10. กวิสุตฺตวณฺณนา

[60] ทสเม ฉนฺโท นิทานนฺติ คายตฺติอาทิโก ฉนฺโท คาถานํ นิทานํฯ ปุพฺพปฏฺฐาปนคาถา อารภนฺโต หิ ‘‘กตรจฺฉนฺเทน โหตู’’ติ อารภติ ฯ วิยญฺชนนฺติ ชนนํฯ อกฺขรํ หิ ปทํ ชเนติ, ปทํ คาถํ ชเนติ, คาถา อตฺถํ ปกาเสตีติฯ นามสนฺนิสฺสิตาติ สมุทฺทาทิปณฺณตฺตินิสฺสิตาฯ คาถา อารภนฺโต หิ สมุทฺทํ วา ปถวิํ วา ยํ กิญฺจิ นามํ นิสฺสยิตฺวาว อารภติฯ อาสโยติ ปติฏฺฐาฯ กวิโต หิ คาถา ปวตฺตนฺติฯ โส ตาสํ ปติฏฺฐา โหตีติฯ ทสมํฯ

ชราวคฺโค ฉฏฺโฐฯ

7. อทฺธวคฺโค

1. นามสุตฺตวณฺณนา

[61] อทฺธวคฺคสฺส ปฐเม นามํ สพฺพํ อทฺธภวีติ นามํ สพฺพํ อภิภวติ อนุปตติฯ โอปปาติเกน วา หิ กิตฺติเมน วา นาเมน มุตฺโต สตฺโต วา สงฺขาโร วา นตฺถิฯ ยสฺสปิ หิ รุกฺขสฺส วา ปาสาณสฺส วา ‘‘อิทํ นาม นาม’’นฺติ น ชานนฺติ, อนามโกตฺเวว ตสฺส นามํ โหติฯ ปฐมํฯ

2-3. จิตฺตสุตฺตาทิวณฺณนา

[62] ทุติเย สพฺเพว วสมนฺวคูติ เย จิตฺตสฺส วสํ คจฺฉนฺติ, เตสํเยว อนวเสสปริยาทานเมตํฯ ทุติยํฯ

[63] ตติเยปิ เอเสว นโยฯ ตติยํฯ

4-5. สํโยชนสุตฺตาทิวณฺณนา

[64] จตุตฺเถ กิํ สุ สํโยชโนติ กิํ สํโยชโน กิํ พนฺธโน? วิจารณนฺติ วิจรณา ปาทานิฯ พหุวจเน เอกวจนํ กตํฯ วิตกฺกสฺส วิจารณนฺติ วิตกฺโก ตสฺส ปาทาฯ จตุตฺถํฯ

[65] ปญฺจเมปิ เอเสว นโยฯ ปญฺจมํฯ

6. อตฺตหตสุตฺตวณฺณนา

[66] ฉฏฺเฐ เกนสฺสุพฺภาหโตติ เกน อพฺภาหโตฯ สุ-กาโร นิปาตมตฺตํฯ อิจฺฉาธูปายิโตติ อิจฺฉาย อาทิตฺโตฯ ฉฏฺฐํฯ

7-9. อุฑฺฑิตสุตฺตาทิวณฺณนา

[67] สตฺตเม ตณฺหาย อุฑฺฑิโตติ ตณฺหาย อุลฺลงฺฆิโตฯ จกฺขุญฺหิ ตณฺหารชฺชุนา อาวุนิตฺวา รูปนาคทนฺเต อุฑฺฑิตํ, โสตาทีนิ สทฺทาทีสูติ ตณฺหาย อุฑฺฑิโต โลโกฯ มจฺจุนา ปิหิโตติ อนนฺตเร อตฺตภาเว กตํ กมฺมํ น ทูรํ เอกจิตฺตนฺตรํ, พลวติยา ปน มารณนฺติกเวทนาย ปพฺพเตน วิย โอตฺถฏตฺตา สตฺตา ตํ น พุชฺฌนฺตีติ ‘‘มจฺจุนา ปิหิโต โลโก’’ติ วุตฺตํฯ สตฺตมํฯ

[68] อฏฺฐเม สฺเวว ปญฺโห เทวตาย เหฏฺฐุปริยายวเสน ปุจฺฉิโตฯ อฏฺฐมํฯ

[69] นวเม สพฺพํ อุตฺตานเมวฯ นวมํฯ

10. โลกสุตฺตวณฺณนา

[70] ทสเม กิสฺมิํ โลโก สมุปฺปนฺโนติ กิสฺมิํ อุปฺปนฺเน โลโก อุปฺปนฺโนติ ปุจฺฉติฯ ฉสูติ ฉสุ อชฺฌตฺติเกสุ อายตเนสุ อุปฺปนฺเนสุ อุปฺปนฺโนติ วุจฺจติฯ ฉสุ กุพฺพตีติ เตสุเยว ฉสุ สนฺถวํ กโรติฯ อุปาทายาติ ตานิเยว จ อุปาทาย อาคมฺม ปฏิจฺจ ปวตฺตติฯ วิหญฺญตีติ เตสุเยว ฉสุ วิหญฺญติ ปีฬิยติฯ อิติ อชฺฌตฺติกายตนวเสน อยํ ปญฺโห อาคโต, อชฺฌตฺติกพาหิรานํ ปน วเสน อาหริตุํ วฏฺฏติฯ ฉสุ หิ อชฺฌตฺติกายตเนสุ อุปฺปนฺเนสุ อยํ อุปฺปนฺโน นาม โหติ, ฉสุ พาหิเรสุ สนฺถวํ กโรติ, ฉนฺนํ อชฺฌตฺติกานํ อุปาทาย ฉสุ พาหิเรสุ วิหญฺญตีติฯ ทสมํฯ

อทฺธวคฺโค สตฺตโมฯ

8. เฉตฺวาวคฺโค