6. ปิยงฺกรสุตฺตวณฺณนา

[240] ฉฏฺเฐ เชตวเนติ เชตวนสฺส ปจฺจนฺเต โกสมฺพกกุฏิ นาม อตฺถิ, ตตฺถ วิหรติฯ ธมฺมปทานีติ อิธ ปาฏิเยกฺกํ สงฺคหํ อารุฬฺหา ฉพฺพีสติวคฺคา ตนฺติ อธิปฺเปตา ฯ ตตฺร เถโร ตสฺมิํ สมเย อนฺโตวิหาเร นิสินฺโน มธุรสฺสเรน สรภญฺญํ กตฺวา อปฺปมาทวคฺคํ ภาสติฯ เอวํ โตเสสีติ สา กิร ปุตฺตํ ปิยงฺกรํ องฺเกนาทาย เชตวนสฺส ปจฺฉิมภาคโต ปฏฺฐาย โคจรํ ปริเยสนฺตี อนุปุพฺเพน นคราภิมุขี หุตฺวา อุจฺจารปสฺสาวเขฬสิงฺฆาณิกทุพฺโภชนานิ ปริเยสมานา เถรสฺส วสนฏฺฐานํ ปตฺวา มธุรสฺสรํ อสฺโสสิฯ ตสฺสา โส สทฺโท ฉวิอาทีนิ เฉตฺวา อฏฺฐิมิญฺชํ อาหจฺจ หทยงฺคมนีโย หุตฺวา อฏฺฐาสิฯ อถสฺสา โคจรปริเยสเน จิตฺตมฺปิ น อุปฺปชฺชิ, โอหิตโสตา ธมฺมเมว สุณนฺตี ฐิตาฯ ยกฺขทารกสฺส ปน ทหรตาย ธมฺมสฺสวเน จิตฺตํ นตฺถิฯ โส ชิฆจฺฉาย ปีฬิตตฺตา, ‘‘กสฺมา อมฺมา คตคตฏฺฐาเน ขาณุโก วิย ติฏฺฐสิ? น มยฺหํ ขาทนียํ วา โภชนียํ วา ปริเยสสี’’ติ ปุนปฺปุนํ มาตรํ โจเทติฯ สา ‘‘ธมฺมสฺสวนสฺส เม อนฺตรายํ กโรตี’’ติ ปุตฺตกํ ‘‘มา สทฺทํ กริ, ปิยงฺกรา’’ติ เอวํ โตเสสิฯ ตตฺถ มา สทฺทํ กรีติ สทฺทํ มา กริฯ

ปาเณสุ จาติ คาถาย สา อตฺตโน ธมฺมตาย สมาทิณฺณํ ปญฺจสีลํ ทสฺเสติฯ ตตฺถ สํยมามเสติ สํยมาม สํยตา โหมฯ อิมินา ปาณาติปาตา วิรติ คหิตา, ทุติยปเทน มุสาวาทา วิรติ, ตติยปเทน เสสา ติสฺโส วิรติโยฯ อปิ มุจฺเจม ปิสาจโยนิยาติ อปิ นาม ยกฺขโลเก อุปฺปนฺนานิ ปญฺจ เวรานิ ปหาย, โยนิโส ปฏิปชฺชิตฺวา อิมาย ฉาตกทุพฺภิกฺขาย ปิสาจยกฺขโยนิยา มุจฺเจม, ตาตาติ วทติฯ ฉฏฺฐํฯ

7. ปุนพฺพสุสุตฺตวณฺณนา

[241] สตฺตเม เตน โข ปน สมเยนาติ กตรสมเยน? สูริยสฺส อตฺถงฺคมนสมเยนฯ ตทา กิร ภควา ปจฺฉาภตฺเต มหาชนสฺส ธมฺมํ เทเสตฺวา มหาชนํ อุยฺโยเชตฺวา นฺหานโกฏฺฐเก นฺหตฺวา คนฺธกุฏิปริเวเณ ปญฺญตฺตวรพุทฺธาสเน ปุรตฺถิมโลกธาตุํ โอโลกยมาโน นิสีทิฯ อเถกจาริกทฺวิจาริกาทโย ปํสุกูลิกปิณฺฑปาติกภิกฺขู อตฺตโน อตฺตโน วสนฏฺฐาเนหิ นิกฺขมิตฺวา อาคมฺม ทสพลํ วนฺทิตฺวา รตฺตสาณิยา ปริกฺขิปมานา วิย นิสีทิํสุฯ อถ เนสํ อชฺฌาสยํ วิทิตฺวา สตฺถา นิพฺพานปฏิสํยุตฺตํ ธมฺมกถํ กเถสิฯ

เอวํ โตเสสีติ สา กิร ธีตรํ องฺเกนาทาย ปุตฺตํ องฺคุลิยา คเหตฺวา เชตวนปิฏฺฐิยํ ปาการปริกฺเขปสมีเป อุจฺจารปสฺสาวเขฬสิงฺฆาณิกํ ปริเยสมานา อนุปุพฺเพน เชตวนทฺวารโกฏฺฐกํ สมฺปตฺตาฯ ภควโต จ, ‘‘อานนฺท, ปตฺตํ อาหร, จีวรํ อาหร, วิฆาสาทานํ ทานํ เทหี’’ติ กเถนฺตสฺส สทฺโท สมนฺตา ทฺวาทสหตฺถมตฺตเมว คณฺหาติฯ