฯ คาโว กมฺเม สชีวานนฺติ กมฺเมน สห ชีวนฺตานํ คาโวว กมฺเม กมฺมสหายา กมฺมทุติยกา นาม โหนฺติฯ โคมณฺฑเลหิ สทฺธิํ กสิกมฺมาทีนิ นิปฺผชฺชนฺติฯ สีตสฺส อิริยาปโถติ สีตํ อสฺส สตฺตกายสฺส อิริยาปโถ ชีวิตวุตฺติฯ สีตนฺติ นงฺคลํฯ ยสฺส หิ นงฺคเลหิ เขตฺตํ อปฺปมตฺตกมฺปิ กฏฺฐํ น โหติ, โส กถํ ชีวิสฺสตีติ วทติฯ ทสมํฯ

11. อรณสุตฺตวณฺณนา

[81] เอกาทสเม อรณาติ นิกฺกิเลสาฯ วุสิตนฺติ วุสิตวาโสฯ โภชิสฺสิยนฺติ อทาสภาโวฯ สมณาติ ขีณาสวสมณาฯ เต หิ เอกนฺเตน อรณา นามฯ วุสิตํ น นสฺสตีติ เตสํ อริยมคฺควาโส น นสฺสติฯ ปริชานนฺตีติ ปุถุชฺชนกลฺยาณกโต ปฏฺฐาย เสขา โลกิยโลกุตฺตราย ปริญฺญาย ปริชานนฺติฯ โภชิสฺสิยนฺติ ขีณาสวสมณานํเยว นิจฺจํ ภุชิสฺสภาโว นามฯ วนฺทนฺตีติ ปพฺพชิตทิวสโต ปฏฺฐาย วนฺทนฺติฯ ปติฏฺฐิตนฺติ สีเล ปติฏฺฐิตํ สมณีธาติ สมณํ อิธฯ ชาติหีนนฺติ อปิ จณฺฑาลกุลา ปพฺพชิตํฯ ขตฺติยาติ น เกวลํ ขตฺติยาว, เทวาปิ สีลสมฺปนฺนํ สมณํ วนฺทนฺติเยวาติฯ เอกาทสมํฯ

เฉตฺวาวคฺโค อฏฺฐโมฯ

อิติ สารตฺถปฺปกาสินิยา

สํยุตฺตนิกาย-อฏฺฐกถาย

เทวตาสํยุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. เทวปุตฺตสํยุตฺตํ

1. ปฐมวคฺโค