เมนู

4. ปิยสุตฺตวณฺณนา

[115] จตุตฺเถ รโหคตสฺสาติ รหสิ คตสฺสฯ ปฏิสลฺลีนสฺสาติ นิลีนสฺส เอกีภูตสฺสฯ เอวเมตํ, มหาราชาติ อิธ ภควา อิมํ สุตฺตํ สพฺพญฺญุภาสิตํ กโรนฺโต อาหฯ อนฺตเกนาธิปนฺนสฺสาติ มรเณน อชฺโฌตฺถฏสฺสฯ จตุตฺถํฯ

5. อตฺตรกฺขิตสุตฺตวณฺณนา

[116] ปญฺจเม หตฺถิกาโยติ หตฺถิฆฏาฯ เสเสสุปิ เอเสว นโยฯ สํวโรติ ปิทหนํฯ สาธุ สพฺพตฺถ สํวโรติ อิมินา กมฺมปถเภทํ อปตฺตสฺส กมฺมสฺส สํวรํ ทสฺเสติฯ ลชฺชีติ หิริมาฯ ลชฺชีคหเณน เจตฺถ โอตฺตปฺปมฺปิ คหิตเมว โหติฯ ปญฺจมํฯ

6. อปฺปกสุตฺตวณฺณนา

[117] ฉฏฺเฐ อุฬาเร อุฬาเรติ ปณีเต จ พหุเก จฯ มชฺชนฺตีติ มานมชฺชเนน มชฺชนฺติฯ อติสารนฺติ อติกฺกมํฯ กูฏนฺติ ปาสํฯ ปจฺฉาสนฺติ ปจฺฉา เตสํฯ ฉฏฺฐํฯ

7. อฑฺฑกรณสุตฺตวณฺณนา

[118] สตฺตเม กามเหตูติ กามมูลกํฯ กามนิทานนฺติ กามปจฺจยาฯ กามาธิกรณนฺติ กามการณาฯ สพฺพานิ เหตานิ อญฺญมญฺญเววจนาเนวฯ ภทฺรมุโขติ สุนฺทรมุโขฯ เอกทิวสํ กิร ราชา อฑฺฑกรเณ นิสีทิฯ ตตฺถ ปฐมตรํ ลญฺชํ คเหตฺวา นิสินฺนา อมจฺจา อสฺสามิเกปิ สามิเก กริํสุฯ ราชา ตํ ญตฺวา – ‘‘มยฺหํ ตาว ปถวิสฺสรสฺส สมฺมุขาเปเต เอวํ กโรนฺติ, ปรมฺมุขา กิํ นาม น กริสฺสนฺติ? ปญฺญายิสฺสติ ทานิ วิฏฏูโภ เสนาปติ สเกน รชฺเชน, กิํ มยฺหํ เอวรูเปหิ ลญฺชขาทเกหิ มุสาวาทีหิ สทฺธิํ เอกฏฺฐาเน นิสชฺชายา’’ติ จินฺเตสิฯ ตสฺมา เอวมาหฯ ขิปฺปํว โอฑฺฑิตนฺติ กุมินํ วิย โอฑฺฑิตํฯ ยถา มจฺฉา โอฑฺฑิตํ กุมินํ ปวิสนฺตา น ชานนฺติ, เอวํ สตฺตา กิเลสกาเมน วตฺถุกามํ วีติกฺกมนฺตา น ชานนฺตีติ อตฺโถฯ สตฺตมํฯ

8. มลฺลิกาสุตฺตวณฺณนา

[119] อฏฺฐเม อตฺถิ นุ โข เต มลฺลิเกติ กสฺมา ปุจฺฉติ? อยํ กิร มลฺลิกา ทุคฺคตมาลาการสฺส ธีตา, เอกทิวสํ อาปณโต ปูวํ คเหตฺวา ‘‘มาลารามํ คนฺตฺวาว ขาทิสฺสามี’’ติ คจฺฉนฺตี ปฏิปเถ ภิกฺขุสงฺฆปริวารํ ภควนฺตํ ภิกฺขาจารํ ปวิสนฺตํ ทิสฺวา ปสนฺนจิตฺตา ตํ ภควโต อทาสิฯ สตฺถา นิสีทนาการํ ทสฺเสสิฯ อานนฺทตฺเถโร จีวรํ ปญฺญาเปตฺวา อทาสิฯ ภควา ตตฺถ นิสีทิตฺวา ตํ ปูวํ ปริภุญฺชิตฺวา มุขํ วิกฺขาเลตฺวา สิตํ ปาตฺวากาสิฯ เถโร ‘‘อิมิสฺสา, ภนฺเต, โก วิปาโก ภวิสฺสตี’’ติ ปุจฺฉิฯ อานนฺท, อชฺเชสา ตถาคตสฺส ปฐมโภชนํ อทาสิ, อชฺเชว โกสลรญฺโญ อคฺคมเหสี ภวิสฺสตีติฯ ตํทิวสเมว จ ราชา กาสิคาเม ภาคิเนยฺเยน ยุทฺเธน ปราชิโต ปลายิตฺวา นครํ อาคจฺฉนฺโต มาลารามํ ปวิสิตฺวา พลกายสฺส อาคมนํ อาคเมสิฯ ตสฺส สา วตฺตํ อกาสิฯ โส ตาย วตฺเต ปสีทิตฺวา ตํ อนฺเตปูรํ อติหาราเปตฺวา ตํ อคฺคมเหสิฏฺฐาเน ฐเปสิฯ

อเถกทิวสํ จินฺเตสิ – ‘‘มยา อิมิสฺสา ทุคฺคตกุลสฺส ธีตุยา มหนฺตํ อิสฺสริยํ ทินฺนํ, ยํนูนาหํ อิมํ ปุจฺเฉยฺยํ ‘โก เต ปิโย’ติ? สา ‘ตฺวํ เม, มหาราช, ปิโย’ติ วตฺวา ปุน มํ ปุจฺฉิสฺสติฯ อถสฺสาหํ ‘มยฺหมฺปิ ตฺวํเยว ปิยา’ติ วกฺขามี’’ติฯ อิติ โส อญฺญมญฺญํ วิสฺสาสชนนตฺถํ สมฺโมทนียํ กถํ กเถนฺโต ปุจฺฉติฯ สา ปน เทวี ปณฺฑิตา พุทฺธุปฏฺฐายิกา ธมฺมุปฏฺฐายิกา สงฺฆุปฏฺฐายิกา มหาปญฺญา , ตสฺมา เอวํ จินฺเตสิ – ‘‘นายํ ปญฺโห รญฺโญ มุขํ โอโลเกตฺวา กเถตพฺโพ’’ติฯ สา สรเสเนว กเถตฺวา ราชานํ ปุจฺฉิฯ ราชา ตาย สรเสน กถิตตฺตา นิวตฺติตุํ อลภนฺโต สยมฺปิ สรเสเนว กเถตฺวา ‘‘สการณํ อิทํ, ตถาคตสฺส นํ อาโรเจสฺสามี’’ติ คนฺตฺวา ภควโต อาโรเจสิฯ เนวชฺฌคาติ นาธิคจฺฉติฯ เอวํ ปิโย ปุถุ อตฺตา ปเรสนฺติ ยถา เอกสฺส อตฺตา ปิโย, เอวํ ปเรสํ ปุถุสตฺตานมฺปิ อตฺตา ปิโยติ อตฺโถฯ อฏฺฐมํฯ