อาโรปิโต เต วาโทติ มยา ตว โทโส อาโรปิโตฯ จร วาทปฺปโมกฺขายาติ โทสโมจนตฺถํ จร, วิจร; ตตฺถ ตตฺถ คนฺตฺวา สิกฺขาติ อตฺโถฯ นิพฺเพเฐหิ วา สเจ ปโหสีติ อถ สยํ ปโหสิ, อิทานิเมว นิพฺเพเฐหีติฯ

[19] ทูเตยฺยกถายํ อิธ คจฺฉาติ อิโต อสุกํ นาม ฐานํ คจฺฉฯ อมุตฺราคจฺฉาติ ตโต อสุกํ นาม ฐานํ อาคจฺฉฯ อิทํ หราติ อิโต อิทํ นาม หรฯ อมุตฺร อิทํ อาหราติ อสุกฏฺฐานโต อิทํ นาม อิธ อาหรฯ สงฺเขปโต ปน อิทํ ทูเตยฺยํ นาม ฐเปตฺวา ปญฺจ สหธมฺมิเก รตนตฺตยสฺส อุปการปฏิสํยุตฺตญฺจ คิหีสาสนํ อญฺเญสํ น วฏฺฏติฯ

[20] กุหกาติอาทีสุ ติวิเธน กุหนวตฺถุนา โลกํ กุหยนฺติ, วิมฺหาปยนฺตีติ กุหกาฯ ลาภสกฺการตฺถิกา หุตฺวา ลปนฺตีติ ลปกาฯ นิมิตฺตํ สีลเมเตสนฺติ เนมิตฺติกาฯ นิปฺเปโส สีลเมเตสนฺติ นิปฺเปสิกาฯ ลาเภน ลาภํ นิชิคีสนฺติ มคฺคนฺติ ปริเยสนฺตฺตีติ ลาเภน ลาภํ นิชิคีสิตาโรฯ กุหนา, ลปนา, เนมิตฺติกตา, นิปฺเปสิกตา, ลาเภน ลาภํ นิชิคีสนตาติ เอตาหิ สมนฺนาคตานํ ปุคฺคลานํ เอตํ อธิวจนํฯ อยเมตฺถ สงฺเขโปฯ วิตฺถาเรน ปเนตา กุหนาทิกา วิสุทฺธิมคฺเค สีลนิทฺเทเสเยว ปาฬิญฺจ อฏฺฐกถญฺจ อาหริตฺวา ปกาสิตาติฯ

เอตฺตาวตา มชฺฌิมสีลํ นิฏฺฐิตํ โหติฯ

มหาสีลวณฺณนา

[21] อิโต ปรํ มหาสีลํ โหติฯ องฺคนฺติ หตฺถปาทาทีสุ เยน เกนจิ เอวรูเปน องฺเคน สมนฺนาคโต ทีฆายุ ยสวา โหตีติอาทินยปฺปวตฺตํ องฺคสตฺถํฯ นิมิตฺตนฺติ นิมิตฺตสตฺถํฯ ปณฺฑุราชา กิร ติสฺโส มุตฺตาโย มุฏฺฐิยํ กตฺวา เนมิตฺติกํ ปุจฺฉิ – ‘‘กิํ เม หตฺเถ’’ติ? โส อิโต จิโต จ วิโลเกสิ, ตสฺมิญฺจ สมเย ฆรโคลิกาย มกฺขิกา คยฺหนฺตี มุตฺตา, โส ‘‘มุตฺตา’’ติ อาหฯ ปุน ‘‘กตี’’ติ ปุฏฺโฐ กุกฺกุฏสฺส ติกฺขตฺตุํ รวนฺตสฺส สทฺทํ สุตฺวา ‘‘ติสฺโส’’ติ อาหฯ เอวํ ตํ ตํ อาทิสิตฺวา นิมิตฺตมนุยุตฺตา วิหรนฺติฯ