เมนู

1. อาทิตฺตสุตฺตวณฺณนา

[41] อาทิตฺตวคฺคสฺส ปฐเม ชราย มรเณน จาติ เทสนาสีสเมตํ, ราคาทีหิ ปน เอกาทสหิ อคฺคีหิ โลโก อาทิตฺโตวฯ ทาเนนาติ ทานเจตนายฯ ทินฺนํ โหติ สุนีหตนฺติ ทานปุญฺญเจตนาหิ ทายกสฺเสว โหติ ฆรสามิกสฺส วิย นีหตภณฺฑกํ, เตเนตํ วุตฺตํฯ โจรา หรนฺตีติ อทินฺเน โภเค โจราปิ หรนฺติ ราชาโนปิ, อคฺคิปิ ฑหติ, ฐปิตฏฺฐาเนปิ นสฺสนฺติฯ อนฺเตนาติ มรเณนฯ สรีรํ สปริคฺคหนฺติ สรีรญฺเจว โจราทีนํ วเสน อวินฏฺฐโภเค จฯ สคฺคมุเปตีติ เวสฺสนฺตรมหาราชาทโย วิย สคฺเค นิพฺพตฺตตีติฯ ปฐมํฯ

2. กิํททสุตฺตวณฺณนา

[42] ทุติเย อนฺนโทติ ยสฺมา อติพลวาปิ ทฺเว ตีณิ ภตฺตานิ อภุตฺวา อุฏฺฐาตุํ น สกฺโกติ, ภุตฺวา ปน ทุพฺพโลปิ หุตฺวา พลสมฺปนฺโน โหติ, ตสฺมา ‘‘อนฺนโท พลโท’’ติ อาหฯ วตฺถโทติ ยสฺมา สุรูโปปิ ทุจฺโจโฬ วา อโจโฬ วา วิรูโป โหติ โอหีฬิโต ทุทฺทสิโก, วตฺถจฺฉนฺโน เทวปุตฺโต วิย โสภติ , ตสฺมา ‘‘วตฺถโท โหติ วณฺณโท’’ติ อาหฯ ยานโทติ หตฺถิยานาทีนํ ทายโกฯ เตสุ ปน –

‘‘น หตฺถิยานํ สมณสฺส กปฺปติ,

น อสฺสยานํ, น รเถน ยาตุํ;

อิทญฺจ ยานํ สมณสฺส กปฺปติ,

อุปาหนา รกฺขโต สีลขนฺธ’’นฺติฯ

ตสฺมา ฉตฺตุปาหนกตฺตรยฏฺฐิมญฺจปีฐานํ ทายโก, โย จ มคฺคํ โสเธติ, นิสฺเสณิํ กโรติ, เสตุํ กโรติ, นาวํ ปฏิยาเทติ, สพฺโพปิ ยานโทว โหติฯ สุขโท โหตีติ ยานสฺส สุขาวหนโต สุขโท นาม โหติฯ จกฺขุโทติ อนฺธกาเร จกฺขุมนฺตานมฺปิ รูปทสฺสนาภาวโต ทีปโท จกฺขุโท นาม โหติ, อนุรุทฺธตฺเถโร วิย ทิพฺพจกฺขุ สมฺปทมฺปิ ลภติฯ

สพฺพทโท โหตีติ สพฺเพสํเยว พลาทีนํ ทายโก โหติฯ ทฺเว ตโย คาเม ปิณฺฑาย จริตฺวา กิญฺจิ อลทฺธา อาคตสฺสาปิ สีตลาย โปกฺขรณิยา นฺหายิตฺวา ปติสฺสยํ ปวิสิตฺวา มุหุตฺตํ มญฺเจ นิปชฺชิตฺวา อุฏฺฐาย นิสินฺนสฺส หิ กาเย พลํ อาหริตฺวา ปกฺขิตฺตํ วิย โหติฯ

พหิ วิจรนฺตสฺส จ กาเย วณฺณายตนํ วาตาตเปหิ ฌายติ, ปติสฺสยํ ปวิสิตฺวา ทฺวารํ ปิธาย มุหุตฺตํ นิปนฺนสฺส จ วิสภาคสนฺตติ วูปสมฺมติ, สภาคสนฺตติ โอกฺกมติ, วณฺณายตนํ อาหริตฺวา ปกฺขิตฺตํ วิย โหติฯ พหิ วิจรนฺตสฺส ปาเท กณฺฏโก วิชฺฌติ, ขาณุ ปหรติ, สรีสปาทิปริสฺสโย เจว โจรภยญฺจ อุปฺปชฺชติ, ปติสฺสยํ ปวิสิตฺวา ทฺวารํ ปิธาย นิปนฺนสฺส สพฺเพเต ปริสฺสยา น โหนฺติ, ธมฺมํ สชฺฌายนฺตสฺส ธมฺมปีติสุขํ, กมฺมฏฺฐานํ มนสิกโรนฺตสฺส อุปสมสุขํ อุปฺปชฺชติฯ ตถา พหิ วิจรนฺตสฺส จ เสทา มุจฺจนฺติ, อกฺขีนิ ผนฺทนฺติ, เสนาสนํ ปวิสนกฺขเณ กูเป โอติณฺโณ วิย โหติ, มญฺจปีฐาทีนิ น ปญฺญายนฺติฯ มุหุตฺตํ นิสินฺนสฺส ปน อกฺขิปสาโท อาหริตฺวา ปกฺขิตฺโต วิย โหติ, ทฺวารกวาฏวาตปานมญฺจปีฐาทีนิ ปญฺญายนฺติฯ เตน วุตฺตํ – ‘‘โส จ สพฺพทโท โหติ, โย ททาติ อุปสฺสย’’นฺติฯ

อมตํทโท จ โส โหตีติ ปณีตโภชนสฺส ปตฺตํ ปูเรนฺโต วิย อมรณทานํ นาม เทติฯ โย ธมฺมมนุสาสตีติ โย ธมฺมํ อนุสาสติ, อฏฺฐกถํ กเถติ, ปาฬิํ วาเจติ, ปุจฺฉิตปญฺหํ วิสฺสชฺเชติ, กมฺมฏฺฐานํ อาจิกฺขติ, ธมฺมสฺสวนํ กโรติ, สพฺโพเปส ธมฺมํ อนุสาสติ นามฯ สพฺพทานานญฺจ อิทํ ธมฺมทานเมว อคฺคนฺติ เวทิตพฺพํฯ วุตฺตมฺปิ เจตํ –

‘‘สพฺพทานํ ธมฺมทานํ ชินาติ,

สพฺพรสํ ธมฺมรโส ชินาติ;

สพฺพรติํ ธมฺมรติ ชินาติ,

ตณฺหกฺขโย สพฺพทุกฺขํ ชินาตี’’ติฯ (ธ. ป. 354); ทุติยํ;

3. อนฺนสุตฺตวณฺณนา

[43] ตติเย อภินนฺทนฺตีติ ปตฺเถนฺติฯ ภชตีติ อุปคจฺฉติ, จิตฺตคหปติสีวลิตฺเถราทิเก วิย ปจฺฉโต อนุพนฺธติฯ ตสฺมาติ ยสฺมา อิธโลเก ปรโลเก จ อนฺนทายกเมว อนุคจฺฉติ, ตสฺมาฯ เสสํ อุตฺตานเมวาติฯ ตติยํฯ